هرم پور

نمی دانید چقدر خوشحال شدم وقتی هفته قبل خبر افتتاح مرکز بیرجند شناسی را در روزنامه ها خواندم و عکس های دیدنی اش را در رسانه ها دیدم. یادم هست سالها، در چاله های عمیق بی تفاوتی و درک نامناسب بعضی مسؤولین و فقدان مطالبه جدی از سوی مردم و ناهماهنگی های مدیریتی و ضعف نظارت ها و وجود حفره های قانونی، یک چنین اتفاق هایی به آرزوی ما تبدیل شده بود! سالها قبل وقتی آوای خراسان جنوبی، بیست سال جوان تر از حالا بود، یادم هست در پنجم تیره 1378 تیتر زده بود که : « آثار تاریخی تصرف شده توسط ادارات بیرجند در معرض تخریب هستند» و آنجا از ارگ کلاه فرهنگی، ارگ بهارستان، مدرسه شوکتیه، حسینه نواب، حسینه بهروان، باغ امیرآباد، باغ رحیم آباد، باغ شوکت آباد، بنای حسام الدوله، بنای خواجه خضر و قلعه پایین شهر بیرجند اسم آورده بود. بهمن ماه سال 1382 هم آوا در گزارشی نوشته بود که «بافت تاریخی خشتی بیرجند با رخ دادن 372 زلزله همچنان پابرجاست». بعد از آن سالها گذشته تا اینکه دهم مرداد 1395 باز گزارشی تحت عنوان « فاجعه شوکت آباد؛ مرگ تدریجی هویت تاریخی» در آوا نوشته شد و تلنگری صدباره به بعضی بی خیالی ها زد. از قضا خوب جواب داد و نهم بهمن همان سال، استاندار محترم وقت گفت که « مدیرانی که در ویرانی باغ شوکت آباد دخیل بوده اند، باید شرمنده مردم باشند». دوازدهم آذر سال 1397 باز هم آوای خراسان جنوبی از از قول شهردار بیرجند در ستاد بازآفرینی شهرستان بیرجند نوشت که : « تملک ارگ بهارستان از محل عوارض قابل پرداخت نیست». دی ماه دو سال قبل هم در همچین روزهایی باز هم روزنامه آوا تیتر زدکه؛ « واکنش شورای شهر و میراث فرهنگی به رهاسازی ارگ بهارستان توسط بنیاد مستضعفان : فرآوری کله پاچه ! در ارگ حکومتی قهستان!» و با این تلنگر، حتماً خوب یادتان هست که بعد از آن چه موضع گیری هایی انجام شده و چه ها گفتند و چه ها نوشتند؟! اجازه بدهید گاهی خود تعریفی بکنیم، خودتعریفی همیشه که بد نیست، گاهی خود تعریفی، نشان از اهتمام دارد و ناخودآگاه تشکری بی حد و نهایت از مردمیست که حمایت کرده اند و مسؤولینی که بی خیال نبوده اند! می خواهم بگویم تلنگرهای آوا که گاهی تبدیل به پس گردنی های آرام رسانه ای هم می شود، نه تنها کم نبوده، که به استناد تاریخ، زیاد هم بوده است، نه تنها خوب، بلکه واجب هم بوده، و نه تنها اثرگذار، که جریان ساز هم بوده است. حتما می دانید که ارگ بهارستان محل اختفای لطف علی خان زند و همراهانش در جریان جنگ های داخلی ایران بوده است، و اگر کتا بهای تاریخ بیرجند را مطالعه فرموده باشید، بعدها بخشی از هویت فرهنگی بیرجند و محل تعلیم و تعلم بانوان این خطه و منشأ اثرات فراوان شده است. اختصاص و افتتاح بخشی از ارگ بهارستان به عنوان موزه مردم شناسی خیلی خوشحالم کرد، چون احساس کردم اراده و همت شورای شهر، شهردار محترم و پرتلاش، مسؤولین میراث فرهنگی، مسؤولین مؤثر در این رویداد مهم، رسانه ها، مردم و بخشی از نخبگان و تاریخ دوستان و دلسوزان، در یک جهت و در یک خط قرار گرفته و برای بازیابی بخش های گم شده ای از هویت ما در این استان سراسر تاریخ، مسنجم و بسیج شده است. تاریخ و هویت فرهنگی را همیشه باید جدای از سیاست دید، مخصوصاً برای مردم بیرجند که عموماً فرهنگی بوده اند تا سیاسی، راز ماندگاری هویتشان در طول این سالها هم همین بوده و همین خواهد بود. چه کسی تضمین داده که این بافت های تاریخی سالها همین طور سالم خواهند ماند؟ و چه کسی تضمین داده که خدای ناکرده مدیران بی تفاوت، دیگر بر مسندهای مدیریتی استان نخواهند نشست؟هرچند هنوز تا آزاد سازی رسمی و وسیع چنین بافت های تاریخی فاصله هست اما واقعیت این است که ما به کارهای بزرگی از این دست بسیار محتاجیم، چرا؟
۱ – چون نسل فردا از ما مطالبه تاریخ و هویتش را خواهد کرد. ۲ – چون نیازمند تمرین انسجام و اراده برای انجام متحد کارها هستیم. ۳ – چون در برابر هویت تاریخی و فرهنگی ایران بزرگ که بخش های مهمی از آن در این خطه شکل گرفته، وظیفه و تکلیف داریم. ۴ – چون برای تربیت مناسب فرزندان امروز و پدران و مادران فردا، نیازمند بازنمایی و بازیابی هویت فرهنگی خودمان هستیم. ۵ – چون با درک هویت تاریخی، نیازمند تقویت اعتماد به نفس اجتماعی مان هستیم. ۶ – چون در مقابل تخریب ابنیه و ساخت های فرهنگی و تاریخی شهر، بی گمان مسؤولیم ۷ – چون در گذر زمان به عنوان امانت داری صدیق و راستین باید این هویت را به نسل های آینده، سالم و صحیح تحویل بدهیم. ۸ – چون بهشت موفقیت ها در تکمیل زنجیره هویت تاریخی و فرهنگی مان را به بهانه ی دست اندازی فلان اداره، یا تنگ نظری فلان مسؤول یا روی ترش کردن های سخیفانه فلان مدیر، به ما نخواهند داد. ۹ – چون ما از درک هویت تاریخی خودمان لذت می بریم. ۱۰ – و سرانجام اینکه چون ما نیازمند تکرار چنین تجربه های موفقی هستیم، چه در بیرجند، چه در سایر شهرهای استان.بنابراین بیایید همت کنیم و مطالبه داشته باشیم و این راه را ادامه بدهیم؛ همه با هم.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را درباره این سرمقاله به شماره 09304943831 ارسال بفرمایید)