آدینه – «طلاق توافقی در استان افزایش یافت».این تیتر خبری بود که همین چندماه پیش رئیس کل دادگستری خراسان جنوبی در گفتگو با رسانه ها مطرح و در توضیح آن گفت : در مورد پرونده‌های حقوقی نیز در سال ۱۴۰۱ بیشتری فراوانی را دعاوی خانوادگی با ۳۷ درصد، مطالبه وجه با ۲۷ درصد، گواهی حصر وراثت با ۱۳ درصد، ۱۱ درصد پرونده مطالبه خسارت، ۱۱ درصد اعسار از پرداخت تشکیل می‌دهد. در سال ۱۴۰۱ تعداد هزار و ۱۱۷ مورد طلاق توافقی در خراسان جنوبی داشتیم.جالب اینجاست طبق گفته این مقام مسئول ، ۵۰ درصد از پرونده‌های خانوادگی را طلاق توافقی و ۳۵ درصد پرونده‌های خانوادگی را درخواست طلاق به درخواست زوجه تشکیل می‌دهد.در آمار مقایسه ای نیز ، طلاق توافقی در خراسان جنوبی حدود ۱۸ درصد رشد داشته است.به دلیل اهمیت مسئله طلاق و بررسی دلایل آن از دید روانشناسی ، با دکتر سید عادل حسینی از اساتید دانشگاه مصاحبه ای داشتیم که در ادامه میخوانید.
دکتر سید عادل حسینی ، استاد دانشگاه با بیان اینکه در جامعه ی امروز مشکلات اقتصادی اولویت همه شده اما باید بدانیم که مشکلات اجتماعی باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرند و در حاشیه نباشند ، می گوید: یکی از حوزه های آسیب های اجتماعی موضوع خانواده و طلاق هست . ما باید در ابتدای امر یک نگاه روانشناسی به نهاد خانواده داشته باشیم ، باید بدانیم که این نهاد خانواده چگونه شکل گرفته و چه کارکرد هایی دارد و چرا امروز ما با پدیده و آسیب های اجتماعی مثل طلاق روبرو هستیم .وی ادامه میدهد: اگر بخواهیم به نهاد خانواده نگاه بکنیم اولین وجه ان ساخت خانواده است . همانطور که می دانید تعریف جامعه شناسان از خانواده یک گروه خویشاوندی است که در اجتماعی کردن فرزندان و برآورده کردن برخی نیاز های بنیادی مسئولیت اصلی را بر عهده دارند. در واقع اگر بخواهیم خانواده را خیلی خلاصه تعریف کنیم باید بگوییم خانواده مرکبی از گروهی افراد که از طریق خون، ازدواج یا فرزند خواندگی به یکدیگر مربوط و منسوب می شوند و برای یک مدت طولانی و نامشخص با یکدیگر زندگی می کنند . شاکله ی ساخت یک خانواده یک زن و شوهر هستند که با پیوندی تحت عنوان ازدواج؛ تعهد و مسئولیت برای آنها ایجاد می شود و این خانواده را در جامعه هدایت می کنند و مسئولیت این خانواده را بر عهده دارند.دکتر حسینی در ادامه مطالب خود ، تعریف طلاق را اینگونه مطرح می کند : به پایان زندگی مشترک که به علل و عوامل مختلفی صورت می گیرد طلاق گفته می شود .

آمار طلاق در استان ، زنگ خطری برای کارشناسان و مسئولان
این استاد دانشگاه با اشاره به افزایش میزان طلاق در قرن بیستم در کشور های صنعتی ، اظهار می کند: شاید یکی از مهم ترین دلایل طلاق ، تغییر و تحولاتی است که ناشی از توسعه صنعت و شهر نشینی است. در دهه های اخیر طلاق در ایران نیز رشد بسیاری داشته و آمار طلاق در استان خراسان جنوبی متوسط است. اما باید بدانیم که این آمار زنگ خطری است برای اینکه کارشناسان، مدیران و مسئولین توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند .

تنزل ارزش ها ، تغییر سبک
زندگی ، تحرک جغرافیایی
از مهمترین دلایل طلاق
دکتر حسینی در پاسخ به این سوال که مهمترین دلایل طلاق از نگاه شما چیست؟ ، اینگونه می گوید:از مهم ترین دلایل طلاق در ایران و استان ما می توان به تزلزل ارزش ها، تغییر سبک زندگی و تحرک جغرافیایی از مناطق روستایی به شهری اشاره کرد که کارکرد های خانواده را کاهش داده است.انحلال خانواده در مناطق صنعتی و شهری بیشتر و راحت تر از محیط های روستایی و قبیله ای است و خانواده در محیط شهری آسیب پذیری بیشتری دارد. . همچنین طلاق در یک جامعه‌ی شهری و صنعتی قبح کمتری داشته و در مناطق روستایی آسیب های بیشتری را به فرد تحمیل می کند .

طلاق گاهی راه حل اجتماعی
برای ازدواج های ناموفق است
وی ادامه می دهد : درست است که طلاق یک آسیب اجتماعی است اما می تواند راه حلی اجتماعی برای ازدواج هایی است که با موفقیت همراه نبوده اند. به همین دلیل در بسیاری از جوامع احساسات عمومی و قوانین و مقررات طلاق را بیشتر از گذشته پذیرفته اند و تشریفات و مراحل دادگاه ها برای این امر سرعت بیشتری پیدا کرده است .

مرحله ی اول برای یک ازدواج موفق قبل از ازدواج صورت می گیرد
این استاد دانشگاه در خصوص راهکارهای موجود برای کاهش طلاق ، می گوید : در واقع ما می خواهیم پدیده ی طلاق اصلا اتفاق نیفتد؛ برای این هدف می توان در چند مرحله برنامه ریزی کرد تا از این آسیب اجتماعی جلوگیری نمود.اولین هدفی که باید روی آن کار کرد خانواده است . در کارکردهای خانواده یک سری ارزش‌ها ، عقاید و باور هایی وجود دارد که به نسل های بعدی منتقل می شوند؛ این ارزش ها و عقاید باید به گونه ای باشند که در فضای فرهنگی امروز جامعه ی ما بتواند نسلی را تربیت کند که ازدواج درستی را رقم بزنند. بنابراین مرحله ی اول برای یک ازدواج موفق قبل از ازدواج صورت می گیرد.

مشاوره ها باید قبل
تصمیم گیری باشد
دکتر سید عادل حسینی با بیان اینکه مشاوره های پیش از ازدواج، خودشناسی و … باید قبل از تصمیم گیری اتفاق بیفتد، ادامه میدهد: در کشور ما دو‌ نوع ازدواج سنتی و کلاسیک وجود دارد که نوع اول خانوادگی است و خانواده زوج را برای فرزند خود انتخاب می کنند و نوع دوم هم که از دوستی ، عشق و محبت آغاز می شود و به ازدواج ختم می شود . اما بهتر است با توجه به فرهنگ امروز جامعه تلفیقی از این دو‌ سبک را انتخاب کنیم که هم خانواده نقش هدایت گر راهنما داشته باشند و هم فرد مولفه های عشق و محبت را داشته باشد.

مهارت های ده گانه ، الزامی
برای بعد از ازدواج
وی تصریح میکند: وقتی یک ازدواج شکل گرفت ، زوج باید توانایی استفاده از آگاهی و شناخت کسب شده را داشته باشند و مهارت هایی که لازم است را کسب کنند.این استاد دانشگاه مهارت های ده گانه ای که باعث ایجاد تفاهم در رابطه می شوند را اینطور مطرح می کند: مهارت خودآگاهی ، مهارت همدلی ، مهارت ارتباط موثر ، مهارت روابط بین فردی ، مهارت مقابله با استرس ، مهارت مدیریت هیجان ، مهارت حل مسئله ، مهارت تصمیم گیری ، مهارت تفکر خلاق و مهارت تفکر نقادانه که جزو مهارت های مهم در زندگی مشترک است.

مسئولان و نهاد های اجتماعی ، سومین گام موثر در پیشگیری از طلاق
وی سومین گام موثر برای پیشگیری از طلاق را نهاد های اجتماعی، فرهنگی و مدیران و مسئولان میداند و می گوید : باید بدانیم که خانواده می تواند شروع بسیاری از آسیب های اجتماعی باشد و امید است در یک همکاری جمعی بتواناین آسیب اجتماعی تا حد امکان کاهش داد.
مسائل اقتصادی مثل تورم،
بیکاری و استقلال مالی زنان
باعث افزایش طلاق شده اند
وی در پاسخ به این سوال که آیااین تصور که مسائل اقتصادی دلیل بسیاری از طلاق هاست صحت دارد، می گوید : ببینید مسائل اقتصادی در کنار دیگر مسائل مهم اند برای مثال تورم، بیکاری و استقلال مالی زنان باعث افزایش طلاق شده اند. در باب استقلال مالی زنان باید گفت استقلال مالی زنان امکان طلاق را بیشتر و راحت تر می کند که دلیل ورود زنان به عرصه های اقتصادی همین تورم و شرایط اقتصادی است. ما باید باتوجه به تغییرات جامعه به دنبال آگاهی بخشی و راهکار های مناسب روز باشیم.

نقد هایی به کلاس های آموزشی اجباری که جزو مراحل ازدواج است
دکتر حسینی در پاسخ به این سوال که آیا آقای دکتر آیا آموزش از سمت نهاد های دولتی به شکل کافی در باب ازدواج صورت می گیرد؟، اظهار می کند : ما یک آموزش ۶ ساعته داریم که نقد های بسیاری به آن وارد است. محتوای کلاسها هم یک ساعت و نیم روانشناسی زوج ، یک ساعت و نیم سلامت جنسی ، یک ساعت و نیم احکام زناشویی و چهل و پنج دقیقه مسائل حقوقی است.وی با بیان اینکه این دوره زمانی صورت می‌گیرد که فرد انتخاب خود را انجام داده و برای انتخاب درست مفید نیست ، گفت: از طرفی به دلیل کوتاه بودن آن برای آموزش مهارت های بعد از ازدواج هم کارامد نخواهد بود. این آموزش ها توسط زوجین صرفا به دلیل گرفتن تاییدیه انجام می شود و نه انتخاب درست .

ضرورت آموزش مهارت های زندگی در دانشگاه و متوسطه دوم
وی ادامه می دهد :البته به تازگی دوره هایی توسط تبلیغات اسلامی و فرهنگ و ارشاد با عنوان راهنمای تربیت مربی خانواده در حال برگزاری است که بسیار جای خوشحالی دارد . اما آموزش می تواند به عنوان یک درس در متوسطه دوم و دانشگاه بیشتر مورد توجه قرار بگیرد تا هر انسانی مهارت های لازم برای زندگی آینده ی خود را کسب کند.