محمودآبادی – اجرای طرح صنایع جوار ریلی در خراسان جنوبی، به دلیل تأمین نکردن محل تأمین اعتبارش هنگام تصویب، متوقف شد. دهه فجر سال ۹۷ عملیات اجرایی طرحی با عنوان «مرکز خرید لوکوموتیو و احداث کارخانه نگهداری و تعمیر لوکوموتیو و واگن های باری»، در طبس که مدیریت راه آهن شرق کشور را دارد، آغاز شد، طرحی که قرار بود با اجرای آن برای ۷۰۰ نفر اشتغالزایی شود.جرقه ای از امید که در وهله اول در دل جمعیت بیکار شهرستان طبس زده شد. قرار بود فاز اول این طرح که نام صنایع جوار ریلی به آن تعلق گرفته، دهه فجر ۹۸ به بهره برداری برسد، اما خبر از توقف اجرای آن با عنوان انصراف سرمایه گذار به دلیل نبود تسهیلات و تمایل نداشتن بانک های عامل برای سرمایه گذاری در آن به گوش رسید. رئیس هیئت مدیره شرکت صنایع جوار ریلی راه آهن شرق به عنوان سرمایه گذار در روز کلنگ زنی با امید به اینکه در زمان تعیین شده طرح را به سرانجام می رساند آغاز به کار کرد، اما از آنجایی که این استان در زخمی شدن به دلیل طرح هایی که انگار حامی چندانی در استان ندارد سابقه ای طولانی دارد، حالا خبر رفتن سرمایه گذار در استان را در سکوت خبری شنیدیم.مجتبایی، از رفتنش می گوید و اینکه بانک های عامل به دلایل مختلف، تسهیلات پرداخت نکردند. او ادعا می کند: شرکت صنایع جوار ریلی راه آهن شرق تاکنون حدود ۲ میلیارد تومان برای آماده سازی زمین طرح هزینه کرده است. او توضیح داد: با همکاری استاندار خراسان جنوبی و سایر مسئولان، زمین مورد نیاز این مرکز و کارخانه به مساحت ۴ هکتار، تأمین، تمام مجوزهای راه اندازی آن اخذ و عملیات تسطیح و آماده سازی زمین انجام شده است.وی هزینه راه اندازی این طرح بزرگ را در فاز اول حدود ۷۰ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: برای خرید لوکوموتیوها ۴۰ میلیارد تومان و احداث کارخانه نگهداری و تعمیر لوکوموتیو و واگن های باری به ۲۵ میلیارد تومان نیاز بود. به گفته وی در این طرح برای خریداری ۲۰ لوکوموتیو مخصوص حمل بار در راه آهن شرق به مرکزیت طبس، برنامه ریزی شده است. مجتبایی در مرحله اول ۲ لوکوموتیو از شرکت داخلی مپنا پیش خرید می کند که آماده واگذاری بوده، اما به علت دریافت نکردن تسهیلات بانکی، قادر به پرداخت هزینه خرید نیست و نمی تواند آن ها
را در طبس مستقر کند.
سرگردانی در تهران و بیرجند
رئیس هیئت مدیره شرکت این درخواست دریافت تسهیلات را به بانک های عامل ارائه می دهد، اما رقم بالای تسهیلات درخواستی، باعث می شود میل به ارائه تسهیلات به وی تا حدی کاهش یابد که عملا می توان از عدم همکاری بانک های عامل و مسئولان استان حرف زد. داستان به اینجا ختم نمی شود، از آنجایی که ریل و راه آهن مربوط به کشور می شود و استان ما تنها یک شهر راه آهن دار دارد بنابر این درخواست به شعبه مرکزی بانک ها در تهران ارسال شد اما هیچ کدام از این بانک های عامل پاسخ مثبتی به این درخواست ندادند و دلایل خود را نداشتن ارز و نامربوط بودن تسهیلات از تهران به او گفتند. مجتبایی در این باره گفت: بانک های تهران حرف دیگری زدند و آن اینکه موضوع تسهیلات درخواستی با ردیف های مشخص شده برای پرداخت تسهیلات که باید از اعتبارات استانی به طرح صنایع جوار ریلی،اختصاص یابد توسط بانک های عامل مرکز منطقی نیست.
ما تعهدی برای تامین اعتبار نداریم
شهرکی رئیس سابق سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سال گذشته در پی اعلام همکاری نکردن بانک های عامل با این سرمایه گذار گفته بود: تنها یک شهر خراسان جنوبی یعنی طبس از راه آهن بهره مند است و خرید لوکوموتیو برای استان هایی همچون یزد که بیشتر شهرهای آن به راه آهن متصل است، منطقی تر به نظر می رسد.شهرکی اضافه کرده بود: اگر تمام شهرهای استان خراسان جنوبی، به راه آهن متصل بود، پرداخت تسهیلات برای خرید لوکوموتیوها در طرح صنایع جوار ریلی، از سوی صنعت و معدن خراسان جنوبی منطقی بود اما لوکوموتیو که در یک شهر ثابت نیست و تمام مسیر راه آهن شرق را دور می زند پس باید برای این طرح تسهیلاتی غیر از تسهیلات داخل استان و از محل اعتبارات کشوری اختصاص پیدا کند، از طرفی تسهیلات صنعت و معدن باید به طرح هایی اختصاص یابد که محصول تولیدی داشته باشد و محصول آن در بازار مصرف استان دیده شود اما خرید لوکوموتیو چه تولیدی برای استان دارد؟وی صراحتا اعلام می کند که صنایع جوار ریلی، اولویت ما نیست البته اگر این طرح در خصوص ساخت قطعات قطار، ریل و واگن ها باشد در اولویت پرداخت تسهیلات مان قرار می گیرد اما در حال حاضر اولویت پرداخت تسهیلات صنعت و معدن استان، این طرح نیست و طرح های دیگر همچون توسعه صنعت پوشاک، معادن، صنایع غذایی و محصولات صادراتی در اولویت ماست.شهرکی همچنین عنوان کرد: شرط پرداخت تسهیلات به سرمایه گذار، پیشرفت بالای ۶۰ درصد طرح است که طرح صنایع جوار ریلی هنوز پیشرفتی ندارد تا به آن تسهیلات پرداخت کنیم. رئیس سابق صنعت و معدن به متن مجوز صادر شده برای اجرای این طرح اشاره می کند که در آن ذکر شده اداره صنعت، معدن و تجارت هیچ تعهدی برای پرداخت تسهیلات در این طرح ندارد.جالب است بدانید این بند به این معناست که مسئولیت تأمین اعتبارات طرح از دوش صنعت و معدن برداشته شده است.
خرید لوکوموتیو اشتغال ندارد
البته سرپرست جدید سازمان صمت نیز نظری به جز این ندارد و در این باره گفت: خرید لوکوموتیو، هیچ اشتغالی برای استان ندارد. جرجانی که در سمت مدیر کل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری خراسان جنوبی، نیز در جریان پرونده این سرمایه گذار است، ادامه داد: تمام بودجه سال ۹۸ صنعت و معدن استان ۲۰ میلیارد تومان بود، در حالی که هزینه خرید تنها یک لوکوموتیو ۱۶ میلیارد تومان بود بنابراین توجیهی ندارد اعتبارات یک سال استان بابت خرید تنها یک لوکوموتیو پرداخت شود، حالا این سوال را از شما می پرسم آیا هزینه خرید یک لوکوموتیو را می توانیم به چندین واحد کوچک و متوسط بدهیم تا احیا شوند و یا کسب و کار خود را توسعه دهند؟ جرجانی افزود: سرمایه گذار این طرح، درخواست دریافت ۱۳۶میلیارد تومان تسهیلات برای خرید ۸ لوکوموتیو را به استانداری داده که معتقدم خرید لوکوموتیو هیچ اشتغالی برای استان در پی ندارد. این صحبتم توجیه نیست اگر ۱۰۰ میلیارد تومان به صنعت کاشی استان اختصاص بدهیم فاز دوم تولیدات آن راه اندازی می شود و ۳۰۰ نفر مشغول به کار می شوند. در حال حاضر هم اگر تسهیلات درخواستی برای راه اندازی خط تعمیر باشد با کمال میل در خدمتیم.وی درباره اینکه سرمایه گذار استان را ترک کرده است و این شنیده ها که در تربت قرار است همین طرح اجا شود، گفت: این شرکت قبل از این هم طرح هایی در شهرهای مختلف داشته است، اما اینکه قرار است در آنجا این اعتبار به او داده شود بنده اطلاعی ندارم. جرجانی اضافه کرد: تنها راه تأمین هزینه خرید لوکوموتیوها در طرح صنایع جوار ریلی را اختصاص اعتبار از محل تبصره ۱۸ کشور دانست و افزود: تأمین هزینه های خرید لوکوموتیو و صنایع جوار ریلی طبس از توان مالی استان خارج است و روز اول هم با توافق سرمایه گذار و با این شرط ، طرح صنایع جوار ریلی را تصویب کردیم که خود او بتواند اعتبارات طرح را از منابع و دستگاه های کشوری تأمین کند البته مدیر عامل شرکت در پاسخ به اینکه برای تعمیر لوکوموتیو تسهیلات داده می شود تنها گفت: تا لوکوموتیوی نباشد، چه چیزی را تعمیر کنیم؟ ابتدا باید لوکوموتیوها خریداری شود تا ظرفیت حمل بار راه آهن شرق افزایش یابد و سپس ما پشتیبانی و تعمیر این لوکوموتیوها را بر عهده بگیریم. شرقی مدیر کل راه آهن شرق هم با اشاره به اینکه راه آهن شرق با بیش از هزار کیلومتر طول خطوط ریلی و با گذر از استان های یزد، خراسان جنوبی و خراسان رضوی بزرگترین ناحیه ریلی کشور را دارد، گفت:۳۶۰ کیلومتر از راه آهن شرق کشور در محدوده خراسان جنوبی و در شهرستان طبس واقع شده است که استقرار خطوط تعمیر لوکوموتیو و واگن، نقش بسزایی در پیشبرد اهداف توسعه ای این راه آهن دارد. شرقی با بیان اینکه از جمله اهداف توسعه ای راه آهن شرق، توسعه هر چه بیشتر صادرات و ترانزیت بار به کشورهای همسایه است، افزود: به همین منظور تاکنون زمینه صادرات زغال سنگ، کلینکر سیمان، گچ، شکر، سنگ آهن، کاشی، آجر و محصولات ساختمانی با راه آهن شرق به کشورهای آسیانه میانه فراهم شده است و محصولاتی دیگر از جمله سیمان باقران، سیمان قاین، کارخانه لاستیک کویرتایر، نهاده های دامی وکشاورزی استان، فلورین، سیلیس، منیزیم، تأمین مواد اولیه کارخانه آهن اسفنجی قاینات، شهرک صنعتی فردوس، شهرک صنعتی بیرجند، بنتونیت، پارمیکو فردوس، کائولن، کاشی و سرامیک، جزو کالاها و محمولات ریل پسندی هستند که به دنبال جذب بار آن هستیم. وی گفت: از آنجایی که ۷۵ درصد زغال سنگ کشور در شهرستان طبس تولید می شود و بزرگترین معادن زغال سنگ خاورمیانه در طبس واقع شده است بنابر این توسعه صنایع جوار ریلی در بخش حمل بار، اهمیت فراوانی دارد تا مشکلات احتمالی در حمل بار در سریعترین زمان ممکن و با تکیه بر توان داخل برطرف شود. شرقی با بیان اینکه هم اکنون نیز ۳ خط تعمیر لوکوموتیو و تجهیزات ریلی در طبس فعال است،گفت: دو خط از این خطوط در دست آقای مجتبایی سرمایه گذار صنایع جوار ریلی است و او قصد دارد این صنایع را در طبس که مرکزیت و مدیریت راه آهن شرق را دارد توسعه دهد تا تمامی مسائل مربوط به پشتیبانی و رفع مشکلات لوکوموتیوها و واگن ها در این شهر انجام شود، اما از طرفی اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرحش فراتر از اعتبارات استانی است. وی عقیده دارد که هنگام تصویب طرح صنایع جوار ریلی باید سنجیده تر عمل می شد و قبل از تصویب طرح، فکر تأمین اعتبارش را می کردند تا ردیف بودجه آن، ملی تعیین می شد و اکنون برای جذب سرمایه به مشکل برنمی خورد.
تکذیب می کنم
مدیر کل راه آهن شرق افزود: در پی انعکاس اخبار و گزارش هایی از نگرانی مردم و مسئولان محترم شهرستان طبس در خصوص انتقال مرکز تعمیرات واگن و لوکوموتیو به شهرستان تربت حیدریه ضمن تکذیب موضوع فوق، باید مواردی را برای آگاهی و تنویر افکار عمومی اعلام کنم.وی ادامه داد: اجرایی کردن اصل ۴۴ قانون اساسی وکاهش تصدی گری دولت و حمایت و تقویت بخش خصوصی از سیاستهای اصلی راه آهن جمهوری اسلامی ایران است و سرمایه گذاری در بخش های مختلف راه آهن به ویژه در حوزه تامین و نگهداری واگن و لوکوموتیو توسط بخش خصوصی انجام می پذیرد و شرکت راه آهن سیاست های تشویقی جهت رونق سرمایه گذاری در این حوزه ها را برای سرمایه گذاران نیز در نظر گرفته است.شرقی گفت: به همین منظور در جهت توسعه صنایع جوار ریلی و موضوع مهم ایجاد اشتغال با حمایت و پیگیری این اداره کل و مسئولان محترم شهرستان طبس و دعوت از شرکت نیروی کشش ریلی پرس جهت ایجاد مرکز تعمیرات دیزل های چینی و سرمایه گذاری در این حوزه در شهرستان طبس اقدامات لازم به عمل آمد اما علیرغم تمامی پیگیری های صورت گرفته درحال حاضر متاسفانه شرکت مربوطه تمایل چندانی به ادامه کار نداشته است. مدیرکل راه آهن شرق اضافه کرد: با این همه و با اشاره به سیاست های کلان راه آهن جمهوری اسلامی ایران که در بالا عنوان شد شرکت خصوصی دیگری در دیدار با مسئولان تربت حیدریه به عنوان سرمایه گذار جهت راه اندازی مرکز تعمیرات واگن در این شهرستان اعلام آمادگی کرده که این موضوع هیچ ارتباطی به شرکت پرس در طبس ندارد. وی ادامه داد: همچنین این نکته لازم به ذکر است که راه آهن جمهوری اسلامی ایران تابع تقسیمات جغرافیایی و استانی نبوده چنانچه حوزه استحفاظی راه آهن منطقه شرق از ایستگاه کاشمر در خراسان رضوی تا ایستگاه جندق در استان یزد گسترده بوده و بنا بر وظیفه خود و در راستای سیاست های کلان راه آهن جمهوری اسلامی ایران از سرمایه گذاری در هر نقطه از محدوده این اداره کل استقبال می کند. متاسفانه تلاش زیادی انجام شد تا از سرمایه گذار بپرسیم آیا برای ادامه کار به تربت رفته اند یا خیر اما تا زمان تنظیم این گزارش به جز نامه رفتن این شرکت با تمام تلاش ها و تامین زمین و هزینه ۲ میلیاردی چیزی به دست نیامد.انگار برخی سرمایه گذاران بی خبر از این استان می روند و کسی ککش هم نمی گزد.
