امین جم – امروزه با توجه به افزایش جمعیت در مرکز استان و به تبع آن افزایش تعداد روزانه متوفیان ، لزوم برنامه ریزی دقیق برای برگزاری مراسمات ، بیش از پیش احساس می شود.روزنامه آوا نیز طبق رسالت خود برای پاسخ به دغدغه های مردم ، نشست آسیب شناسی مراسم تشییع و تدفین را با حضور معتمدین و برخی مسئولان برای واکاوی این مسئله برگزار نمود که مشروح آن را در ادامه می خوانیم.

محدودیت زمان ، کار مردم را سخت کرده است
کریم پور یکی از معتمدین شهر و مسئول هیئت ابوالفضلی بیرجند ضمن تشکر از برگزاری این نشست و پیگیری آوا برای مطالبات و مشکلات مردم ، می گوید : در بحث تشییع جنازه ها ، مرتب ما گلایه مندی مردم را درخصوص زمان تشییع می بینیم.خصوصا که در فصل گرم هستیم و دمای ۴۰ و ۴۵ درجه روزانه را شاهد هستیم.وی ادامه می دهد: خیلی از عزیزان از همین موضوع گله مندند که زمان برگزاری مراسم صرفا بین بازه زمانی ۱۱ تا یک یا دو اختصاص پیدا کرده و فقط هم در همان سالن آرامستان برگزار می شود.

یادی از زحمات مرحوم اکبرپور
کریم پور ضمن پاسداشت زحمات مرحوم اکبرپور که پایه ریزی مراسمات تشییع و تدفین در بیرجند را انجام داده و از از بسیاری رسم و رسومات غلط هم همواره جلوگیری می کردند ، می افزاید : مردم ما مقید هستن که در جلسات تشییع و تعزیه مردم شرکت کنند.حالا این زمانبندی قطعا مهمتر می شود.در زمان کرونا محدودیت ها و مقراراتی ایجاد شد و بعد از آن هم همان شرایط ماندگار شد اما برای شرایط فعلی ، نیاز مردم و خصوصا شرایط آب و هوایی ، فکر و برنامه ریزی تازه ای نشد.

مردم از بین مساجد ، حسینه ها و … حق انتخاب داشتند
وی ادامه می دهد : سابقا مردم اگر میخواستند تشییع جنازه ای متوفیان خودشان را انجام دهند از بین مساجد ، حسینه ها و … براساس شرایط سکونت یا محل زندگی و مانند آن حق انتخاب داشتند.اما الان محدود به مکان و زمان خاصی شده اند که از طرف مجموعه بهشت متقین تعیین می شود.یعنی میگویند فقط میتوانی در فلان ساعت برگزار کنی.گاهی نمیتوانند رعایت وقت زمان نماز رو هم درنظر بگیرند.
باید حرمت مردم را حفظ کنیم
وی تصریح میکند : ما باید کاری کنیم که حرمت مردم حفظ شده و حق انتخاب داشته باشند.الان تعیین تکلیف کردن و دستوری اقدام کردن برای مردم ، روند مطلوبی نیست.کریم پور با بیان اینکه به تازگی مسئولان ساعت ۳ یا ۴ عصر را هم برنامه ریزی کرده اند ، می گوید : بحثی که برای زمانبندی مطرح می شد ، این بود که همکاران مجموعه آرامستان و غسالخانه ساعت کاری خاص خود را دارند و همین شرایط زمانبندی را محدود کرده است.هرچند ما قبلا هم اینچنین مسائلی داشتیم اما مردم حق انتخاب داشتند و به مردم احترام گذاشته می شد.

درصورت برگزاری تشییع از سایر مکان ها ازدحام جمعیت کمتر می شود
وی می افزاید : مردم می آیند به واسطه احترام برای خانواده متوفی اما قطعا به زحمت افتاده و در معذوریت قرار می گیرند.مثلا اگر تشییع از هیئت حسینی یا … ، انجام شود مردم میتوانند شرکت کنند و بعد به کار خود برسند و حتی میتوانند در مراسم تدفین شرکت نکنند.هم در زمان مردم و هم در مسائل ترافیکی قطعا مدیریت بهتری صورت میگیرد.خواهش من این است که برای مردم و وقت مردم ، احترام گذاشته شود.قطعا هم بدانند که بسیاری هم ممکن است همان سالن آرامستان را انتخاب کنند اما بگذارید اگر فرد قصد داشته باشند در جای دیگری مراسم تشییع را انجام دهند ، حق انتخاب داشته باشند.

ما مسائل را به آقایان گفته ایم اما …
حسین پور مسئول هیئت حسینی بیرجند نیز ضمن تقدیر از زحمات مسئولان برای بهبود فضای سالن آرامستان ، اضافه می کند : هرچند مسائل مختلفی وجود دارد و برخی از انها سلیقه ای بوده و جای بحث دارد.اما نکته اصلی همین احترام به مردم است.به عنوان مثال یکی از آشنایان بنده فوت کرده است.محدودیت زمان باعث می شود در اوج گرما ، مردم منتظر برگزاری جلسه باشند.از طرفی به واسطه اینکه تنها یک سالن وجود دارد و هر ساعت مراسم تشییع یک خانواده برگزار می شود ، ازدحام جمعیت بسیار زیاد است.حالا درنظر بگیرید آقایان بخواهند بعد از مراسم ، جنازه را تا محل دفن همراهی کنند.خانم ها باید در گرما منتظر مانده و به واسطه برگزاری جلسه بعدی ، نه می توانند در سالن بمانند و نه سایبانی وجود دارد که در این گرمای شدید ، قدری خنک تر باشد.چند ماه قبل در مراسم تشییع یکی از همشریان بارش باران شدید بود اما حتی یک سایبان نبود که مردم زیر آن منتظر برگزاری جلسه یا … بمانند.اینها را ما به آقایان شورا انتقال داده ایم.اما اثری نداشته است.
درگذشته، رسمی برای حضور
بانوان در مراسم تدفین نبود
وی با بیان اینکه بسیاری از مردم شاید بخاطر معذوریت در هر زمانی هم که باشد، در جلسه حاضر می شوند، ادامه می دهد: به عنوان مثال وقتی در حسینه یا مساجد جلسه تشییع برگزار شود ، هم وسایل گرمایشی و سرمایشی فراهم است و هم به واسطه فاصله موجود این مکان ها تا آرامستان ، جمعیت کمتری در مراسم تدفین شرکت میکنند.خصوصا که خانم ها به دنبال جنازه تا سر قبر نمی آیند.چون باز همین هم مسئله ساز است.قبلا چنین رسمی نبود که خانم ها به دنبال جنازه بیایند.اینها مسائلی است که وقتی محل جلسه جای دیگری باشد ، برخی از این مسائل و خصوصا مسائل ترافیکی کمتر می شود.

جلوی تجملات اضافه در پذیرایی را بگیریم
حسین پور با اشاره به اینکه بهشت متقین می تواند زمان بندی کند و حق انتخاب برای مردم قائل شود ، عنوان می کند : اگر فردی میخواهد در زمان بندی متفاوتی مراسم خود را برگزار کند ، حتی اگر باید هزینه ی بیشتری به واسطه اضافه کاری نیروی مجموعه پرداخت کند ، حق انتخاب داشته و براساس شرایط خود تصمیم میگیرد.این احترام به مردم است.به عنوان مثال ما در هیئت حسینی ، برای پذیرایی می گوییم ما نیرو برای پذیرایی نداریم.فقط برای پذیرایی با چایی درخدمتیم.حالا اگر کنار آن میخواهید شکلاتی بدهید ،ما درخدمتیم.اگر قصد پذیرایی از نوع دیگری دارید خودتان باید همکاری کرده یا با هزینه بیشتری نیرو بگیرید.یکی از اهداف ما برای این کار اتفاقا جلوگیری از تجملات است.خواهشی که دارم دوستان رسانه یا روحانیون این مسائل را برای مردم تبیین کرده و از تجملات اضافه جلوگیری کنند.چون برخی چشم و هم چشمی ها ، باعث آسیب و مشکلاتی شده است.

باید سخنرانی ها با ظرافت و توجه به مسائل فرهنگی روز باشد
حجت الاسلام فلسفی نیز در این جلسه در ابتدا ضمن تشکر از زحمات جناب کدخدا(مسئول بهشت متقین بیرجند) که هم در حوزه فرهنگی و هم در حوزه تسهیلات رفاهی اقدامات خوبی انجام میدهند ، ادامه داد:امروزه با وجود مشکلات اقتصادی و معیشتی ، ما باید روی مسائل فرهنگی توجه بیشتری داشته باشیم.هرچند ما نمیفهیم متولی فرهنگی کیست.بودجه ها خرج می شود اما در مقام پاسخ ، کسی نیست.به عنوان مثال سازمان تبلیغاتی که باید امروز در جلسه حضور میداشت و دعوت هم شده بود ، نیامده است.اینکه برخی میگویند مراسم تشییع جای سخنرانی نیست ، بنده کاملا مخالفم.زیرا مردمی که شاید در بسیاری جلسات دیگر نباشند ، در جلسه ترحیم هستند.و من روحانی باید از معاد و قیامت و … با ظرافت و با رعایت وقت صحبت و از مسائل حاشیه ای دوری کنم.

با اختصاص بخشی از هزینه های مراسمات ترحیم به کارهای خیریه ، میتوان اتفاقات بزرگی رقم زد
وی اضافه می کند : مسئله بعدی در بحث هزینه هاست.به عنوان مثال بنده در سال ۹۶ در مود ، از مردم خواهش کردم امسال مردم بخشی از هزینه های مراسم ختم را به بهبود فضای حسینه ها و مصلی و … اهدا کنند.از طرفی برخی تجملات و رسم ها ، هزینه های سنگینی به گردن مردم می اندازد که واقعا لازم نیست.برخی واقعا ندارند و برای اینکه بقیه نگویند فلانی مراسم ختم نگرفت ، مجبور به قرض گرفتن می شوند.ضمن اینکه عزیزان میتوانند بخشی از این هزینه هارا در جای بهتری خرج کنند.طبق آمار سال قبل بیش از هزار نفر در بیرجند فوت کرده اند.خب اگر مردم همت کنند و بخشی از هزینه های اضافی را برای مسائل خیریه مثل زیرساخت های درمانی ، آموزشی و … بدهند ، اتفاقات بزرگی رخ میدهد.باید فرهنگ سازی کنیم و از اسراف ها جلوگیری کنیم.مراسمات تشییع فرصت بسیار خوبی برای فرهنگ سازی است.میتوان حتی کمیته ای تشکیل داد برای هماهنگی بین سخنرانان این مراسمات و مسئولان و دغدغه مندان حوزه فرهنگی که از این فرصت حضور و توجه مردم ، بهترین استفاده را ببریم.

شرایط با گذشته فرق کرده است
رئیس سازمان مدیریت آرامستان های بیرجند نیز با بیان اینکه چون ما در بطن کار هستیم ، شاید نظرات ما متفاوت با عزیزان باشد ، می گوید : ببینید ما در گذشته در روزی یک نفر یا دو نفر فوتی داشتیم . الان به طور متوسط روزی ۶ نفر فوتی داریم. یعنی در سال گذشته ۱۸۳۵ نفر فوتی داشتیم و امسال در ابتدای امسال تا الان(تیرماه) ۶۱۵ فوتی.کدخدا ادامه می دهد : این یعنی حداقل ۴ فوتی و بعضی روزها تا ۸ متوفی داریم.کدخدا در تشریح روال نوبت دهی در طول روز ، توضیح میدهد: نوبت دهی به این صورت هست که کسی که از ابتدای صبح مراجعه میکند ، از ساعت یک برنامه ریزی میکنیم.اولین نفر ،ساعت یک. نفر دوم ، ساعت دو و همینطور تا ساعت ۳ و بعد باز دوباره برگردیم برای ساعت ۱۱ نوبت دهی میکنیم که این هم دلیلی دارد.بسیاری از شهروندان درخواست برگزاری ساعت یک تا دو دارند.بخاطر حضور داشتن افراد اداری و … .ما تا ساعت ۵ برگزاری مراسمات داریم اما اگر فردی همین امروز درخواست بده برای فردا ساعت ۵ ، نوبتی داده نمی شود زیرا ما برای برخی موارد که به پزشکی قانونی میرسد یا موارد خاص ، چون بیرجندی ها اعتقاد دارند متوفی همان روز دفن شود ، برای انها نگه میداریم تا روال کارهای اداری و … طی شود.

شستشو و تطهیر متوفیان در تمام طول روز
وی با بیان اینکه شستشو و تطهیر متوفیان در تمام طول روز انجام می شود ، می گوید: غروب هم گاهی تماس میگیرند که شست و شوی متوفی ما را انجام دهید تا ما به روستا ببریم تا شب در مسجد قرآن بخوانیم و … بعد صبح تشییع کنیم ، می گوییم چشم.ما سازمان انتفاعی نیستیم که به دنبال سود و زیان باشیم.ما تلاش میکنیم کار مردم زمین نماند و تمام تلاشمان را برای همین انجام میدهیم.

۹۰ درصد مردم از زمانبندی فعلی برگزاری جلسات راضی اند
رئیس سازمان مدیریت آرامستان های بیرجند تصریح میکند : ۹۰ درصد افرادی که مراجعه میکنند ، رضایت دارند از زمان برگزاری جلسات.نکته بعدی اینکه ما به هیچ وجه ساعت ۱۲ تا ۱ مراسم برگزار نمیکنیم .هم بحث نماز هست و هم موضوع گرمای هوا.مگر اصرار خانواده متوفی باشد آنهم در شرایط خاص.کدخدا درخصوص برگزاری در مساجد و حسینه ها و … می گوید : تبعات و هزینه های برگزاری در سایر مکان ها زیاد است.از بحث مکان و ترافیک گرفته تا موضوع آمبولانس و انتقال متوفی به آرامستان و هزینه های تازه ای که برای خانواده متوفی ایجاد میکند ، همه مسئله است.

تلاش کردیم جلوی تجملات را بگیریم
وی ادامه می دهد : ما تلاش کردیم جلوی تجملات و افزایش هزینه ها رو بگیریم.به عنوان مثال ما دستورالعملی اجرا کردیم که هیچ کس اجازه برجسته سازی سنگر قبر را ندارد.الان بلوک ۸ همه سنگ ها صاف است اما به عنوان مثال در بلوک ۷ که سابقا اجرا شده ، چون نفرات اول برجسته کرده اند یا گل و .. کاشته اند ، تا آخر همه همینطور ادامه داده اند.خب ما تلاش کردیم جلوی هزینه های اضافه و تجملات را بگیریم.رئیس سازمان مدیریت آرامستان های بیرجند می افزاید : در بحث فرهنگ سازی نیز ما کاملا موافق هستیم و حتی جلساتی نیز در این خصوص داشته ایم.حتی تلاش کردیم روحانیونی حضور پیدا کنند که در بحث فرهنگ سازی و تبیین مسائل دینی سخنرانی و از ظرفیت حضور مردم نهایت استفاده را ببرند.ضمن اینکه پذیرای نظرات و پیشنهادات همه عزیزان هستیم.

طبق آیین نامه ها و قوانین ، باید در محیط آرامستان برگزار کنیم
وی ادامه می دهد : ما موافق برگزاری مراسم در سایر مکان ها نیستیم زیرا براساس آیین نامه مقررات بهداشتی آرامستانها ، بند ۱۳ ماده ۵۵ قانون شهرداری ها و … ما مکلف به برگزاری مراسمات در فضای آرامستان هستیم.

جزو نیازهای شهر ، احداث سالن جدید در محل آرامستان است
کریم پور در ادامه جلسه و در خطاب به رئیس آرامستان های بیرجند ، با بیان اینکه مسئله ما حل مشکل مردم است ، ادامه می دهد : برای ما قصد انتفاع مالی یا … مطرح نیست.ما میگوییم بخاطر این مشکلات ایجاد شده یکی از راهکار ها استفاده از ظرفیت سایر مکان هاست.با زیرساخت های فعلی و رشد تعداد متوفیان ، قطعا سالن فعلی آرامستان و زمان بندی جوابگو نیست.باید سالن جدیدی کنار سالن فعلی احداث شود.ما میگوییم بخاطر شرایط اضطرار فعلی ، از راهکارهای گفته شده استفاده کنید.نکته بعدی در نگاه کلان تر ، آیا قبرستان فعلی نیاز چندسال دیگر ما را پاسخ میدهد؟مطمینا نیاز به مکان های دیگر حتی برای قبرستان داریم.ما اگر نقدی داریم ، بخاطر این است که فردا برای مردم اتفاق بهتری افتاده و از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

مکانی برای آرامستان جدید درنظر گرفته شده است
رئیس سازمان مدیریت آرامستان های بیرجند در پاسخ به این سوال درخصوص افزایش ظرفیت سالن ها و ایجاد سالن های جدید ، عنوان می کند : ما پاسخگوی نیاز فعلی با زیرساختهای موجود هستیم.اما پیگیر ایجاد آرامستان جدید شهر بیرجند نیز هستیم.برای آرامستان جدید، زمین ۹۳ هکتاری در نظر گرفته شده است.در شورای شهر هم این موضوع مصوب شده و منتظر ابلاغ و سپری شدن ادامه روند اداری هستیم.

رئیس مرکز بهداشت : باید مکان ها بر اساس استانداردها سنجیده شود
اما اولویت با افزایش زیرساختهای آرامستان است
رئیس مرکز بهداشت بیرجند نیز در این جلسه با بیان اینکه ما باید طبق استاندارد ها عمل کنیم ، می گوید : به ما موردی برای برگزاری جلسات ترحیم در سالن های دیگر منعکس نشده است و اگر منعکس شد ، ما بررسی و نظر خود را اعلام میکنیم. بالاخره در هر مکانی چنین چیزی ممکن نیست اما اگر درخواستی به ما رسید ، ما بررسی میکنیم و اگر موردی نبود ، تایید میکنیم.بهرامی تصریح می کند : هرچند بازهم این منوط به این است که متوفی بیماری خاصی که واگیردار است و … ، نداشته باشد. درنهایت ما معتقدیم در آرامستان باید زیرساخت ها به طوری باشد که ما اصلا نیاز نباشد به سایر مکان ها برویم.