بیش از 15 هزار نفر در خراسان جنوبی متقاضی خانه در قالب طرح “اقدام ملی مسکن” شدند اما روند اجرای این طرح بیم و امیدهایی برای خانه‌دار شدن پیش‌ روی متقاضیان قرار داد و اجرای طرح “نهضت ملی مسکن” در ماه‌های اخیر بار دیگر باعث امیدواری متقاضیان مسکن شده است. به گزارش ایرنا حدود 2 سال از آغاز اجرای طرح اقدام ملی مسکن در کشور می‌گذرد که با هدف افزایش تولید و عرضه مسکن و پاسخ به نیاز جامعه به مرحله اجرا درآمد؛ اما علیرغم پیش‌بینی کارشناسان که این طرح بتواند در بلندمدت، تغییرات مثبتی را در بازار مسکن ایجاد کند وجود برخی ابهامات در روند اجرای آن نارضایتی‌هایی را به دنبال داشته و امید خانه‌دار شدن به بیم از هزینه‌های سنگین این واحدها تبدیل شده است.مجریان طرح اقدام ملی مسکن مقرر کردند 400 هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شود که از این تعداد 200 هزار واحد در شهرهای جدید، یکصد هزار واحد در بافت‌های فرسوده شهری و یکصد هزار واحد در شهرهای کوچک است.همزمان با آغاز به‌کار دولت سیزدهم در شهریور امسال و ابلاغ قانون جهش تولید مسکن با دستور رئیس جمهور از روز 28 مهر ماه ثبت‌نام اجرای قانون جهش تولید مسکن که اکنون طرح “نهضت ملی مسکن” نام دارد، در سامانه جامع طرح‌های حمایتی مسکن به نشانی saman.mrud.ir در 31 استان آغاز شد و تا 15 دی‌ ماه ادامه دارد.

شرط های اصلی طرح دولت

استفاده نکردن از تسهیلات یارانه‌ای دولتی در بخش مسکن و سبز بودن فرم «ج»، فقدان مالکیت خصوصی، متاهل یا سرپرست خانوار بودن و سابقه دست‌کم پنج سال سکونت در شهر مورد تقاضا، چهار شرط اصلی خواهد بود. درخصوص شرط تاهل، پنج گروه شامل خانم‌های بالای 35 سال، افراد دارای معلولیت بالای 20 سال، نخبگان علمی، مردان مجرد بالای 45 سال و بیماران خاص، می‌توانند ثبت‌نام کنند. درباره نداشتن مالکیت نیز برخی گروه‌های درآمدی در بعضی مناطق براساس تشخیص وزارت راه و شهرسازی از این شرط معاف هستند.برخی کارشناسان مسکن معتقد هستند که تنظیم قراردادهای یکسویه بدون محاسبه دقیق تورم مصالح ساختمانی در طول اجرای پروژه، نبود پیش‌بینی لازم درخصوص نوسانات اقتصاد کلان، نداشتن برآورد دقیق از عایدی سرمایه بخش خصوصی و ابهامات متعدد در قراردادها که تکالیف دولت و بخش خصوصی را مشخص کند از جمله مهمترین چالش‌های طرح اقدام ملی مسکن است که در دولت دوازدهم کلید خورد.آن طور که در خراسان جنوبی برنامه‌ریزی شده بود، مقرر شد متقاضیان به چهار روش دسته‌بندی شوند و در نوبت واگذاری زمین برای ساخت قرار گیرند.روش اول دهک‌های اول تا سوم است که به این دسته زمین رایگان، کمک مالی، حمایتی دولت و یارانه دولتی تعلق می‌گیرد و روش دوم دهک چهارم تا هفتم که زمین در سه قالب 99 ساله، فروش اقساطی و مشارکتی به همراه کمک مالی دولت، یارانه و وام اختصاص می‌یابد.روش سوم تفاهم‌نامه کارگزاری است که با بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی منعقد شده و روش چهارم در قالب تفاهم‌نامه همکاری با وزارت دفاع، وزارت تعاون، وزارت آموزش و پرورش و وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود.براساس آنچه مسئولان خراسان جنوبی در ابتدای اجرای طرح اعلام کردند از آنجا که زمین و مسکن به عنوان یک محرک اقتصادی در ایجاد توسعه جوامع مطرح است، اجرای طرح اقدام ملی مسکن با گردش مالی بیش از 13 هزار میلیارد ریال موجب ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم قابل توجه در حوزه مباحث مربوط به ساخت و ساز در استان می‌شود.آنچه در آغاز طرح به مردم امیدواری داد، این بود که با اجرای طرح اقدام ملی و تامین زمین، ضمن افزایش شاخص تامین مسکن استان شاهد بهره‌مندی اقشار مختلف جامعه خواهیم بود به‌طوری که هم محرومان و دهک‌های یک، 2 و سه جامعه و هم دهک‌های متوسط چهار و پنج و 6 از مسکن مناسب برخوردار خواهند شد.با گذشت حدود 2 سال از آغاز اجرای این طرح، علیرغم اینکه پنج هزار و 189 نفر اقدام به واریز وجه برای شروع ساخت کرده‌اند، هنوز هزار و 527 واحد در مرحله اتمام فونداسیون و فقط 190 واحد در مرحله اجرای سقف است.در حالی که بخش عمده‌ای از متقاضیان وجه اولیه را واریز کرده و منتظر شروع عملیات ساخت هستند، بیم از افزایش قیمت تمام‌شده واحدها و تاثیر تورم بر روند ساخت این مسکن، متقاضیان را در دوراهی تردید برای ادامه یا انصراف قرار داده است.اما معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی چهارم دی امسال درباره سرنوشت خانه‌دار شدن افرادی که در سال‌های گذشته در طرح اقدام ملی مسکن ثبت نام کردند گفت: براساس پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و با این هدف که متقاضیان طرح اقدام ملی مسکن بتوانند از مزایای طرح نهضت ملی مسکن استفاده کنند، این 2 طرح در هم ادغام شد.محمود محمودزاده” توضیح‌ داد: طرح مسکن ملی و نهضت ملی هر رو در قالب یک طرح در حال اجرا و پیشرفت فیزیکی است و همه کسانی که در چند سال اخیر در طرح‌های مسکن شرکت کردند، می‌توانند از مزایای یکسانی برخوردار شوند.وی گفت: به دلیل تفاوت در میزان تسهیلات و سایر مزایای طرح نهضت ملی مسکن، بسیاری از متقاضیان تقاضا داشتند از مزایای جهش تولید ملی استفاده کنند که اکنون به این تقاضا پاسخ داده شده است.

افزایش 2 برابری هزینه ساخت مسکن اقدام ملی

یکی از متقاضیان ساخت مسکن اقدام ملی در خراسان جنوبی با گلایه از روند کُند اجرای ساخت این واحدها و افزایش قیمت تمام‌شده به خبرنگار ایرنا گفت: موقع ثبت‌نام به ما گفتند قیمت تمام‌شده آپارتمان 100 متری، 400 میلیون تومان خواهد بود ولی الان می‌گویند ممکن است از 800 میلیون تومان هم بالا بزند و باید قرارداد جدید ببندید.وی که نخواست نامی از او در گزارش ذکر شود اظهار داشت: حدود 2 سال پیش 40 میلیون تومان به حساب بانک مسکن پرداخت کردیم و 50 میلیون تومان پس از آن واریز شد.وی افزود: الان می‌گویند هر 2 ماه 85 میلیون تومان باید واریز شود تا قرارداد را ببندیم و گرنه از پروژه حذف می‌شوید.یکی دیگر از متقاضیان هم گفت: در حال حاضر یک واحد 100 متری در همان محلی که برای ما زمین در نظر گرفته‌اند 450 میلیون تومان به فروش می‌رسد.یعقوبی افزود: به نظر شما عاقلانه است که ما برای خانه‌ای بدون امکانات 800 میلیون تومان پرداخت کنیم؟!وی با تاکید بر اینکه در شرایط انصراف باید وجه واریز شده نقد به ما پرداخت شود گفت: برای انصراف هم مراجعه کردیم که گفتند باید صبر کنید تا فراخوان بدهیم و متقاضی پیدا شود.یکی دیگر از متقاضیان طرح اقدام ملی مسکن در شهر بیرجند با اشاره به اینکه حدود 12 سال اجاره‌نشینی را تحمل کرده است گفت: تاکنون 41 میلیون تومان برای واحدهای اقدام ملی مسکن واریز کرده‌ام اما هنوز به هیچ مرحله‌ای نرسیده است.محمدی با گلایه از نبود شفافیت در روند ساخت و واگذاری واحدها افزود: فقط می‌دانم که زمین‌های واگذار شده در سایت اداری قرار دارد و هنوز جدول‌کشی و خیابان‌کشی می‌کنند.وی با بیان اینکه ساخت واحدها را برعهده متقاضیان گذاشته‌اند گفت: به ما گفته‌اند که باید یک مهندس ناظر انتخاب کنید و خودتان ساخت و ساز را انجام دهید.این شهروند ادامه داد: اگر ما پول ساخت واحد داشتیم که از واحدهای ساخته شده می‌خریدیم پس چرا همان ابتدای کار این شرایط را اعلام نکردند؟ وی گفت: شنیدیم که قرار است وام هم بدهند ولی از جزییات این وام هم بی‌خبر هستیم.محمدی عنوان کرد: در حال حاضر به دنبال مجوز ساخت هستیم که آن هم حدود 10 میلیون تومانی هزینه دارد.

استقبال کم پیمانکاران و انبوه‌سازان

یکی از علل کند پیش رفتن طرح اقدام ملی مسکن در خراسان جنوبی، عقب‌نشینی پیمانکاران و انبوه‌سازان در مشارکت طرح است به طوری که انبوه‌سازان هزینه ساخت هر متر مربع از این واحدها را حدود هفت میلیون تومان برآورده کرده و قیمت پیشنهادی دولت را در این طرح نپذیرفته‌اند.یکی از انبوه‌سازان در شهر بیرجند در این باره گفت: بخش خصوصی در روند ساخت مسکن مهر استان سابقه خوبی دارد اما در اجرای این طرح استقبال کم بوده است.مهدی فدویان افزود: این مشارکت مانند برگ زرین بود که در ساخت مسکن مهر، مهرشهر بیرجند شکل گرفت لذا واحدهای مسکونی با قیمت مصوب وزارتخانه ساخته شد که از این لحاظ خراسان جنوبی جزو استان‌های پیشرو بود.وی داشتن نیروی متخصص و کادر فنی را از مزایای کار انبوه‌سازی در بخش ساختمان برشمرد و گفت: این امر موجب می‌شود که پروژه‌ها با کیفیت خوبی پیش برود.

این فعال حوزه ساختمان در بیرجند عنوان کرد: انبوه‌سازان به دلیل شناختی که از مبادی ورودی کالا و خدمات دارند می‌توانند اقلام مصرفی در پروژه‌های ساختمانی را با قیمت مناسب‌تری خریداری کنند.وی افزود: اگر نقشه‌ها و پلان‌ها به‌صورت تیپ باشد و انبوه‌ساز بتواند از فناوری نوین استفاده کند سرعت اجرای کار و کیفیت بالا می‌رود.فدویان گفت: بخش خصوصی به دلیل نیروهای فنی و متخصص بسیار بهتر می‌تواند مدیریت پروژه‌های ساختمانی را به عهده بگیرد که هم کار با کیفیت بالاتر انجام شود و هم نیروهای متخصص را در زمان عقد قرارداد مجاب کند که بهترین شکل پروژه را تحویل دهد.وی با اشاره به اینکه در طرح اقدام ملی مسکن، واحدها در زمین‌های 250 متری پیش‌بینی شده که به پنج نفر واگذار می‌شود گفت: مطابق این نقشه 125 متر مربع می‌تواند در هر قطعه زمین ساخته شود که با احتساب پله و آسانسور 100 متر مفید خواهد بود.انبوه‌ساز مسکن ادامه داد: شخص متقاضی باید هزینه ساخت برای 160 متر مربع را پرداخت کند و بسته به نوع ساخت، جنس نما و مصالح با در نظر گرفتن قیمت آسانسور هر متر مربع بیش از هفت میلیون تومان هزینه خواهد داشت و در واقع یک واحد 160 متری یک میلیارد و 200 میلیون تومان هزینه ساخت دارد.

نمی‌توان کف قیمت را مشخص کرد

وی گفت: با توجه به تورم موجود در بازار افزایش قیمت به خاطر افزایش دستمزد کاری و شرکتی وجود دارد لذا هرچه قیمت بالاتر می‌رود مصالح هم گران‌تر می‌شود و اگر قیمت دلار تغییر کند مصالح ساختمانی هم افزایش پیدا می‌کند و نمی‌توان کف قیمت را مشخص کرد.فدویان توضیح داد: با توجه به اینکه در طرح اقدام ملی مسکن قرار است متقاضیان به‌صورت گروهی ساخت و ساز کنند و انبوه‌ساز دخیل نیست لذا قیمت بیشتر هم خواهد شد.وی افزود: قبلا هم در جلسه‌ای با مسئولان راه و شهرسازی مطرح کردیم واگذاری هر قطعه زمین به پنج نفر با توجه به اینکه هر نفر دارای سلایق و فرهنگ‌هایی هستند نگهداشتن اینها در کنار هم مقدور نیست.این فعال حوزه ساختمان گفت: از طرفی این افراد بنیه مالی یکسانی ندارند لذا ممکن است عده‌ای حتی شرایط دریافت تسهیلات بانکی را هم نداشته باشند.وی افزود: علیرغم اعلام دولت مبنی بر غیرقانونی بودن خرید و فروش امتیاز مسکن اقدام ملی اما دیده شده در سایت دیوار یا مشاوران املاک امتیازها فروخته می‌شود.فدویان یکی از علل کندی روند پروژه‌ها را این دانست که اشخاص برای ساخت گروهی واحدها باید مجری ذیصلاح بگیرند و برای هر واحد و از طرفی منابع مالی، درآمدی، فرهنگی و شغلی یکسانی هم ندارند.وی جانمایی زمین را در نقاطی از شهر که دارای زیرساخت‌های خدماتی است از مزیت‌های طرح اقدام ملی مسکن عنوان کرد و گفت: اما در برخی نقاط شهر بیرجند جانمایی به شکلی بوده که خدمات نیست و هزینه‌هایی زیادی به شرکت‌های خدمات‌رسانی تحمیل می‌شود.این انبوه‌ساز پایین آوردن هزینه ساخت برای متقاضی را یکی از راهکارهای موفقیت این طرح دانست و گفت: برای این مهم می‌توان سیستم پله و آسانسور را حذف و پارکینگ روباز محصور شده پیش‌بینی کرد.وی با تاکید بر اینکه انبوه‌سازی می‌تواند با استفاده از نقشه‌های تیپ واحدها را با قیمت کمتری بسازد گفت: استفاده از فناوری‌های نوین به سرعت کار پروژه‌ها کمک می‌کند که در تخصص انبوه‌سازان و پیمانکاران بخش ساختمان است.فدویان همچنین با اشاره به پایین بودن رقم تسهیلات در طرح اقدام ملی مسکن افزود: تسهیلات 100 میلیون تومانی با سود 18 درصد عملا مشکلی را در این طرح حل نمی‌کند و در مجموع 100 میلیون تومان کفاف 14 متر مربع را می‌دهد. وی گفت: این رقم عدد قابلی نیست و با این تسهیلات در مراکز استان‌ها نمی‌توان کار کرد لذا حتما باید حجم تسهیلات افزایش و اقساط طولانی‌تر شود یا درصد سود آن را دولت تهاتر کند که مردم با نرخ پایین‌تر تسهیلات را دریافت کنند.

ساخت مسکن اقدام ملی در خراسان جنوبی گروهی است

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی هم گفت: از آنجایی که هیچ شرکتی قیمت پیشنهادی دولت را برای ساخت واحدهای طرح اقدام ملی در استان نپذیرفته مطابق بخشنامه ابلاغی وزارت راه و شهرسازی واگذاری به صورت گروهی انجام شده و خود متقاضیان باید ساخت آن را انجام دهند.وحید داعی در گفت و گو با ایرنا افزود: وام 100 میلیون تومانی برای ساخت این واحدها در نظر گرفته شده بود که رقم وام در مراکز استان‌ها به 350 میلیون تومان و سایر شهرها به 300 میلیون تومان افزایش خواهد یافت.وی گفت: زمان افزایش تسهیلات بانکی برای اجرای طرح اقدام ملی مسکن را بانک مسکن باید مشخص کند و موضوع کاهش نرخ سود تسهیلات نیز باید در مرکز بررسی و از سوی وزارتخانه به سراسر کشور ابلاغ شود.مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی تصریح کرد: با توجه به اینکه از شروع این طرح در دولت قبل هیچ قیمت مشخص و تعیین شده‌ای نبوده به‌صورت مکرر اطلاع‌رسانی کرده‌ایم که واحدها براساس قیمت تمام‌شده واگذار می‌شود. وی درباره درخواست انصراف برخی متقاضیان اظهار داشت: طبق بخشنامه وزارت راه و شهرسازی انصراف از طرح برای افرادی که قرارداد واگذاری با آنها منعقد شده با معرفی جایگزین امکانپذیر است.داعی گفت: از مجموع 400 هزار واحد مسکونی ابلاغی طرح اقدام ملی مسکن در سراسر کشور سهمیه استان خراسان جنوبی 2 هزار و 450 واحد بوده که هزار و 383 واحد در شهرهای بالای 100 هزار نفر و هزار و 67 واحد در شهرهای زیر 100 هزار نفر پیش‌بینی شده است.وی افزود: با وجود سهمیه ابلاغی هزار و 383 واحد در شهرهای بالای 100 هزار نفر، اراضی برای بهره‌مندی سه هزار و 727 واحد به مساحت 36 هکتار در استان تامین شد که تا مهر امسال سه هزار و 227 واحد دارای قرارداد ساخت شده‌ است.مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: در شهرهای زیر 100 هزار نفر نیز اراضی به میزان 50.5 هکتار برای ساخت سه هزار و 416 واحد تامین شده است که در حال حاضر در این شهرها نیز 2 هزار و 523 واحد، قرارداد ساخت دارند.وی بیان کرد: تاکنون 2 هزار و 77 واحد در استان خراسان جنوبی وارد فاز اجرا شده و علاوه بر این اقدامات، 282 واحد برای بهره‌مندی مددجویان کمیته امداد، اراضی به‌صورت رایگان واگذار شده که حدود 3.7 هکتار در سطح استان است.داعی با اشاره به ثبت‌نام 15 هزار و 89 نفر از خراسان جنوبی در سامانه طرح اقدام ملی مسکن گفت: از این تعداد پنج هزار و 371 نفر واجد شرایط شناخته شدند، پنج هزار و 339 نفر تاکنون اقدام به افتتاح حساب در بانک مسکن و پنج هزار و 189 نفر اقدام به واریز وجه کرده‌اند.وی افزود: اکنون هزار و 527 واحد در مرحله اتمام فونداسیون، 526 واحد در مرحله اسکلت و 190 واحد در مرحله اجرای سقف است. مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی بیان کرد: 2 هزار و 140 واحد مستقر در سایت 27 هکتاری شهر بیرجند نیز در مرحله اخذ پروانه است و تاکنون هفت هزار و 122 متقاضی از شهر بیرجند در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد 2 هزار و 376 متقاضی تایید نهایی شده‌اند. وی گفت: اراضی تخصیصی در مرکز استان تاکنون سه هزار و 227 واحد بوده که 60 واحد دارای 63 درصد و 720 واحد دارای 15 درصد پیشرفت فیزیکی است. داعی با اشاره به ادغام 2 طرح «مسکن ملی» و «نهضت ملی مسکن» که اخیرا از سوی معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی اعلام شد گفت: طرح اقدام ملی مسکن با نهضت ملی مسکن هیچ تفاوتی ندارد و در همه شرایط برابر خواهد بود.وی اظهار داشت: در طرح نهضت ملی مسکن نیز تاکنون 32 هزار و 486 نفر از 25 شهر استان در سامانه ثبت‌نام اولیه را انجام دادند که در مرحله پالایش و بررسی واجد شرایط بودن قرار دارند. مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با بیان اینکه از این تعداد 14 هزار و 238 نفر مربوط به شهر بیرجند هستند افزود: در حال حاضر به جز شهر بیرجند در سایر شهرهای استان جانمایی اراضی برای تامین زمین طرح نهضت ملی مسکن صورت پذیرفته است.

مشارکت بنیاد مسکن در ساخت 331 واحد مسکن ملی

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان جنوبی هم گفت: 331 واحد در قالب طرح اقدام ملی مسکن توسط بنیاد مسکن در این استان ساخته می‌شود که از این تعداد مشارکت در پروژه 187 واحدی بیرجند است.قاسم تنها افزود: بنیاد مسکن در شهرهای زیر 100 هزار نفر جمعیت در طرح اقدام ملی مسکن با دولت همکاری دارد که در مجموع 331 واحد بنیادساز با پیش‌بینی اعتبار 190 میلیارد تومان در دست ساخت است.