میرکلانی- زرشک یکی از محصولات راهبردی خراسان جنوبی است که فعالان اقتصادی و صنایع غذایی، تجاریسازی آن را از طریق گردشگری غذا دنبال میکنند تا ضمن ایجاد ارزش افزوده بیشتر، کشاورزان نیز منفعت بیشتری از فروش این محصول داشته باشند. خراسان جنوبی با تولید ۹۸درصد زرشک ایران رتبه نخست تولید این محصول را به خود اختصاص داده و سطح زیر کشت زرشک در سال جاری به ۲۴هزار هکتار رسیده که چهار هزار هکتار بیشتر از سال گذشته است. در حال حاضر ۴۳درصد محصول زرشک خراسان جنوبی شامل۹۷هزار تن زرشک تر فرآوری و بستهبندی میشود در حالی که این آمار سال گذشته۲۹درصد اعلام شده بود و نشان میدهد برگزاری جشنواره ملی زرشک سال گذشته تاکنون در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری نتایج مثبتی داشته است. خراسان جنوبی پایتخت انحصاری زرشک بیدانه جهان نیز به شمار میرود که با قدمت ۲۵۰ساله به عنوان یکی از محصولات شاخص و مزیتدار این استان محسوب میشود و علاوه بر آورده اقتصادی، بخشی از هویت منطقه است. برداشت زرشک از اواسط شهریور در خراسان جنوبی آغاز میشود و تا اواسط پاییز ادامه دارد، پنج شهرستان این استان شامل قاینات، زیرکوه، درمیان، سربیشه و بیرجند بیشترین سطح زیر کشت زرشک را دارد. یکی از نکات قابل توجه اینکه همواره چرخه تولید تا فروش زرشک به صورت قدیمی و سنتی بوده که لازم است از این چرخه خارج و در قالبهای نوین در سطح ملی و بینالمللی معرفی شود. محصولی که علاوه بر تضمین اشتغال روستاییان و مرزنشینان، هر سال به میزان کم به بیش از۳۰کشور دنیا از جمله روسیه، آلمان، استرالیا، اتریش، هلند، امارات متحده عربی و آمریکا صادر میشود و در این زمینه نیاز به توجه ویژهتر دارد. بنا بر اعلام سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، ۳۸هزار خانوار در این استان به صورت مستقیم تولیدکننده زرشک هستند و ۵۰هزار خانوار مستقیم و غیرمستقیم از این محل امرار معاش میکنند. جشنواره زرشک هم با رویکرد کمک به رونق تولید و تجاریسازی این محصول از مهر سال گذشته آغلز شد و ۲۹مهرتا سوم آبان امسال دومین دوره آن در خراسان جنوبی برپا شد که دارای برنامه های جانبی و متنوع بوده است. رویداد نوآوری و ایده پردازی با هدف تجاریسازیزرشک در صنایع غذایی ( )REDFOODیکی ازاین برنامههاست که شامگاه سهشنبه با حضور معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی، جمعی از مسئولان، تولیدکنندگان، تجار و فعالان این حوزه در بیرجند برگزار شد.۱۲آموزشگاه و مجموعههای غذایی با ۲۵شرکت کننده در این رویداد حضور داشتند که حدود ۴۵مورد غذا، ۲۴مورد دسر و ۱۳مورد نوشیدنی را بهنمایش گذاشتند. معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی در این همایش گفت: ورود صنایع غذایی راهبردی مهم در تجاری کردن محصول زرشک و معرفی این نشانها به دنیا است. جواد اشرفی افزود: محصول با ارزش زرشک در خراسان جنوبی کمتر مورد توجه بوده است لذا با برگزاری این جشنواره غذا تلاش شده که فصل جدیدی در حوزه فرآوری و بازار زرشک ایجاد کنیم. به گفته وی، صنایع غذایی بهترین بهرهبرداری از زرشک را داشته لذا فرصت مغتنمی است که این محصول را به سبد معیشت مردم وارد کنیم. معاون استاندار خراسان جنوبی اظهار کرد: زرشک در خراسان جنوبی به یاقوت سرخمشهور است که نشان از ارزشمند بودن این محصول دارد و ورود صنعت غذایی برای بهرهبرداری از این زرشک امید را برای نشانهای تجاری آن زنده کرده است. وی گفت: در این رویداد صنایع و مشاغل خرد خانگی به استفاده از محصول زرشک ورود پیدا کردهاند که قابل تعمیم به فهرست غذایی رستورانهای سطح استان است. اشرفی گفت: در بیشتر کشورها الگوی رفتاری با گردشگران متناسب با محصول راهبردی آن منطقه است لذا صنعت غذایی استان میتواند با عرضه محصولات کیفی نام زرشک را برای مسافران و گردشگران ماندگار کند. ویاظهار افزود: در زمینه سوغات هم میتوان از تولیدات مختلف غذایی به خصوص شیرینی و نوشیدنی استفاده کرد و آنها را در چمدان گردشگران جای داد. معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی یادآور شد: زرشک علاوه بر صنعت غذایی در صنایع دارویی نیز کاربرد داشته که توجه به این بخش نیز موجب ارزش افزوده آن میشود. وی گفت: همه بخشهای استان باید کمک کنند تا زرشک همچون محصول پسته بازار خود را در عرصههای مختلف غذایی پیدا کرده و ارزش واقعی آن به سبد خانوار کشاورز اضافه شود. اشرفی مهمترین مانع بر سر راه صادرات زرشک را نبود معیار جهانی و بینالمللی عنوان کرد و افزود: از همین رو باید عیار و استاندارد این محصول مشخص شود تا بتوان به تجاریسازی آن کمک کرد. وی با اشاره به اینکه سال گذشته جشنواره زرشک بیشتر بر فرآوری تمرکز داشت، گفت: رویکرد جشنواره زرشک هر سال متفاوت است و اگر امسال تمرکز بر صنعت غذایی بوده قطعا سال آینده نگاهها به سمت صنایع دارویی خواهد بود تا بتوانیم دروازههای از محصول زرشک را به روی سرمایهگذاران باز کنیم. دبیر جشنواره ملی زرشک هم گفت: امیداوریم جشنواره زرشک زمینه مناسبی برای رفع دغدغههای کشاورزان و تولید کنندکان این محصول راهبردی باشد. غلامحسین حسینی افزود: هنوز زرشک در سبد غذایی خانوادهها چه داخل چه خارج کشور به جایگاه واقعی خود نرسیده و مسئولان مکلف هستند به هر شکل ممکن شرایط را برای این موضوع فراهم کنند. وی عنوان کرد: حضور در نمایشگاههای خارجی برای معرفی محصول زرشک و سایر محصولات کشاورزی استان لازم است چرا که منجر به انعقاد تفاهم نامههای همکاری مشترک خواهد شد.تولید غذاهای تجاری با اقبال عمومی از زرشکمسئول برگزاری رویداد نوآوری و ایده پردازی صنایع غذایی زرشک هم گفت: غذاهای تجاری با امکان اقبال عمومی و جهانی از مهمترین اهداف این جشنواره است. مهدی باقری افزود: علاوه بر غذاهای سنتی و محلی از مجموعه آموزشگاههای مختلف و تولید کنندگان غذاهای خانگی ارگانیک دعوت کردیم تا با دستور غذاهای روز دنیا محصول زرشک را در صنعت غذایی کاربردی کنند. وی با تاکید بر اینکه برندسازی زرشک در بازارهای جهانی مهمترین هدف برگزاری این جشنواره غذایی است، ادامه داد: زعفران نیاز به بازاریابی دارد اما زرشک در بسیاری از کشورها شناخته نیست لذا باید محصولی که می توان از زرشک تهیه کرد را معرفی کنیم بعد محصول پایه را به میدان عرضه برسانیم.صادرات زرشک برای صنایع غذایی جهانمسئول برگزاری رویداد نوآوری و ایده پردازی صنایعغذایی زرشک گفت: زرشک خراسان جنوبی باید برای صنایع غذایی جهان صادر شود تا در رستوران ها و کافه های روز دنیا به مصرف برسد. وی با بیان اینکه تلاش شده در تهیه غذاهای روز، اقبال عمومی به مصارف زرشک مد نظر قرار گیرد، گفت: افرادی که در این جشنواره دعوت شدند مبلغان محصول زرشک در بین تعداد زیادی از دنبال کنندگان مجازی و حقوقی هستند لذا آموزشگاه های شهر بیرجند محصولات غذایی خود را عرضه کردند و آمادگی داریم مشابه این جشنواره را در دیگر شهرستان ها نیز برگزار کنیم. باقری افزود: این رویداد با تاثیرگذاری در سفره مردم به فروش زرشک از بارگاه کشاورزان کمک میکند و اگر بتوانیم دستور پختی را جهانی کنیم که از زرشک استفاده شود قطعا رونق بازار این محصول رقم خواهد خورد. این فعال تجاری در خراسان جنوبی تاکید کرد: فعالان اقتصادی این حوزه باید محصولی در بازار ارایه دهند که پایه و اساس آن زرشک باشد و فرآوری زمانی موفق خواهد بود که محصول تازه از کشاورز خریداریشود و ارزش افزوده آن مشهود باشد. وی گفت: ۱۲ آموزشگاه و مجموعههای غذایی با ۲۵شرکت کننده در این رویداد حضور داشتند که حدود ۴۵مورد غذا،۲۴مورد دسر و ۱۳مورد نوشیدنی را به نمایش گذاشتند.تَر فروشی زرشک، راهی به سوی فرآوری بیشترمدیر انجمن گردشگری پایدار و میراث ماندگار خراسان جنوبی هم با تاکید بر اینکه باید کشاورزان استان به سمت «تر فروشی زرشک» پیش بروند، گفت: این کار به ارزش افزوده این محصول کمک کرده و از طرفی می توانیم با فرآوری محصول زنجیره تولید را تکمیل کنیم. احمد کاشانی اضافه کرد: وجه امتیاز این جشنواره عرصه برند (ویژند) های روز غذا در دنیا بود که در آن از محصول زرشک استفاده شده است. وی گفت: غذاهای محلی و ایرانی تهیه شده از زرشک نیز در این جشنواره وجود دارد که میتوان آنها را متناسب با ذائقه مشتری در رستورانها عرضه کرد. دومین جشنواره ملی زرشک با شعار «زرشک خراسان جنوبی برای همه جهانیان»۲۹ مهر تا سوم آبان برگزار شد و اختتامیه آن روز گذشته باحضور مسئولان کشوری و استانی در فرهنگسرای شهر بیرجند برگزار شد