کاری – محمد عبداللهی مستند ساز بیرجندی متولد ۱۳۵۲ از سال ۷۸ وارد عرصه صدا و سیما شد و به دلیل علاقه به پژوهش و کارهای تحقیقی مشغول به فعالیت در سینمای مستند شد، ماحصل اکثر فعالیت های وی ساخت مستند هایی در حوزه های محیط زیست، فرهنگی، مذهبی و جاذبه های گردشکری می باشد. عبداللهی درگفتگو با خبرنگار آوا با بیان اینکه پس از ورود به صدا و سیما ابتدا در حوزه های ارزیاب، دستیاری، نویسندگی فعالیت داشتم، ادامه داد: بدلیل علاقمندی به پژوهش و کارهای فرهنگی به مستند رو آوردم و همان ابتدا دو کارکوتاه و میان برنامه ساختم.
ساخت حدود ۶۰۰ مستند تلویزیون برای شبکه های گوناگون
این مستند ساز بیرجندی با بیان به اینکه نتیجه تلاش همه این سالها ساخت ۶۰۰ مستند تلویزیون برای شبکه های مختلف می باشد که برخی از آنها در جشنواره های ملی و فرا ملی نیز درخشیدند. عبداللهی با اشاره به اینکه در سال ۸۵ به خراسان جنوبی آمدم، ادامه داد: تصمیم گرفتم به طور مستقل در حوزه مستند فعالیت داشته باشم که نتیجه آن ساخت مجموعه های فراوانی شد که بارها در تلویزیون پخش شده است. وی یادآور می شود سینمای مستند سینمایی دغدغه مند است که روشنگری و بازنمایی حقیقت را می توان از جمله مهمترین خروجی های آن دانست.این مستند ساز بیرجند یادآور شد: نگاه من در مستند سازی نگاه ملی و فراملی بوده و اعتقاد دارم فیلم مستند نباید فقط محلی کار کند. وی با بیان اینکه مجموعه مستند “یادگارها” و مجموعه “سرحد” در مورد مرزنشین‌ها است و کاستی‌ها و توانمندی‌ها را بیان می‌کند، افزود: مشکلات جامعه می‌تواند موضوع یک مستند باشد؛ مشکلاتی مانند بحران کم آبی که یک مستند با عنوان “ردپای آب” و مجموعه مستند “روستا” که در ۹۰ قسمت تولید و پخش شد، از جمله مستندهایی است که به مشکلات در حال حاضر جامعه پرداخته‌اند.
مستندهای ساخته شده در دو سال اخیر
وی با اشاره به اینکه اکنون در حال ساخت مستندی در خصوص علمای شیعه به سفارش شبکه قرآن هستم، بیان کرد: ۱۰ قسمت از ۵۰ قسمت زندگینامه آیت ا… قزوینی را با همکاری چند فیلم ساز کشوری انجام می دهیم که بخش شرق و جنوب شرق آن بر عهده من است. وی یادآور شد: همچنین ساخت یک مجموعه سه قسمتی درباره حیات وحش در خراسان جنوبی نیز در حال ساخت است. وی با بیان اینکه این مستند در درمیان به موضوع قوچ ومیش اوریال و در شاسکوه به کل و بز می پردازد، ادامه داد: در طبس موضوع متفاوت می شود و بدنبال یک شخصیت است که دغدغه حیات وحش و احیای دوباره یوز ایرانی را دارد. مستند ساز همشهری یادآور شد: همچنین یک کار تک قسمتی به نام “ خجو تولید شبکه مستند “ درباره بررسی زیست و گونه زندگی شتر نیز در برنامه کاری امسال دارم. عبداللهی با تاکید بر اینکه این روزها توجه به حوزه محیط زیست در دنیا خیلی مورد توجه واقع شده است، اضافه کرد: دوسال پیش مستندی در خصوص تالاب کجی نهبندان ساختیم که موفق به کسب جایزه بهترین پژوهش شد.
معیشت و آسیب های اجتماعی از ژانرهای مشهور مستند سازی است
وی با بیان اینکه معیشت مردم و آسیب های اجتماعی از ژانرهای مشهور مستندسازی است، یادآور شد: مجموعه سه قسمتی “به رنگ پاییز” در خصوص “زرشک، عناب و زعفران “ توانست به خوبی معیشت مردم منطقه را به نمایش بگذارد. این مستند ساز بیرجندی با اشاره به جایگاه و نقش جشنواره ها خاطر نشان کرد: با شرکت فیلمسازان و مستند سازان در جشنواره های ملی و فرا ملی می توان در گام بعدی شهر و کشور را به همه دنیا شناساند.وی با اشاره به حضور فیلم “سارِوُ “ در جشنواره فیلم حقیقت، یادآور شد: مستند “سنگ و نان” با موضوع کارگران معدن قلعه زری عنوان بهرین فیلم را از آن خود کرد. وی تاکید کرد: امروزه مستند تنها مربوط به گذراندن وقت، سرگرمی یا لذت بردن نیست بلکه مستند سازی در دنیا نقش و جایگاه مهمی پیدا کرده است. عبداللهی بیان کرد:کسب تجربه و دانش و شناختن تاریخ ملل و هویت ملت ها را از طریق مستند به بهترین شکل ممکن می توان به نمایش گذاشت. این مستند ساز تاکید کرد: مستند تنها یک ژانر تفریحی نیست بلکه می تواند آموزشی، پیشبرنده و دغدغه و اصلاح کننده باشد.
کسب مقام بهترین فیلم از نگاه بینندگان به مستند “سارو”
وی یادآور شد: دو فیلم “سارِوُ و دهسلم” جایزه بهترین فیلم ایتالیا را گرفتند و فیلم سارِوُ در کشورهای روسیه جزو بهترین فیلم از نگاه بینندگان و مخاطب را کسب کرد و دهسلم هم در “جشنواره کن” فینالیست شده است.وی با بیان اینکه سارو درباره اتحاد شیعه و سنی است، ادامه داد: حتی در کشور آمریکا بیش از سی اکران داشت که نشان از اهمیت دادن به این سری موضوعات می باشد. وی یادآور شد: سارِوُ تولید شبکه مستند علاوه بر نمایش دوستی دو نوجوان که یکی شیعه و دیگری سنی است، از فرهنگ مردم بلوچ و مشاغل فراموش شده آن می گوید. عبداللهی بیان کرد: اکران این فیلم ها در کشورهای اروپایی گرچه جایزه نقدی در پی نداشت اما اعتباری برای فرهنگ کشور و فیلمساز بوده است. جایزه جشنواره باستانشناسی آمریکا در بخش بهترین گفتار متن و بهترین موسیقی فیلم به مستند “سارو” و در بخش بهترین تصویربرداری به مستند دهسلم رسید.
ساخت مستند سرزمین اقوام در سال گذشته برای خراسان شمالی
وی با بیان اینکه یک مجموعه مستند سال گذشته برای خراسان شمالی ساختیم ، یادآور شد: این مستند با نام “سرزمین اقوام” درباره قومیت های مختلف در ۱۳ قسمت ۴۰ دقیقه ای ساخته شده و در استان خراسان شمالی و شبکه های مختلف پخش شد.وی با بیان اینکه مستند سازی یک کار گروهی و جمعی است، اظهار کرد: یکدست صدا ندارد با کار دستجمعی می توان بهترین فیلم ها و آثار ماندگار ساخت.عبداللهی با اشاره به اینکه جریان مستند سازی نیاز به حمایت دارد، تاکید کرد: بسیاری از مستند سازان بزرگ به دلیل مشکلات اقتصادی و نبود حمایت از این قصه جدا شده اند کسانی که می توانستند در فرهنگ ما تاثیرگذار باشند.
مستند در ایران بجز تلویزیون جایگاهی ندارد
مستند ساز همشهری با بیان اینکه مستند در ایران بجز تلویزیون جایگاهی ندارد، بیان کرد: در کشورهای پیشرفته در دانشگاهها، موسسات و جشنواره ها شاهد حضور پررنگ مستندسازی هستیم. وی با اشاره به اینکه استان از نگاه آسیب شناسی سوژه های کم نظیری دارد، یادآور شد: مرز، بازارچه ها و کویر لوت موضوعاتی هستند که می تواند سوژه شاهکاری برای مستند سازان خراسان جنوبی باشند . وی یادآور شد: بیرجند به عنوان امن ترین و پاکیزه ترین شهر ایران معروف است و از نظر تعلیم وتربیت حدود ۱۲۰ سال پیش کلاس اکابر داشت است. که خود می تواند موضوع جذابی برای ساخت فیلم مستند باشد.عبداللهی با تاکید بر اینکه اینکه مستند ساز باید حمایت شود، اضافه کرد: حمایت تنها حمایت مالی نیست بلکه اینکه مسئولان آگاه باشند چند فیلم ساخته شده چه جوایزی کسب ملی و بین المللی کسب کرده است بسیار حائز اهمیت است.
