نسرین کاری – در دل یکی از کوچه‌های آرام شهر بیرجند، جایی هست که بیشتر از آجر و سیمان، با عشق ساخته شده؛ خانه‌ای ساده، اما سرشار از نور.نه از آن نورهایی که از لامپ‌ها می‌تابد، بلکه نوری که از دل‌های بزرگ آدم‌هایی می‌آید که دل‌نگران کودکانی هستند که حتی فرصت کودک بودن نداشته‌اند. مؤسسه خیریه مهر ماندگار، جایی برای کودکانی‌ست که نامشان در دفترهای رسمی «بی‌سرپرست» یا «بدسرپرست» نوشته شده، اما در این خانه، آن‌ها فقط «بچه‌های ما» هستند.

کودکانی که هنوز کلمه‌ها را
خوب بلد نیستند، اما درد را چرا …

اینجا، کودکانی زندگی می‌کنند که سن‌شان بین سه تا شش سال است. درست در همان سال‌هایی که باید با توپ و تاب و قصه‌های مادربزرگ بزرگ شوند، این بچه‌ها یا مادری ندارند، یا پدری که بتوان به او تکیه کرد. برخی از آن‌ها خانواده‌ای نداشتند، برخی در خانواده‌هایی زیسته‌اند که پناهشان نشد، بلکه زخم‌شان زد. کودکانی که در مهر ماندگار زندگی می‌کنند، با حکم قضایی از محیط ناایمن قبلی جدا شده‌اند. این یعنی پشت هر چهره‌ی کوچک و لبخند نیم‌بندشان، داستانی تلخ خوابیده است؛ از فقر، خشونت، اعتیاد، تا رهاشدگی.

مهر ماندگار؛ خانه‌ای که دل دارد،
حتی اگر سقفش کوتاه باشد

در خیابان مدرس ۲۶ بیرجند، مهر ماندگار با تیمی کوچک و دلی بزرگ فعالیت می‌کند. ساختمانی قدیمی اما زنده؛ با اتاق‌هایی که دیوارشان پر از نقاشی‌های کودکانه است، تخت‌های کوچک، قفسه‌هایی از کتاب‌های رنگی، و حیاطی با تاب‌های پلاستیکی و گلدان‌های شمعدانی. از بیرون، اینجا شبیه یک مهدکودک معمولی‌ست. اما از در که بگذری، دنیای دیگری‌ست. دنیایی که در آن، هر لبخند کودکانه با زحمت، صبوری و عشق ساخته شده است.

ما شریک ترمیم روح یک انسان هستیم

در دل این خانه، نامی بیشتر از همه شنیده می‌شود؛ محمدمهدی نوربخش، رئیس هیئت‌مدیره مؤسسه. مردی که سال‌هاست با آرامش، تجربه، و نگاهی عمیق به مسائل اجتماعی، این خانه را هدایت می‌کند. او با صداقتی پدرانه می‌گوید: «ما در اینجا صرفاً یک مرکز نگهداری نیستیم. این کودکانی که می‌بینید، بیش از خوراک و پوشاک، نیازمند ترمیم روح و اعتمادشان هستند. گاهی کاری که ما می‌کنیم، بیشتر شبیه بازسازی یک انسان است تا نگهداری از یک کودک.»
نوربخش معتقد است که مهر ماندگار، یک خانه واقعی‌ست، نه یک مرکز خشک و اداری. «ما با این بچه‌ها زندگی می‌کنیم. با آن‌ها می‌خندیم، غصه می‌خوریم، و هر پیشرفتی – هرچند کوچک – برایمان بزرگ‌ترین پاداش است.»

از لالایی تا روان‌درمانی؛ رسیدگی همه‌جانبه برای نجات یک کودک

در مهر ماندگار، تنها غذا و پوشاک نیست که فراهم می‌شود. اینجا تیمی از مربیان، مددکاران، روان‌شناسان و داوطلبان شبانه‌روز برای کودکان تلاش می‌کنند. کودکانی که از آسیب‌های شدید روحی آمده‌اند، نیازمند مراقبت تخصصی‌اند. نوربخش می‌گوید: «گاهی بچه‌ای داریم که حتی از تماس فیزیکی می‌ترسد، یا با کوچک‌ترین صدایی وحشت‌زده می‌شود. در این موارد، بدون صبر، تخصص و محبت، هیچ کاری پیش نمی‌رود. اینجاست که نقش مددکاران و روان‌شناسان بسیار حیاتی می‌شود.»

وقتی یک نقاشی،
قصه‌ی یک نجات است

یکی از زیباترین صحنه‌های مهر ماندگار، اتاق نقاشی بچه‌هاست. جایی که با مداد رنگی، گچ و کاغذ، درون‌شان را بیرون می‌ریزند. دختر کوچکی که تا دیروز فقط رنگ‌های تیره می‌کشید، حالا خورشید و گل می‌کشد. پسر بچه‌ای که تنها نقاشی‌اش یک آدم گریان بود، حالا خانه‌ای می‌کشد که دودکش دارد و درش باز است. نوربخش لبخند می‌زند: «ما از همین تغییرات کوچک می‌فهمیم که کودک دارد به ما اعتماد می‌کند. و این یعنی امید برگشته…»

چالش‌ها؛ جایی که مهر کافی نیست

با همه عشق و همتی که در مهر ماندگار جریان دارد، مشکلات و محدودیت‌ها کم نیستند.فضای محدود، نداشتن تجهیزات تخصصی بیشتر، کمبود منابع مالی برای آموزش، درمان، لباس، تغذیه و حتی نگهداری ساختمان؛ همه‌ی این‌ها دغدغه روزانه این مؤسسه است.نوربخش با صدایی آرام اما محکم می‌گوید: «با دل کار کردن زیباست، اما کافی نیست. برای اینکه مؤسسه‌ای مثل مهر ماندگار بتواند کودکان بیشتری را پناه دهد، باید حمایت‌های مادی و معنوی بیشتری جذب شود. مردم، خیران، نهادها… همه می‌توانند سهمی در ساخت آینده این بچه‌ها داشته باشند.»

مهری که خاموش نمی‌شود،
حتی اگر دنیا تاریک باشد

در مهر ماندگار، هیچ معجزه‌ای در یک شب اتفاق نمی‌افتد. اما اتفاق‌های کوچک، هر روز می‌افتند؛یک لبخند، یک خواب آرام، یک نقاشی پر از رنگ، یک واژه‌ی تازه از زبان کودکی که تا دیروز سکوت کرده بود… و این معجزه‌ها، ساخته‌ی مهر کسانی‌ست که باور دارند: اگر امروز برای این کودکان، خانه‌ای امن نسازیم، فردا هیچ جامعه‌ای برای امنیت باقی نمی‌ماند. مهر ماندگار در خیابان مدرس ۲۶ بیرجند قرار دارد، اما حقیقتاً، این خانه باید در دل همه ما باشد.
کاش بیشتر ببینیم، بیشتر همراه شویم، و بیشتر سهم بگیریم از ساختن لبخندهایی که به سختی به دست می‌آیند.
با بچه‌ها زندگی می‌کنم،
نه اینکه فقط ازشان مراقبت کنم
آرزو ریحانی مدیر عامل موسسه مهر ماندگار هم می‌گوید:«کار در حوزه کودک برای من فقط یک مسئولیت شغلی یا اجتماعی نیست؛ واقعاً با بچه‌ها زندگی می‌کنم. ازشان انرژی می‌گیرم. گریه‌هایشان، خنده‌هایشان، نقاشی‌هایی که می‌کشند… همه‌شان بخشی از زندگی من شده‌اند.»
مرکزی که ریحانی مدیریت آن را برعهده دارد، به‌صورت شبانه‌روزی از دختران و پسران سه تا شش ساله نگهداری می‌کند. کودکانی که با حکم قضایی و به دلایل مختلف از جمله اعتیاد والدین، خشونت خانگی، رهاشدگی یا عدم صلاحیت سرپرست، به مؤسسه سپرده می‌شوند.
ریحانی درباره شیوه فعالیت مرکز می‌گوید:«اینجا فقط یک محل نگهداری نیست. هدف ما این است که فضای مؤسسه را تا حد امکان به یک محیط خانوادگی شبیه کنیم. بچه‌ها باید حس کنند در خانه‌اند. محبت ببینند، لالایی بشنوند، بازی کنند، آموزش ببینند.»
او ادامه می‌دهد:«ما تلاش می‌کنیم همه نیازهای بچه‌ها را تأمین کنیم؛ از تغذیه سالم گرفته تا درمان پزشکی، بهداشت فردی، مشاوره روان‌شناسی، آموزش و حتی سرگرمی. چون باور داریم کودک، فقط با خوراک سیر نمی‌شود؛ باید دلش هم سیر شود.»
اینجا معجزه رخ می دهد
او لبخند می‌زند و با نگاهی مادرانه می‌افزاید: بچه‌ای داشتیم که وقتی آمد، حتی نمی‌توانست با کسی صحبت کند. از تماس بدنی می‌ترسید. حالا نقاشی می‌کشد، آواز می‌خواند، به آغوش می‌آید. این معجزه‌ها، هر روز همین‌جا اتفاق می‌افتد.
ریحانی در پایان گفت‌وگو، از مردم، خیران و مسئولان دعوت می‌کند تا از دفتر مرکز در خیابان مدرس ۲۶، بازدید کنند. مؤسسه‌ای با سابقه و ثبت رسمی (شماره ثبت ۱۳۴) که با دل کار می‌کند. وی همچنین گفت خیران و مردم نیک اندیش می توانند با شماره ۰۹۳۷۰۳۷۱۱۳۳ تماس گرفته و تأکید کرد: برای ادامه مسیر، به حمایت نیاز داریم؛ چه کمک نقدی، چه پوشاک، چه خدمات درمانی یا آموزشی. حتی چند ساعت وقت گذاشتن کنار بچه‌ها هم ارزشمند است.»و یک جمله پایانی از زنی که مهر را زندگی کرده…
«بزرگ‌ترین حس رضایت من این است که کودکی، بعد از رنج‌های بسیار، در این خانه آرام می‌گیرد. این یعنی مهر، ماندگار است»

شماره حساب موسسه: ۵۰۲۹۰۸۱۰۱۸۱۲۵۴۴۹
بانک توسعه و تعاون