کاری- پدر سم شناسی ایران گفت: مود شهرستان سربیشه زادگاه مادری من در خراسان جنوبی و لاهه نیز محل سازمان منع سلاح های شیمایی است که در آنجا در سال 2015 (1394) جایزه جهانی صلح شیمایی به من اعطا شد.مهدی بلالی مود در 15 شهریور 1321 شمسی در مود شهرستان سربیشه پا به عرصه وجود نهاد. تحصیلات ابتدائی را در مود و زاهدان و متوسطه را در دبیرستان شوکتی بیرجند (خرداد ماه 1340) به پایان رسانید. تحصیلات دانشگاهی را ابتدا در رشته شیمی و سپس در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران آغاز نمود و در خرداد 1343 به اخذ لیسانس شیمی و در خرداد 1349 به دریافت دکتری پزشکی نائل آمد. وی در تیرماه 1357 جهت گذرانیدن دوره تخصصی سم شناسی بالینی در دانشکده پزشکی دانشگاه ادینبورگ عازم بریتانیا شد وی درکوتاه ترین زمان ممکن ، به اخذ دکتری تخصصی (Ph.D) با درجه ممتاز در رشته فارماکولوژی و سم شناسی بالینی نائل آمد.
قهرمانی متفاوت از جنگ تحمیلی
پروفسور مهدی بلالی مود قهرمان جنگ از نوعی دیگر است. هرچند وی جراحت جنگی ندارد، ولی حرفه تخصصی و زندگی خود را وقف هموطنانی کرده است که درگیر تاثیرات سمی سلاحهای شیمیایی استفاده شده در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران(1367- 1359) هستند. پروفسور بلالی که برنده جوایز متعدد در زمینه شیمی و فیزیک است، در زمان آغاز جنگ، تنها ایرانی متخصص سمشناسی بود. در حقیقت در آن زمان وی مرکز سمشناسی پزشکی در بیمارستان دولتی شهر محل زندگیاش، مشهد را راهاندازی کرده بود.
اندکی قبل از آغاز جنگ، او و همسرش مریم، که دندانپزشک کودکان است، برای ادامه تحصیل به ادینبورگ در اسکاتلند رفته بودند. وی تا اوایل سال 1361دکتری خود را در رشته سمشناسی (تخصص درمانی) گرفته و مشغول به تدریس در دانشگاه ادینبورگ بود. در همین زمان بود که برای اولین بار خبر استفاده از سلاحهای شیمیایی توسط رژیم صدام علیه ایرانیان را شنید.او گقت: من و همسرم از اتفاقاتی که در کشورمان رخ میداد آنقدر متأثر شدیم که احساس کردیم وظیفه ماست که برگردیم و کمک کنیم. هرچند نیروهای صدام از گاز خردل و اعصاب در اوایل جنگ به طور آزمایشی استفاده کرده بودند.در سال 1362هنگامی که پروفسور بلالی تصمیم به اقدام عملی در کمک به مجروحان جنگی گرفت، وی و دیگر متخصصان حوزه درمان بلافاصله مشغول درمان و مراقبت از مصدومین شیمیایی ایرانی شدند.
مهدی بلالی مود و عشق به جانبازان شیمیایی
مهدی بلالی از قهرمانان گمنام جنگ تحمیلی به شمار می رود. درباره خاطرات خود با جانبازان شیمیایی با بیان اینکه یکی از آن مجروحان شیمیایی، مهندس مخابرات بود.، ادامه داد: او نخستین موبایلی را که وارد مشهد شد، برای من آورد. شماره رندی بود که اکثر جانبازان شیمیایی کشور آن را حفظ کردهاند. یکی از آشنایان به من میگفت، این شماره رندی است، آن را ۷میلیون تومان میخرم. به او گفتم این شماره را عزیزی به من داده است و آن را ۷میلیارد تومان هم نمیفروشم. این شماره متعلق به تمام جانبازان شیمیایی است. عشق من خدمت به جانبازان شیمیایی است.
اگر جانبازان شیمیایی نبودند، شاید هیچ وقت به ایران برنمیگشتم
پرفسور بلالی مود تاکید کرد: از ته دل جانبازان شیمیایی را دوست دارم، چون بهخاطر آنها برگشتم. خوشحالم چون آنها باعث شدند که به وطنم برگردم و به کشورم خدمت کنم. وی با بیان اینکه اگر جانبازان شیمیایی نبودند، شاید هیچ وقت به ایران برنمیگشتم، خاطر نشان کرد: برخی همکارانم که رفتند، گاهی به من ایراد میگرفتند که تو اشتباه کردی برگشتی درحالیکه من به هموطنانم خدمت کردم و در سطح بینالمللی هم کار کردم. پدر سم شناسی ایران خاطر نشان کرد: یک عامل برگشت من به ایران، همسرم بود که میگفت چطور ما آخر هفتهها برویم، تفریح درحالیکه مردم کشورمان در آتش جنگ دارند، میسوزند. بلالی درباره جایزه سازمان منع گسترش سلاحهای شیمیایی و اختصاص آن به جانبازان شیمیایی نیز گفت: بخشی از این جایزه را برای تهیه داروهای کمیاب جانبازان شیمیایی اختصاص دادم. ۴۵هزار یورو از این جایزه سهم من بود که بخشی از آن را به خرید داروهای جانبازان شیمیایی اختصاص دادم.
مشورت برای درمان بیماران شیمیایی در بیمارستانهای صحرایی
پرفسور بلالی با بیان اینکه هنگام وقوع حملات سنگین شیمیایی عراق علیه ایران در مرزهای غربی کشور، وسیلههای ارتباطی بسیار ضعیف بود، ادامه داد: هر شب شیفت بودم و پزشکان حاضر در بیمارستانهای صحرایی مرتب تماس میگرفتند تا در مورد شیوه درمان مصدومان شیمیایی با من مشاوره کنند. وی با بیان اینکه واقعاً آمادگی لازم برای این همه قربانی سلاح شیمیایی را نداشتیم. لباسهای محافظ مناسب در اختیارمان نبود، خاطر نشان کرد: به همین جهت بسیاری از افراد کادر پزشکی خودمان به دلیل تماس با مصدومانی که شستوشوی اولیه و رفع آلودگی آنان بصورت ناقص انجام شده بود در معرض آلودگی ثانوی قرار گرفتند. ولی مشکل اصلی این بود که اطلاعات ما از کمکهای اولیه در صورت وقوع حمله شیمیایی به هیچ عنوان کافی نبود.پدر سم شناسی ایران با اشاره به استفاده از سم موجود گاز خردل تاکید کرد: میزان مرگومیر کسانی که در معرض گاز خردل قرار میگیرند میتواند بین یک تا سه درصد باشد. به هر حال گاز خردل (که هیچ پادزهری و یا درمانی ندارد) به تدریج با ایجاد حملههایی در بدن؛ تنفس، بینایی و پوست را متاثر میکند و به این ترتیب فرد تا پایان عمر در رنج خواهد بود.
راه اندازی اولین بیمارستان
مصدومان سلاح شیمیایی در مشهد
پرفسور بلالی مود با بیان اینکه چند سال پس از جنگ، من اولین کسی بودم که کلینیک ویژهای را برای مصدومان سلاحهای شیمیایی در مشهد راهاندازی کردم. ادامه داد: برخی از همکاران و همینطور پزشکان ارتش از کلینیک بازدید و مدل آن را در دیگر شهرهای ایران اجرا کردند. وی با اشاره به اینکه متاسفانه به دلیل قطع بودجه دولتی و تاثیرات تحریمهای دوجانبه و چند جانبه علیه ایران بسیاری از این کلینیکها به اجبار تعطیل شدند. یادآور شد: کلینیک مشهد نیز بسته شد و تهران نیز تنها یک کلینیک ویژه برای مصدومان شیمیایی دارد. پروفسور بلالی با اشاره به اینکه تحریمها واقعاً تأثیرات منفی زیادی داشتهاند، اضافه کرد: همچنین دسترسی به داروهای باکیفیت خارجی نیز سخت شده است و بسیاری از قربانیان باید قیمت بالایی را برای آنها در بازار سیاه بپردازند.
تحقیقات و تجربیات جهانی
پرفسور بلالی مود
پروفسور بلالی در سفرهایش به نقاط مختلف دنیا، تخصص و تجربه خود را در اختیار دیگران گذاشته است. وی همچنین علیه کاربرد سلاحهای شیمیایی فعالیت میکند، در کنفرانسهای بینالمللی متعددی شرکت کرده و تحقیقات علمی زیادی را در زمینه سمشناسی انجام داده است. به علاوه در کنار تدریس در دانشگاه نیوکاسل انگلستان، به عنوان استاد مدعو، مقالهها و کتابهای متعددی در زمینه مطالعاتی خود به چاپ رسانده است در سال 2005، پروفسور بلالی با مشارکت تعدادی از همکاران ایرانیاش مرکز تحقیقات سمشناسی پزشکی را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بنیان نهاد. این مرکز در سال 2007 به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید. تحقیقات آنها شامل سمشناسی بالینی و سلامت شغلی و محیطی است.پرفسور بلالی یک محقق و پزشک برجسته است ولی همچنان فروتنی و اشتیاق عمیق وی برای کمک به سایرین از بارزترین ویژگیهای وی به شمار میرود. وی یادآور شد: هنگام بمباران شیمیایی روزهای متوالی بدون استراحت کار میکردم. خانواده ام سرزنشم میکردند و از من میخواستند بیشتر مراقب سلامت خودم باشم. ولی من آنچه انجام میدادم را «کار» تلقی نمیکردم. بر این باور بودم که از مرگ افراد جلوگیری میکنم و اعتقاد داشتم که تاثیرگذارم.
تجلیل از پدر علم سم شناسی ایران، رونمایی و معرفی از کتاب از مود تا لاهه
امسال نیز در آیین گرامیداشت هفته کتاب دانشگاه علوم پزشکی بیرجند از پدر علم سم شناسی ایران مهدی بلالی مود، کتابخوانان و کتابدارن برتر دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با حضور محمود حاجی، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان تجلیل و از کتاب “از مود تا لاهه” رونمایی و معرفی شد.پروفسور مهدی بلالی مود با بیان اینکه کتاب «از مود تا لاهه» براساس زندگینامه من نوشته شده است. گفت: مود زادگاه مادری من در خراسان جنوبی و لاهه نیز محل سازمان منع سلاح های شیمایی است که در آنجا در سال 2015 (1394) جایزه جهانی صلح شیمایی به من اعطا شد.
وی با اشاره به اینکه این کتاب در چهارم شهریور ماه در تهران رونمایی شده است، اظهار کرد: با توجه به اینکه اینجانب متولد خراسان جنوبی هستم، دوستان تصمیم گرفتند که یک رونمایی و معرفی کتاب را در استان زادگاه زندگی من نیز داشته باشند.
پدر علم سم شناسی ایران با بیان اینکه به زادگاه و وطنم افتخار میکنم وایران برترین کشور دنیاست گفت: نام ایران و ایرانی در هر جا دنیا که باشد می درخشد و مغزهای متفکر ناسا، بهترین پزشکان، مهندسین و استادان در آمریکاو اروپا ایرانی هستند و به اعتقاد من ایرانی نسل برتر است.دارنده جایزه جهانی صلح شیمیایی با اشاره به دوران دفاع مقدس بیان کرد: دوران دفاع مقدس نقطه و عامل برگشت من از بریتانیا به ایران بود چرا که در آن زمان به واسطه حملات شیمایی علیه ما بسیاری از مردم دچار مشکل شده بودند.
انسان های بزرگ کسانی هستند که قدر کتاب و علم را به خوبی می دانند
محسن شاهرضایی، مدیرکل دفتر الگوسازی و تکریم نخبگان بنیاد ملی نخبگان نیز در این مراسم اظهارکرد: انسان های بزرگ کسانی هستند که قدر کتاب و علم را به خوبی می دانند.
وی افزود: انسان های فهیم و کتابخوان، جامعه را متوجه ریشه های فرهنگی و علمی شان می کنند ولی متاسفانه موضوع کتابخوانی در جامعه ما مورد غفلت واقع شده است.وی با تأکید بر اینکه هیچ چیز جایگرین کتاب نمی شود، گفت: اگر چیزی جایگزین کتاب می بود بی شک معجزه پیامبر خاتم (ص) کتاب قرار نمی گرفت.شاهرضایی با اشاره به اینکه کتابخوانی مقوله مغفولی در جامعه ما است، ادامه داد: کسی که امروز در ایران و یا در خارج از کشور فعالیت علمی و تحقیقی انجام داده و به بشریت خدمت می کند بی شک رشد فکری خود را مدیون کتاب است.