کاری – هشدار تازه سازمان هواشناسی بار
دیگر نگاه‌ها را به سمت شرق کشور و به‌ویژه
خراسان جنوبی دوخته است؛ استانی که نه‌تنها با کانون‌های داخلی گرد و غبار دست
وپنجه نرم می‌کند، بلکه اکنون در برابر امواج فرامرزی ریزگردها نیز بی‌دفاع مانده است.
پیشینه‌ای از یک بحران مزمن
دو دهه است که نام خراسان جنوبی با واژه «گرد
و غبار» گره خورده. سالانه بیش از ۷۳۰ هزار تن
ذرات معلق بر آسمان این استان فرود می‌آید
و بیش از ۵ میلیون هکتار اراضی را درگیر
می‌سازد. شهرستان‌هایی چون نهبندان، طبس،
زیرکوه و سربیشه به خط مقدم این بحران تبدیل شده‌اند؛ جایی که خشکسالی‌های متوالی، فرسایش شدید خاک و وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان شرایطی شبیه به کابوس‌های بی‌پایان ایجاد کرده است.
گرد و غبار فرامرزی؛ مهمان ناخوانده
فعالیت کانون قره‌قوم ترکمنستان این روزها شدت گرفته است. الگوهای جوی منطقه‌ای از جمله اختلاف فشار تابستانه و کم‌فشارهای بهاری شرق ایران باعث شده‌اند که ذرات از شمال‌شرق به عمق کشور نفوذ کنند. اگرچه
خراسان رضوی و شمالی با طوفان‌های مقطعی
روبه‌رو هستند، اما خراسان جنوبی با بحران مزمن و فرسایشی مواجه است؛ بحرانی که نه‌فقط آسمان بلکه سلامت، اقتصاد و حتی ماندگاری جمعیت را تهدید می‌کند.
هشدار هواشناسی؛ هفته‌ای
خاکستری در پیش است
جواد نخعی، مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی، در گفت‌وگو با خبرنگار آوا گفت: مطابق بررسی‌ها، هشدار سطح ۲۹ برای شرق کشور صادر شده است. وزش باد شدید، کاهش دید افقی در مرز شرقی، طبس و اغلب مناطق استان تا آخر هفته ادامه خواهد داشت. کیفیت هوا به‌طور محسوس کاهش می‌یابد به گفته او، تغییر محسوسی در دمای هوا دیده نمی‌شود و فقط یک تا دو درجه کاهش نسبی تا پایان هفته رخ خواهد داد. نخعی تأکید کرد: «افراد دارای بیماری‌های قلبی، ریوی و آسم در این روزها از حضور طولانی در فضای باز خودداری کنند، زیرا ذرات معلق می‌تواند وضعیت سلامتی آن‌ها را به‌شدت وخیم‌تر کند.وی افزود: «به شهروندان توصیه می‌کنیم هنگام خروج از منزل حتماً از ماسک‌های استاندارد استفاده کنند، چراکه ماسک‌های معمولی توان کافی برای جلوگیری از ورود ریزگردها به دستگاه تنفسی را ندارند. نخعی گفت: «کودکان و سالمندان جزو گروه‌های آسیب‌پذیر هستند و لازم است خانواده‌ها مراقب باشند این افراد در شرایط گرد و غبار در محیط باز قرار نگیرند. او ادامه داد: نوشیدن مایعات کافی، شست‌وشوی مداوم صورت و چشم‌ها و پرهیز از فعالیت‌های ورزشی در فضای باز، می‌تواند بخشی از عوارض ناشی از این وضعیت را کاهش دهد. مدیرکل هواشناسی استان خاطرنشان کرد: «در صورت بروز علائم غیرعادی مانند تنگی نفس شدید یا سرگیجه، مراجعه سریع به مراکز درمانی ضروری است. وی خاطر نشان کرد از امروز کاهش دما را در استان خواهیم داشت که روند تا پایان هفته ادامه دارد.
چرا اقدامات ناکافی است؟
با وجود هشدارها و پروژه‌های پراکنده، پرسش اصلی همچنان باقی است: چرا بحران گرد و غبار مهار نمی‌شود؟ مقیاس تهدید فراتر از ظرفیت‌های استانی است و نیاز به دیپلماسی محیط‌زیستی منطقه‌ای دارد. بسیاری از شهرستان‌های بحرانی حتی ایستگاه پایش فعال و مجهز ندارند.آموزش و مشارکت عمومی هنوز جدی گرفته نشده است؛ در حالی که بدون همراهی جوامع محلی هیچ پروژه‌ای پایدار نخواهد بود . بودجه‌های مقابله با گرد و غبار غالباً مقطعی و ناپایدارهستند؛ در حالی که بحران نیازمند اعتبارات چندساله و مستمراست.
نفس‌هایی که به سختی بالا می‌آید
امروز مردم خراسان جنوبی نه‌تنها با کاهش
کیفیت زندگی، بلکه با تهدید مستقیم سلامت
خود روبه‌رو هستند. کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و ریوی نخستین قربانیان این وضعیت‌اند. مهاجرت تدریجی از روستاها به شهرها و حتی خارج از استان نشانه‌ای است از آنکه گرد و غبار فقط یک پدیده جوی نیست؛ بلکه بحرانی اجتماعی، اقتصادی و امنیتی است. بحران خراسان جنوبی امروز دیگر یک موضوع محلی نیست؛ این استان در خط مقدم تغییرات اقلیمی و سوءمدیریت منابع طبیعی ایستاده است. پرسش کلیدی اینجاست: آیا اراده‌ای ملی و منطقه‌ای برای رهایی از این کابوس وجود دارد یا باز هم باید نفس‌ها در غبار تنگ‌تر شوند؟
