رمضانی – معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیان کرد: با وجود عدم ثبت موارد قطعی بیماری‌های منتقله از ناقلین در خراسان جنوبی، تغییرات اقلیمی و افزایش سفرها می‌تواند تهدیداتی جدی به همراه داشته باشد و لزوم اقدامات پیشگیرانه را ضروری می‌کند.به گزارش آوا، دکتر مجید شایسته، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، در نشست خبری اخیر خود که با حضور خبرنگاران، کارشناسان بهداشت و مدیر کل دامپزشکی برگزار شد، به روند رو به افزایش بیماری‌های مشترک انسان و حیوان و بیماری‌های منتقله از ناقلین در استان اشاره کرد و گفت: افزایش آگاهی عمومی، پیشگیری و همکاری همه دستگاه‌های مرتبط در امر بیماری‌های منتقله از ناقلین و نقش رسانه‌ها را در ارتقای سلامت جامعه بسیار مهم و تأثیرگذار است.
شایسته در این جلسه به وضعیت بیماری‌های مشترک انسان و حیوان و بیماری‌های منتقله از ناقلین در استان و کشور پرداخته و چالش‌ها و راهکارهای مقابله با این بیماری‌ها را بررسی کرد.
وی با اشاره به نقش رسانه‌ها در انتقال اطلاعات دقیق و به‌روز به جامعه، بیان کرد: بیماری‌های مشترک انسان و حیوان (زئونوز) و بیماری‌های منتقله از ناقلین تأثیر زیادی بر سلامت عمومی دارند.
وی افزود: حدود 49 درصد عوامل بیماری‌زا از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند و از میان 156 بیماری نوپدید و بازپدید، 114 مورد زئونوز هستند که به دلیل علائم پیچیده و روش‌های انتقال متنوع، نیازمند توجه و کنترل ویژه‌ای هستند.شایسته به بیماری‌های منتقله از طریق حشرات نیز اشاره کرد و گفت: بیماری‌هایی مانند تب دنگی، چیکونگونیا و زیکا که توسط پشه آئدس منتقل می‌شوند، از مهم‌ترین بیماری‌های منتقله هستند و برای آن‌ها هیچ واکسن یا درمان قطعی وجود ندارد.معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، آمارهای نگران‌کننده‌ای در خصوص این زمینه ارائه داد و اظهار کرد: در سال 1403، یک هزار و ۱۵۶ مورد تب دنگی و 5 مورد چیکونگونیا در کشور گزارش شده است؛ همچنین، تا نیمه تیرماه سال جاری، 259 مورد تب دنگی در کشور مشاهده شده که بخش عمده‌ای از آن‌ها به صورت محلی منتقل شده‌اند و خوشبختانه، تاکنون موردی از پشه آئدس و بیمار مثبت تب دنگ در استان مشاهده نشده است.شایسته همچنین در خصوص هزینه‌های بالای مقابله با این بیماری‌ها، عنوان کرد: هزینه مقابله با پشه آئدس حدود هشت برابر بیشتر از برنامه‌های کنترل مالاریا است و به دلیل مقاومت این حشرات به سموم، روش‌های مقابله باید به‌روز و علمی باشد.
وی در مورد بیماری مالاریا که توسط پشه آنوفل منتقل می‌شود، توضیح داد: در سال 1403، هفت هزار و ۳۰۴ مورد مالاریا در کشور ثبت شده که نسبت به سال 1402 کاهش داشته است؛ همچنین در خراسان جنوبی نیز 9 مورد بیمار مثبت مالاریا شناسایی و درمان شده است که تمامی موارد از خارج استان بوده‌اند.شایسته با اشاره به ضعف آگاهی عمومی در مورد بیماری‌های زئونوز و منتقله از ناقلین، تصریح کرد: یکی از مشکلات اصلی، عدم آگاهی مردم درباره راه‌های انتقال و پیشگیری از این بیماری‌ها است؛ همچنین عواملی مانند ذبح غیربهداشتی دام، مصرف لبنیات غیرپاستوریزه، شیر اولیه دام (آغوز) و پنیرهای محلی حاصل از شیر نجوشیده می‌تواند به گسترش این بیماری‌ها کمک کند.وی همچنین آمار حیوان‌گزیدگی در استان را ارائه کرد و گفت: در سال 1403، چهار هزار و ۱۵۶ مورد حیوان‌گزیدگی ثبت شده که بیشتر این موارد توسط سگ‌ها و گربه‌ها رخ داده است که با این حال، با اقدامات به موقع و تزریق واکسن و سرم ضد هاری، از سال گذشته تاکنون هیچ مورد هاری انسانی در استان مشاهده نشده است.شایسته تأکید کرد: هاری بیماری 100 درصد کشنده است و تنها راه پیشگیری از آن، واکسیناسیون فوری است که به صورت رایگان در مراکز بهداشت و بیمارستان‌ها انجام می‌شود؛ همچنین شستشوی محل گزش با آب و صابون به مدت 15 تا 20 دقیقه نیز بسیار مهم است.وی از مردم خواست که از تماس‌های غیرضروری با حیوانات برای پیشگیری از بیماری‌ها، به ویژه بیماری هاری، خودداری کنند.معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، درباره بیماری تب خون‌ریزی‌دهنده کریمه کنگو نیز اظهار کرد: این بیماری از طریق گزش کنه یا تماس با خون و ترشحات دامی منتقل می‌شود و مرگ‌ومیر بالایی دارد؛ همچنین در سال 1403، 79 مورد قطعی تب خون‌ریزی‌دهنده کریمه کنگو در کشور شناسایی شده که 5 مورد منجر به فوت گردیده است و متأسفانه هنوز واکسنی برای این بیماری وجود ندارد.وی همچنین به بیماری سالک اشاره کرد و گفت: سالک که از طریق پشه خاکی منتقل می‌شود که یکی از بیماری‌های فراموش‌شده به شمار می‌رود و از سال 1387 روند ابتلا به آن افزایشی بوده، اما اخیراً با اقدامات پیشگیرانه کمی کاهش یافته است؛ همچنین درمان این بیماری در مراکز بهداشتی رایگان است.شایسته با تأکید بر اهمیت همکاری همه‌جانبه دستگاه‌ها، افزود: تأمین و ارتقاء سلامت جامعه نیازمند همکاری همه نهادها و مردم است. وی به مانوری که در پنجم دی‌ماه سال گذشته با حضور پرسنل بهداشتی و درمانی و دستگاه‌های اجرایی در منطقه مرزی ماهیرود برگزار شده بود، اشاره کرد و گفت: این مانور نتایج و تجربیات موفقی برای همه تیم‌ها به همراه داشت. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با تاکید بر نقش رسانه‌ها در آموزش عمومی و ارتقای سواد سلامت جامعه، بیان کرد: آموزش عمومی، به ویژه برای دانش‌آموزان و خانم‌های خانه‌دار، مهم‌ترین راهکار پیشگیری از بیماری‌های زئونوز و بیماری‌های منتقله از ناقلین است. وی ادامه داد: رسانه‌ها می‌توانند در این زمینه نقش محوری ایفا کنند و با همکاری هم، گام‌های مؤثری در کاهش شیوع این بیماری‌ها بردارند؛ همچنین امید است که با توجه به نقش رسانه‌ها در ارتقای آگاهی عمومی، بتوانیم اقدامات مؤثری در پیشگیری و کنترل شیوع این بیماری‌ها انجام دهیم.
بیماری‌های مشترک انسان و دام
و بیماری‌های منتقله از ناقلین؛
چالش بزرگ سلامت عمومی
دکتر سودابه اسحاقی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و فوکال پوینت بیماری‌های عفونی دانشگاه، در این نشست با تاکید بر اهمیت بیماری‌های زئونوز، خواستار تقویت اطلاع‌رسانی عمومی و همکاری همه‌جانبه بین مراکز به خدمات جامع سلامت و ادارات دامپزشکی در سطح استان شد؛ وی همچنین از افزایش شیوع برخی بیماری‌ها در استان خبر داد.اسحاقی در این نشست به بیماری‌های مشترک انسان و دام (بیماری‌های زئونوز) و بیماری‌های منتقله از ناقلین با محوریت تب دنگ و چالش‌های پیش‌روی کنترل این بیماری‌ها پرداخت.
وی با اشاره به افزایش بیماری‌های زئونوز در سطح استان و جهان، گفت: این بیماری‌ها به دلیل تنوع عوامل بیماری‌زا از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و ناقلینی مانند پشه‌ها و کک‌ها، کنترل و پیشگیری دشواری دارند که نیازمند همکاری گسترده و هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف بهداشتی و دامپزشکی هستند.وی ادامه داد: یکی از مشکلات اصلی، عدم آگاهی کافی عموم مردم درباره راه‌های انتقال و روش‌های پیشگیری است که باعث می‌شود بیماری‌هایی مانند تب مالت، سالک، هاری و کریمه کنگو همچنان در کشور ما وجود داشته و حتی روند برخی از آن‌ها افزایشی باشد.اسحاقی همچنین با اشاره به بیماری‌های منتقله از طریق ناقلین اظهار کرد: بیماری‌های منتقله توسط پشه‌های آئدس مانند تب دنگی، چیکونگونیا و زیکا، تهدیدی جدی برای سلامت عمومی به شمار می‌روند؛ به‌ویژه که هنوز واکسن یا درمان قطعی برای آن‌ها وجود ندارد.فوکال پوینت بیماری‌های عفونی دانشگاه، افزود: طی سال گذشته در کشور موارد قابل توجهی از تب دنگی گزارش شده است، به طوری که در سال ۱۴۰۳، بیش از یک هزار و ۳۰۰ مورد تب دنگ ثبت شده و این بیماری عمدتاً به‌صورت انتقال محلی شیوع یافته است.اسحاقی با تاکید بر اهمیت افزایش آگاهی مردم و آموزش‌های عمومی، تصریح کرد: رسانه‌ها نقش بی‌بدیلی در ارتقای سواد سلامت و اطلاع‌رسانی در این حوزه دارند و می‌توانند با همکاری سازمان‌های بهداشتی، گام‌های مؤثری در پیشگیری از بیماری‌های زئونوز و منتقله از ناقلین بردارند.وی درخصوص اقدامات انجام شده در استان، خاطرنشان کرد: تشخیص به موقع، واکسیناسیون دام‌ها، کنترل حیوانات ولگرد و مشارکت فعال همه دستگاه‌ها، به ویژه دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل دامپزشکی، در کنترل بیماری‌ها بسیار مؤثر بوده و باید همچنان تداوم یابد.
