فارس- بر پایه سند چشم انداز توسعه استان بخش معدن یکی از زیر ساخت‌های مهم توسعه به شمار می رود، اما زیر ساخت‌های حمل و نقل فعلی پاسخگوی نیازها نیست و باید چاره اندیشی شود. کمبود و یا نبود برخی ماشین آلات مورد نیاز معادن استان از جمله کمپرسی و از طرف دیگر افزایش چند مرحله‌ای کرایه حمل از سال ۹۸ تاکنون فعالان بخش سنگ و معدن را در خراسان‌جنوبی با یک چالش و بحران بزرگ مواجه ساخته و باعث شده توان رقابت در بازار از آن‌ها گرفته شود.
بحران حمل و نقل در حوزه معادن خراسان جنوبی
یکی از فعالان حوزه معدن در شهرستان نهبندان از وجود بحران حمل و نقل در این حوزه خبر داد و با بیان اینکه در حال حاضر معادن مختلف استان تحت فشار قرار دارند، گفت: تنها عده معدودی از فعالان حوزه معدن آن هم با روابط خاصی که داشته‌اند بر این مشکل فائق آمده‌اندولی بخش عمده‌ای از معدن داران با مشکل حمل و نقل مواجه‌اند. وی که خواست نامش در این گزارش عنوان نشود خواستار نظارت بیشتر بر ناوگان حمل و نقل مواد معدنی شد و افزود: ناوگان حمل مواد معدنی باید عادلانه توزیع شود ولی الان شاهد هستیم که ۷۰ درصد ناوگان را تعداد معدودی از معدن داران می گیرند.
افزایش ۱۲۰ درصدی نرخ کرایه حمل
وی به نبود خطوط ریلی در استان اشاره کرد و با بیان اینکه ناوگان زمینی استان باید تقویت شود، افزود: از سال ۹۸ شاهد افزایش ۱۲۰ برابری نرخ کرایه ناوگان حمل و نقل بوده‌ایم که این رشد توان رقابت را از استان گرفته است. وی ادامه داد: به طور مثال از نطنز هر تن مواد معدنی به قیمت ۵۰ هزار تومان به اصفهان می رسد ولی از خراسان‌جنوبی به نرخ هر تن ۴۵۰ هزار تومان که برای معدن داران ما اصلا صرفه اقتصادی ندارد. این فعال معدنی استان با بیان اینکه کسی به این آسیب و آفت مهم توجهی ندارد، گفت: اگر این مشکل رفع نشود با آسیب جدی در این حوزه مهم اقتصادی استان مواجه خواهیم بود.
افزایش نامتعارف و بی رویه کرایه حمل مواد معدنی
یکی دیگر از فعالان معدنی از شهرستان سربیشه هم از افزایش بی رویه و نامتعارف کرایه حمل انتقاد کرد و گفت: علت عمده مشکل حمل و نقل در استان به تعطیلی بازارچه های مرزی و کاهش صادرات به افغانستان بر می گردد چرا که ماشین آلات کمتری وارد استان می شوند در نتیجه نرخ ماشین آلات فعلی هم افزایش پیدا می کند. وی با اشاره به اینکه نرخ کرایه حمل بار در شهرهای اطراف استان خراسان‌جنوبی از استان ما کمتر و ثبات بیشتری دارد، افزود: اگر نرخ کرایه حمل، اول سال بسته شود و حداقل برای ۶ ماه ثابت باشد معدن دار می‌تواند با خیال راحت‌تری مواد معدنی را ارسال کرده و برای حضورش در بازار رقابت هم آمادگی بیشتری پیدا می‌کند.
افزایش چند مرحله ای نرخ کرایه حمل در سال ۹۹
وی به رشد چند مرحله ای نرخ کرایه حمل در سال گذشته به ویژه در بهمن و اسفندماه اشاره کرد و افزود: در دو ماه آخر سال گذشته ۵۰ تا ۶۰ درصد نرخ کرایه‌ها در مقایسه با ماه‌های قبل رشد داشته است. این فعال معدنی استان با بیان اینکه سنگ گرانیت از نطنز با یک چهارم قیمت خراسان‌جنوبی به اصفهان می رسد، افزود: همین سنگ از نطنز با تنی ۱۴۰ تومان و از نهبندان با تنی ۴۸۰ تومان به اصفهان می رسد.
کاهش تولید و تعدیل نیرو تنها راهکار
وی با بیان اینکه قیمت تمام شده مواد معدنی در استان با این نرخ کرایه‌ها افزایش پیدا کرده و توان رقابت را از ما گرفته است، بیان کرد: ما چاره‌ای جز تعدیل نیرو و کاهش تولید نداریم چرا که با سرمایه گذاری زیادی که داشته‌ایم نمی‌توانیم ماشین آلات را رها ساخته و تولید را متوقف کنیم. دیگر معدن دار نهبندانی که دو معدن فعال دارد هم از کمبود ماشین کمپرسی برای حمل سنگ سیلیس به اصفهان و افزایش شدید نرخ کرایه ها انتقاد کرد و گفت: نرخ کرایه حمل از نرخ کل بار بیشتر می شود که صرفه اقتصادی ندارد. آدرسی افزود: از اواخر سال ۹۹ رشد کرایه حمل و نقل مواد معدنی تا حد فزاینده ای رشد داشته تا حدی که امسال به اجبار نسبت به دپوی محصولات اقدام کرده ایم. وی ادامه داد: مسئولان از این مشکلات مطلعند ولی کاری انجام نمی دهند.
بی توجهی به تولید و ساخت ماشین آلات سنگین طی سنوات اخیر
رئیس خانه معدن استان و رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی بیرجند هم با صحه گذاشتن بر مشکلات حوزه حمل و نقل مواد معدنی گفت: متاسفانه طی چند سال گذشته به حوزه ساخت و تولید ماشین آلات سنگین اعم از عمومی و تخصصی مانند کامیون و کامیونت و از جمله ماشین آلات معدنی بی‌توجهی شده است. باقری با بیان اینکه شرکت هپکو تحت لیسانس شرکت‌های مختلف مانند کوماتسو و شرکت‌های ایتالیایی، ژاپنی و چینی تولید ماشین آلات سنگین را داشته است، ادامه داد: عدم توجه به این شرکت باعث نابسامانی در تولیداتش شد که در نهایت از یکسال پیش مسئولان به فکر سر پا کردن این مجموعه برآمده اند.
وی افزود: سرپا کردن چنین مجموعه ای کار دشواری است و گاهی به هیچ عنوان به حالت اولیه‌اش بر نمی‌گردد که این بی توجهی باعث شد در حال حاضر با مشکل حمل و نقل نه تنها در حوزه معدن بلکه در حوزه صنعت و کشاورزی هم مواجه باشیم. رئیس خانه معدن خراسان جنوبی با اشاره به توقف تولید ماشین آلات سنگین توسط شرکت ایران خودرو دیزل از ۷ الی ۸ سال گذشته و روی آوردن شرکت های سازنده به ساخت ماشین های کوچک و سواری گفت: این عامل باعث شده با کمبود ناوگان حمل و نقل و در نتیجه افزایش قیمت ها روبرو شویم. باقری افزود: معادنی مانند معادن خراسان جنوبی که از بازار مصرف فاصله دارند قیمت تمام شده محصولاتشان هم بیشتر می شود و در نتیجه از بازار رقابت خارج می شوند. وی با اشاره به آسیبی که به معدن داران استان از این طریق وارد می آید، بیان کرد: افزایش کرایه حمل سود معدن‌داران را می‌بلعد و قدرت رقابت را از آن‌ها می‌گیرد.
هیچ عزمی برای حل مشکل وجود ندارد
وی با اشاره به اینکه سنگ گرانیت و سنگ های تزئینی استان در این بین آسیب بیشتری متحمل می شوند، ادامه داد: با توجه به شرایط فعلی کشور و میزان تولیدات ماشین آلات سنگین پیش بینی می شود این نرخ روز به روز افزایش پیدا کند. وی با بیان اینکه هیچ عزمی برای حل مشکل حمل و نقل وجود ندارد، افزود: با برنامه های فعلی که مشاهده می شود در آینده هم چنان شاهد افزایش نرخ کرایه حمل و نقل خواهیم بود.
رفع مشکلات حمل مواد معدنی بومی بزودی
مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان جنوبی هم گفت: حمل محصولات معدنی در مناطق طبس و نهبندان بیشتر با ناوگان غیر بومی انجام می شد که با برنامه‌هایی که در حوزه حمل و نقل در حال اجرا می‌باشد شاهد رفع مشکل کمبود ناوگان حمل محصولات معدنی بومی خواهیم بود. جلال زاده با بیان اینکه کرایه حمل کالا بر اساس تن کیلومتر از سال ۹۷ تعیین می شود، افزود: این تغییر نرخ در برنامه کاری وزارت راه قرار گرفته است و نرخ کف حمل حداقل طی سال در دو نوبت بر اساس هزینه های ناوگان به روزسازی می شود و معدن داران می‌توانند با انعقاد قرارداد با شرکت های حمل و نقل استان و طبق ضوابط مشکل را مرتفع کنند.
