بهروزی فر

امروز ششم مهرماه- ۲۷ سپتامبر- مصادف با روز جهانی گردشگری است. نگاهی گذرا به کسب و کارهای مرتبط با گردشگری، ایجاد مشاغل در این صنعت و مقایسه آن با سایر حرفه ها، تأثیر گردشگری بر تحول و پیشرفت جوامع میزبان و محلی را آشکار می سازد. پرواضح است که همزمان با ورود هر گردشگر به یک منطقه، تعداد زیادی از مشاغل به جهت رفع نیازهای وی در زمینه های تأمین غذا، محل اقامت، تردد، تفریح و تفرج، بازدید از اماکن تاریخی و جاذبه ها، خرید سوغاتی و به ویژه صنایع دستی فعال می شوند. بدون تردید هزینه کرد گردشگر در این حوزه ها، ارز آوری به شهر میزبان را به همراه دارد و لذا هر چه تعداد گردشگران وارد شده به یک منطقه بیشتر باشد، مشاغل بیشتری ایجاد می شود و قطع به یقین رونق اقتصادی را به همراه دارد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۱۸ بیش از ۱۳ درصد مشاغل جهان – حدود ۳۳۰ میلیون نفر- به صورت مستقیم در بخش های مختلف گردشگری اشتغال داشته اند و برهمین اساس، صنعت توریسم به تنهایی توانسته مبلغی بیش از ۱۸۰۰ میلیارد دلار را نصیب کشورها کند.
گزارش سایت اتاق بازرگانی ایران در سال ۱۳۹۶ نیز به این نکته اشاره دارد که؛” گردشگری محرکی مناسب برای رشد اقتصادی به شمار می رود و صنعت ۷.۶ تریلیون دلاری سفر، بزرگترین صنعت بخش خدمات در جهان بوده، بیش از ۱۰ درصد از تولید ناخالص جهان را به خود اختصاص داده است. رشد صنعت گردشگری می‌تواند تولید ناخالص داخلی کشورهای گردشگرپذیر را افزایش دهد و درآمد مالیاتی بیشتری را نصیب دولت در این کشورها کند”. علاوه بر این در گزارش بانک جهانی هم از توسعه گردشگری به عنوان عامل بهبود زیرساخت‌ها یاد شده و به استناد آمار و ارقام به این نکته اشاره دارد که؛” در اغلب کشورهای گردشگرپذیر، توسعه گردشگری به بهبود قابل‌توجه زیرساخت ‌هایی مانند فرودگاه‌ها، راه‌ها، سیستم آبرسانی، انرژی، خدمات درمانی، شبکه‌های تلفن همراه، بهداشت، امنیت و… منجر شده و مردم بومی نیز مانند گردشگران از این پیشرفت‌ها سود برده اند”.بانک جهانی به این نکته هم تأکید دارد که؛” صنعت گردشگری از یک زنجیره تأمین گسترده بهره می‌گیرد که حوزه‌های تولیدی و خدماتی مختلفی از قبیل حمل‌ و نقل، اسکان، مواد غذایی، محصولات کشاورزی، تأمین انرژی و آب، جاذبه‌های گردشگری، برنامه‌های تفریحی و فرهنگی، هنرها و صنایع دستی، میراث فرهنگی، کسب‌وکارهای خرد، ساختمان و نوسازی و… را شامل می‌شود. به همین دلیل افراد زیادی از رشد صنعت گردشگری در یک کشور نفع می‌برند، به گونه ای که در حال حاضر بیش از ۲۹۲ میلیون نفر در سراسر جهان در بخش گردشگری مشغول کارند، یعنی از هر ۱۰ نفر شاغل در جهان امروز، یک نفر در بخش گردشگری شاغل است”. و نکته قابل تأمل تر این که گردشگری اگر چه مناطق شهری را احیا می‌کند، موجب تقویت جوامع روستایی می‌شود. درآمدهای حاصل از گردشگری روستایی در جهان طی سال ۲۰۱۶ حدود ۸۲.۷ میلیارد دلار بوده که نسبت به سال قبل از آن ۳۰ درصد افزایش داشته است.
نگاهی گذرا به وضعیت گردشگری در خراسان جنوبی هم گواه این مطلب است که از روزی که به ظرفیت های منحصر به فرد استان توجه ویژه ای شد و قابلیت ها بیش از محرومیت ها! نمود پیدا کردند، پتانسیل های اقلیمیِ کوه ‌های مریخی یا مینیاتوری، دشت لاله آهنگران، چشمه آب گرم مرتضی علی، دریاچه نمک، آبشار دره سبز رود، کویر لوت و پنجمین آسمان تاریک دنیا به چشم آمدند، از جاذبه های گوناگون تاریخی، مذهبی، فرهنگی و مواریث کهن حرف ها زده شد، موقعیت چهار اثر جهانی به ثبت رسیده- قنات بلده، باغ اکبریه، کویر لوت و روستای گردشگری خراشاد- معرفی گشت و مزیت های منحصر به فرد محصولات استرتژیک کشاورزی – زرشک، زعفران، عناب- و ذخایر غنی و متنوع معدنی-ذغالسنگ، طلا، مس، لیتیوم و…- مورد عنایت واقع شد، روح تازه به سرزمین تفتیده و سیلی خورده از طبیعت استان دمید.
مردم در گوشه گوشه استان با استفاده از زیرساخت اینترنت به بازارهای جهانی راه پیدا کردند و به معرفی روستا، شهر و محل زندگی خود پرداختند و ضمن دعوت از گردشگران از صنایع دستی منحصربه فرد، محصولات لبنی سالم، غذاهای سنتی و خشکبارآلات ارگانیک منطقه گفتند و آنها را به خرید ترغیب نمودند. مهمترین پیامد این اتفاق میمون، فعال تر شدن زنان در حوزه اقتصاد بود و به گواه آمار، زنان استان بیش از ۷۰ درصد از مشاغل صنعت گردشگری را در اختیار گرفتند و از این طریق به معیشت خانواده خود کمک نمودند .
کوتاه سخن این که؛ حال که در آغاز راهیم و طی دو سال اخیر- منهای شرایط کرونایی- اقبال گردشگران برای بازدید از این پتانسیل ها بیشتر شده و سرمایه‌گذاران زیادی هم به این وادی ورود کرده اند و شرایطی همچون اقامتگاه های بومگردی و دیگر زیرساخت های مرتبط را فراهم نموده اند، قطع به یقین موضوع گردشگری، باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد و چنانچه انتظار است همه ارکان دولت، متولیان امر، دست اندرکاران و فعالان این حوزه با اِعمال مدیریت اصولی و درست، توسعه اقامتگاه های بوم گردی، گسترش شیوه های متنوع گردشگری در قالب تورگردانی و توجه به ایجاد زیرساخت های مناسب اقامتی، تفریحی، توریستی و همچنین توسعه محورهای مواصلاتی و همه آنچه که در این زمینه باید ایجاد و تقویت شود، زمینه را برای شکوفایی صنعت توریسم در استان فراهم نمایند تا گردشگری به عنوان صنعتی پویا، آینده ای روشن را برای اقتصاد خراسان جنوبی رقم بزند.
(لطفاً موضوعات پیشنهادی و نظرات ارزنده خود را درباره این سرمقاله به ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ ارسال بفرمایید)