زندگی ۵۰۰ نفر در روستای داغدیده از زلزله هنوز در مسکن نامقاوم
۲۰ اردیبهشت یادآور زلزله مهیب سال ۱۳۷۶ در شهرستان زیرکوه است و اردکول کانون این زمین لرزه بعد از گذشت ۲۳ سال هنوز هم داغ آن لرزه‌ها را به دل دارد.با گذشت ۲ دهه از آن زمین لرزه اما گفت و گو با بازماندگان می‌تواند غم بزرگ از دست دادن عزیزان را به اشتراک بگذارد. بغض‌های گره شده در گلو و اشک نشسته در چشم‌ها همه و همه نشان دهنده این است که خاطره تلخ آن زلزله برای بازماندگان حادثه تمامی ندارد. بازماندگانی که بسیاری از فامیل و در برخی موارد همه اعضای خانواده خود را از دست داده‌اند. زمین لرزه زیرکوه با شدت ۷.۱ ریشتر ۲۳ سال پیش ۱۲۸ روستای منطقه را در هم کوبید و حدود ۱۵ هزار واحد مسکونی تخریب و ۶۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند.
اردیبهشت سیاه ۲۳سال قبل
صفحه تقویم شنبه ۲۰ اردیبهشت‌ماه را نشان می‌دهد. ساعت ۱۲ و ۲۸ دقیقه و ۱۲ ثانیه است که زمین زیرپای جعفر می‌لرزد همگام بقیه دانش‌آموزان از مدرسه خارج می‌شود، از شدت زمین لرزه‌ای که او در قاین احساس کرده مشخص بود که تلفات زیاد است. یک سالی می‌شود که برای ادامه تحصیل در مقطع دبیرستان از اردکول به قاین آمده و ماه‌های آخر سال تحصیلی را به شوق بازگشت دوباره به اردکول پشت سر می‌گذارد.ساعتی از زلزله گذشته ولی هیچ خبری نیست جعفر وقتی نزدیک بیمارستان قاین می‌رسد چشمش به مجروحان زیادی می‌افتد که زخم خورده همان زمین لرزه ساعت قبل هستند پرس و جو می‌کند و می‌فهمد که مجرومان از اسفدن به قاین منتقل شدند، سراغ اردکول را از هر کسی می‌گیرد هیچکس خبری از آن دیار ندارد.با برادر بزرگترش راهی می‌شود در مسیر به هر شهر یا روستایی که می‌رسند جز تلی از خاک چیزی دیده نمی‌شود، راه را ادامه می‌دهند و در دل آرزو دارند که اردکول نلرزیده باشد تا اینکه در چند کیلومتری روستایشان راه به طور کامل بسته شده و مجبور می‌شوند پیاده ادامه مسیر دهند.
اشک ریزان در جستجوی خانه
ساعت حدود ۱۶ است که از دور چشم شان به تابلوی آبی رنگ مدرسه شهید هاشمی می‌افتد. همان جایی که تا سال پیش جعفر روی نیمکت‌های کلاس آن از مقطع راهنمایی فارغ و برای ادامه تحصیل در دبیرستان راهی شهر قاین شده بود. اما از مدرسه جز همان تابلوی فلزی چیزی باقی نمانده بود و جعفر و برادرش در آنجا متوجه عمق فاجعه شدند. در آن کوه خاک که زلزله بر سر مردمان اردکول آوار کرده بود پیدا کردن کوچه‌ها و آدرس خانه کاری مشکل به نظر می‌آمد اما جعفر دوان دوان به دنبال منزل پدری‌اش بود مدام مادرش را صدا می‌زد و اشک می‌ریخت و در تصورش نمی‌گنجید که پاره‌های تنش زیر خروارها خاک باشند. همانطور که به سمت خانه می‌دوید ناگهان صدای مادرش را از سمتی دیگر شنید، تازه آن زمان نفسش بالا آمد و فهمید که در لحظه زلزله کسی از اعضای خانواده‌شان در منزل نبودند پس همه زنده مانده‌اند. اما مادر یکی یکی می‌شمرد اقوامی که دیگر در بین آنها نیستند و جعفر فهمید که از این پس دایی، خاله، پسر عمو، پسر خاله و خیلی دیگر را نخواهد دید.
دانش آموزان زیرآوار
همچنان که مبهوت ویرانی‌های زلزله بودند صدایی آنها را متوجه دبستان روستا کرد که فریاد می‌زد «کمک کنید همه دانش‌آموزان زیر آوار هستند».جعفر هم با چند نفر دیگر دست به کار شدند تا ۸۰ جنازه را از زیر آوار مدرسه بیرون بکشند. یکی یکی جنازه‌ها کنار گذاشته می‌شدند برای اولین نفرات پارچه بود که رویشان بکشند اما سهم بقیه جنازه‌ها برای محافظت از آفتاب سوزان عصر بیستم اردیبهشت ماه ۷۶ علف‌های زعفران بود که رویشان پهن می‌کردند.
وداع تلخ با یار دبستانی
جعفر در میان جنازه‌ها چشمش به جسم بی‌جان قاسم می‌افتد و تمام خاطراتی که با او از دوران کودکی در کوچه‌های اردکول داشت در ذهنش تداعی می‌شود اما چشم‌های خاک گرفته قاسم دیگر باز نیست که با یار دبستانی‌اش بعد از گذشت ماه‌ها دیدار کند. شمار جنازه‌هایی که در مدت هفت روز پس از زلزله در اردکول از زیر آوار بیرون کشیده شدند به ۲۰۹ نفر رسید و اینگونه بود که یک چهارم جمعیت ۷۰۰ نفری این روستا زیر خاک رفتند.
به خاطر جاده نامناسب روستای اردکول کمک‌ها به مردم زلزله زده دیر می‌رسید و مردم مجبور بودند مجروحان را سوار بر الاغ کرده و به نزدیکی جاده اصلی برسانند. مردم اردکول اولین شب بعد از زلزله را دور هم در محوطه میان روستا جمع بودند و تا صبح به عزیزانی فکر می‌کردند که کمی آن طرف‌تر آنها بدون هیچ حرکتی روی زمین بودند تا شاید مجالی برسد و دفن شوند.
فغان سوزان پدر
روز بعد اجساد شناسایی شده توسط بازماندگان به صورت گروهی غسل داده و دفن شدند و دیدن پدری که با وداع سوزان جنازه فرزندش را به تنهایی دفن می‌کرد برای همه دلخراش بود که بعد از گذشت ۲ دهه هنوز در ذهن جعفر نیز مانده است.جعفر حسنی که اکنون ۲۳ بهار دیگر را از آن اردیبهشت غم‌انگیز را پشت سر گذاشته در سن ۳۷ سالگی با تجدید خاطرات زمین لرزه سال ۷۶ به خبرنگار ایرنا گفت: بسیاری از مردم اردکول بعد از آن حادثه مجبور به مهاجرت شدند و همین موضوع سبب شد که جمعیت روستا کاهش شدید داشته باشد.
وی با اشاره به ضربه روحی که مردم از آن زلزله مهیب دیده‌اند، افزود: امید به زندگی در افرادی که بازمانده زلزله بودند بسیار پایین آمد و از همین رو کسی تمایل به ساخت خانه مقاوم بعد از آن را نداشت که همین مسئله خطر زلزله را جدی‌تر می‌کند.حسنی با تاکید بر اینکه گسل اردکول همچنان آبستن هرگونه زمین لرزه‌ای است ادامه داد: در حال حاضر اردکول ۵۰۰ نفر جمعیت دارد که اغلب آنها هنوز هم در خانه‌های نامقاوم زندگی می‌کنند.وی عنوان کرد: گرچه زلزله شکاف‌های عمیقی را در مزارع زعفران اردکول ایجاد کرد اما باز هم مردم همت کرده و کشاورزی را رونق دادند. وی به آینده اردکول بعد از آن زلزله مهیب خوش‌بین است و در این خصوص پیشنهاد داد، با توجه به اینکه مردم آسیب روحی شدیدی از آن حادثه دیده‌اند و رغبت کمتری به ساخت منازل مقاوم دارند انتظار می‌رود مسئولان با مشوق‌هایی نسل‌های جدید را با نگاهی نو به زندگی امیدوار کرده تا مقاوم سازی منازل را جدی بگیرند. وی آرزو می‌کند با وضعیت فعلی بافت‌های مسکونی منطقه زیرکوه و سایر روستاها زلزله‌ای با آن شدت تکرار نشود وگرنه باز هم داغی بزرگ بر دل خواهد ماند.
تخریب ۱۵ هزار واحد در زلزله ۷۶
مدیر بنیاد مسکن زیرکوه نیز با یادآوری خسارت‌های جانی و مالی سنگینی که زلزله سال ۷۶ بر دوش مردم این شهرستان گذاشت به خبرنگار ایرنا گفت: ۱۵ هزار واحد بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد در این زلزله خسارت دیدند.حمید فرخی افزود: با کمک استان‌ها و شهرستان‌های همجوار عملیات بازسازی واحدهای مسکونی به سرعت شروع شد و بعد از گذشت حدود ۲ سال ۱۲ هزار واحد بازسازی و تحویل مردم شد.وی با یادآوری اینکه برابر تقسیمات سیاسی آن دوران آمار ارائه شده مربوط به شهرستان‌های زیرکوه، قاین، درمیان و حتی بیرجند است اضافه کرد: با این وجود کانون اصلی زلزله در آن سال روستای اردکول از توابع شهرستان فعلی زیرکوه بود که بیشترین خسارت را محتمل شد.مدیر بنیاد مسکن زیرکوه با اشاره به اجرای طرح‌های متعددی بعد از آن زلزله برای ساخت خانه‌های مقاوم در روستاهای این شهرستان ادامه داد: طرح بهسازی و نوسازی مسکن روستایی که سال ۸۶ به شکل انبوه در کشور آغاز شد تا سال ۹۷ ادامه داشت و بالغ بر سه هزار واحد مسکونی از این محل در شهرستان زیرکوه با کمک تسهیلات ارزان قیمت بازسازی و نوسازی شد. وی اجرای طرح مسکن محرومان را از دیگر برنامه‌های تشویقی برای ساخت مسکن مقاوم در روستاها برشمرد و ادامه داد: در قالب این طرح نیز بنیاد مسکن متعهد ساخت پنج هزار واحد مسکونی در سطح استان بود که از این تعداد سهم شهرستان زیرکوه ۴۰۵ واحد است که تا ۲ ماه آینده به طور کامل تحویل متقاضیان خواهد شد. فرخی در عین حال از وجود ۹۰۰ واحد غیر مقاوم در سطح شهرستان زیرکوه خبر داد و گفت: با توجه به اینکه در ۴۰ ساله اخیر شهرستان زیرکوه حدود سه تا چهار زلزله مخرب را تجربه کرده این شهرستان در سطح خطرپذیری بالا است.وی افزود: توجه به مسکن مقاوم به دلیل اینکه با جان انسان مرتبط است اهمیت داشته و نیازمند توجه ویژه‌ای است.مدیر بنیاد مسکن زیرکوه با اشاره به اطلاعات گسترده در سطح روستاها برای استفاده از تسهیلات ارائه شده در مقاوم‌سازی مسکن گفت: با وجود اینکه بنیاد مسکن در بحث پرداخت تسهیلات و اعطای زمین همکاری خوبی با مردم داشته اما پایین بودن امید به زندگی در بین روستاییان که اغلب نیز افراد مسن هستند و کفایت نکردن تسهیلات اعطای استقبال از طرح‌های ساخت مسکن مقاوم را با چالش مواجه کرده است.وی طرح مسکن محرومان را به دلیل کمک‌های بلاعوضی که دولت به مردم داده یکی از طرح‌های موفق در تشویق مردم به ساخت مسکن مقاوم معرفی کرد و افزود: انتظار می‌رود با استمرار چنین طرح‌هایی شاهد افزایش روحیه امید بین روستاییان باشیم.براساس برآورد کارشناسان زمین لرزه ۷.۱ ریشتری ۲۰ اردیبهشت ماه در زیرکوه هزار و ۵۶۷ کشته و بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ نفر مجروح داشت. مقامات محلی در ابتدا میزان خسارات وارده از این زمین لرزه را معادل ۶۷ میلیون دلار آمریکا (به ارزش سال ۱۹۹۷) تخمین زدند. اما این برآورد بعدها به ۱۰۰ میلیون دلار معادل ۳۰۰ میلیارد ریال افزایش یافت. خراسان جنوبی سومین استان زلزله‌خیز کشور است و مردم این استان بارها شاهد زمین لرزه‌های بالای ۶ ریشتر بوده‌اند که به طور میانگین هر ۱۲ سال یکبار روی می‌دهد.براساس آمارهای بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان جنوبی شهرستان‌های قاینات و بیرجند هر کدام ۲۰ درصد از واحدهای نامقاوم را دارا هستند درمیان با ۱۴ درصد، سربیشه ۱۲ درصد، خوسف هشت درصد، نهبندان ۶ درصد، طبس و فردوس پنج درصد، بشرویه و سرایان چهار درصد و زیرکوه با یک درصد واحدهای غیر مقاوم در ردههای بعدی هستند – ایرنا
توزیع ۵۸ هزار بسته حمایتی در استان
مرحله دوم رزمایش مواسات و کمک مومنانه در خراسان جنوبی همزمان با بیستم اردیبهشت سالروز ولادت امام حسن مجتبی (ع) آغاز شد و در این مرحله ۵۸ هزار بسته کمک معیشتی توزیع می شود. فرمانده سپاه انصارالرضا (ع) خراسان جنوبی گفت: خراسان جنوبی در مرحله نخست رزمایش کمک مومنانه خوب درخشید و ۲۹ هزار بسته کمک معیشتی توزیع شد. به گفته سردار قاسمی این رزمایش ۱۰ روز ادامه دارد که بیست و پنجم ماه رمضان به پایان می‌رسد و مرحله سوم رزمایش با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌شود بعد از شب‌های مبارک قدر برگزار خواهد شد – ایرنا
تکمیل هزار و ۵۰۰ مسکن مددجویی
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی گفت: از سهمیه پنج هزار واحد مسکن محرومان که در تعهد کمیته امداد استان بوده تاکنون هزار و ۵۰۰ واحد تکمیل شده است.رضا سلم‌آبادی افزود: احداث پنج هزار واحد مسکن مددجویی در قالب تفاهم‌نامه مشترک سازمان برنامه و بودجه کشور و کمیته امداد امام خمینی (ره) از اواخر سال ۹۷ در چهار فاز شروع شد. وی با اشاره به معرفی چهار هزار و ۶۶۷ متقاضی این نوع مسکن برای دریافت پروانه ساخت اظهار کرد: از این تعداد سه هزار و ۶۶۵ مورد موفق به دریافت پروانه شده‌اند.مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره)
خراسان جنوبی تعداد واحدهای شروع به ساخت را ۲ هزار و ۹۱۵ مورد عنوان کرد و گفت: ۲ هزار و ۴۱۸ مورد فونداسیون، ۲ هزار و ۹۲ مورد اسکلت، هزار و ۶۱۲ مورد سقف و هزار و ۶۷۷ مورد دیوار چینی شده است.وی افزود: تاکنون برای واحدهایی که عملیات ساخت را شروع کرده‌اند از محل منابع سازمان برنامه و بودجه، ۵۲۶ میلیارد و ۵۰۶ میلیون ریال کمک بلاعوض پرداخت شده است – ایرنا
مهار آتش‌سوزی یک واحد تولیدی
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بیرجند گفت: آتش‌سوزی در بخشی از کارخانه تولیدی آبنبات و شکلات شهرک صنعتی بیرجند با تلاش نیروهای آتش‌نشانی مهار شد. علی حسینی علت حادثه را نقص سیستم فنی موتورخانه اعلام کرد و گفت: این حادثه خوشبختانه تلفات جانی نداشت و میزان دقیق خسارات توسط کارشناسان آتش‌نشانی در دست بررسی است – ایرنا
توزیع هزار بسته غذایی بین نیازمندان
رئیس اداره اوقاف شهرستان بیرجند از توزیع هزار بسته غذایی بین نیازمندان و افرادی که از شیوع کرونا متضرر شده اند خبر داد. خدایی افزود: اداره اوقاف بیرجند از محل موقوفات منطبق، تعداد هزار بسته غذایی آماده کرده است. وی افزود: این بسته‌های غذایی بین فقرا و افرادی که در شرایط شیوع کرونا متضرر شده‌اند، توزیع می‌شود.
ساخت ۲هزار واحدمسکونی برای زلزله زدگان
هزار و ۹۷۴ واحد آسیب دیده از زلزله در خراسان جنوبی از سال ۸۴ تاکنون ساخته شد.
آسمانی مقدم مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گفت: این واحد‌ها با اعتبار ۱۹ میلیارد و ساخت هزار و ۹۷۴ واحدمسکونی برای زلزله زدگان، ۸۷۰ میلیون تومان تسهیلات بانکی و ۳ میلیارد و ۴۴۶ میلیون تومان کمک بلاعوض به زلزله زدگان پرداخت شد.
اهدای خون ۱۶ درصد کاهش یافت
مدیرکل انتقال خون گفت: اهدای خون در بازه زمانی اول تا پانزدهم ماه رمضان در خراسان جنوبی ۱۶ درصد کاهش یافت.محمدرضا عاملی افزود: از ابتدای ماه مبارک رمضان تا به امروز ۵۹۳ نفر به پایگاه‌های انتقال خون استان برای اهدای خون مراجعه کرده‌اند.مدیرکل انتقال خون خراسان‌جنوبی بیان‌کرد: از این تعداد فرد مراجعه کننده ۴۷۲ نفر موفق به اهدا خون شدند – مهر
تمدید مهلت ارسال آثار به دومین جشنواره آب
مهلت ارسال آثار به دومین جشنواره ملی آب تا ۲۹ مرداد امسال تمدید شد. صداقتی، رئیس اداره آموزش محیط زیست استان گفت: دانش آموزان،دانشجویان و افراد علاقه مند می‌توانند با مراجعه به تارنمای Scratch- env.com و ثبت نام در سامانه از آموزش‌های برنامه نویسی اسکرچ محیط زیستی که تنها تا ۲۹ مرداد به صورت رایگان است استفاده کنند.
شناسایی یک مورد جدید مبتلا به ویروس کرونا در استان
آمار مبتلایان به بیماری کووید ۱۹ در خراسان جنوبی با شناسایی ۱ مورد جدید به ۵۹۳ نفر رسید. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: تاکنون از ۳ هزار و ۸۸۰ موردآزمایش انجام شده، تست ۳ هزار و ۲۸۷ نفر منفی و تست ۵۹۳ نفر مثبت شد. مهدی زاده افزود:از این تعداد ۵۴۵ بیمار از بیمارستانها ترخیص شدند و ۴ نفر در بیمارستان ها بستری اند که حال عمومی یک نفر از این بیماران وخیم است. وی با اشاره به شناسایی ۱مورد جدید مبتلا به کرونا در ۲۴ ساعت گذشته از بین ۵۷ آزمایش انجام شده ، گفت: این مورد مربوط به شهرستان درمیان است. مهدی زاده افزود: تعداد فوت شدگان ناشی از ویروس کرونا در خراسان جنوبی همان ۴۴ نفر هستند.
۲۸ میلیارد تومان تسهیلات برای هاب شتر
ستاد اجرایی فرمان امام (ره) تاکنون ۲۸ میلیارد تومان تسهیلات کم بهره، برای پرورش دام به متقاضیان در خراسان جنوبی پرداخت کرده است. نماینده شرکت مجری این طرح گفت: این تسهیلات با همکاری تسهیل گران بنیاد برکت به ۷۰۰ متقاضی دریافت دام در قالب طرح هاب شتر پرداخت شده است. حسینی افزود: متقاضیان با این تسهیلات ۳۵۰ نفر شتر و ۱۱ هزار و ۴۰۰ راس دام تهیه کردند.وی با بیان اینکه پرورش دهندگان دام با توجه به نیاز بازار به گوشت ، مشکلی برای فروش آن ندارند، گفت: خرید شیر شتر به علت شیوع کرونا با کاهش روبرو است که البته خرید تضمینی این محصول با همکاری استانداری از برنامه‌های ماست. وی گفت: قرار است در قالب این طرح تا سال ۱۴۰۰، پرداخت تسهیلات برای خرید ۸ هزار نفر شتر و ۲۵ هزار راس دام سبک پرداخت شود تا کمکی به ایجاد اشتغال و افزایش درآمد در مناطق روستایی کند. وی، از آماده بهره برداری بودن ایستگاه نگهداری و پایش دام حیدرآباد به عنوان بزرگترین مرکز پایش و نگهداری تخصصی شتر در کشور و همچنین میدان عرضه دام نهبندان و حاجی آباد خبر داد و گفت: این گام به عنوان اولین قدم در طرح هاب منطقه‌ای شتر با سرمایه‌گذاری ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در مهر ماه ۹۸ آغاز شده است.
چرای دام در مناطق سم پاشی شده، ممنوع
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی از تمامی بهره برداران خواست: در مناطق سم‌پاشی شده از چرای دام‌ها خودداری کنند. یوسفی گفت: با توجه به بارندگی‌های اخیر مراتع سبز، رطوبت کافی در حاشیه رودخانه‌های قدیمی، مسیل‌ها و دشت‌های دارای خاک نرم محیط مناسبی برای تخم‌ریزی آفت است. مهدی یوسفی افزود: اعتبارات مورد نیاز برای تأمین سم و دستگاه‌های سم‌پاش به جهاد کشاورزی اختصاص یافته است. وی گفت: به زودی کارشناسان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی از منطقه بازدید می کنند تا از نزدیک خسارت‌ها را ارزیابی و اعتبار مورد نیاز برای مقابله با این موضوع تعیین شود.
کمک دفتر رهبر معظم انقلاب برای اطعام نیازمندان عشق آباد
برای سومین سال متوالی جمعی از مردم عشق آباد بخش دستگردان طبس مهمان سفره اطعام رهبر معظم انقلاب شدند. مسئول دفتر امام جمعه بخش دستگردان گفت: همه ساله ضیافت افطاری از سوی دفتر رهبر معظم انقلاب در ماه رمضان برای جمعی از مردم عشق آباد برگزار می‌شد که امسال به علت شیوع کرونا ، این برنامه به توزیع غذا تغییر پیدا کرد. ذبیحی افزود: در این خصوص ۷۰۰ پرس غذا توزیع شد.
