چراغ روشن آبخیزداری را روی زمین نگذارید

بهروزی فر – گاهی در انبوه خاطرات مان، نمونه هایی داریم که هیچ وقت کهنه نمی شوند و حتی به عنوان یک تجربه موفق می توانند به روز شوند و دوباره به کار آیند و به عبارتی همیشگی شوند. یکی از این خاطرات مربوط به همان روزهایی است که شرکت ایتالیایی در حال ساخت این قطعه راه حدفاصل قاین- بیرجند بود. دوست بزرگواری که این خاطره را نقل می کند، می گوید: “در ولایت ما که در همین بخش مرکزی بیرجند است، روزی متوجه شدیم که کامیون های شرکت ایتالیایی از رودخانه کنار روستا شن می برند، یکی از بزرگان ده که فرد عاقلِ گرم و سرد چشیده ای هم بود، رفت و از آنها خواست مابه ازای شنی که از رودخانه می برند، یک بند در مسیر مسیل روستا، ایجاد کنند، آنها اول نپذیرفتند که پاسخ این ردِّ پیشنهاد، جواب منفی اهالی به ادامه کار شد و گفتند ما اجازه نمی دهیم از اینجا شن ببرید، پیمانکار پروژه که مطمئن بود شن با این کیفیت و اینگونه در دسترس را به سختی می تواند جایگزین کند، بناچار پذیرفت و بندی در بالا دست مسیل احداث کرد. سال ها از این موضوع می گذرد و آن بند، در هر بارش ذخیره گاه حجم زیادی آب است که تا مدت ها قنات ده را تغذیه می کند و بدون ذره ای پرتی مورد استفاده مردم قرار می گیرد”. او می گوید:”چندین سال بعد در نزدیکی یکی از روستاهای پایین دستی هم به همت… سدی احداث شد که متأسفانه تأثیر آن چنانه ای بر قنات روستا نداشت و هنوز که هنوز است مردم نتوانسته اند به‌زعم خود، آن طور که باید و شاید از آن بهره مند شوند”.مصداق گفته هایش را این روزها در گفته های مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان می توانیم بجوییم. مونه اش خبری که ۱۵ دی ماه منتشر شد و به این نکته تأکید داشت که؛” در پی بارندگی‌های اخیر ۱۶ میلیون و ۳۷۰ هزار متر مکعب روان آب در سازه‌های آبخیزداری استان جمع‌آوری و ذخیره‌سازی شد”. بر اساس تجربه ریش سفیدان و خبره های محلی و نیز نظر کارشناسی متخصصان اهل فن، آبخیزداری یکی از بهترین شیوه‌ های حفاظت آب و خاک و نیز مهار روان آب هاست که علاوه بر کنترل سیلاب‌های مخرب و کمک به نفوذ آب به داخل سفره‌های زیرزمینی، در تأمین آب شرب جوامع روستایی مؤثر است و با توجه به این که آبدهی بیشتر قنات‌ها، چشمه‌ها و چاه‌ها را در پی دارد، در افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی نیز بسیار مؤثر است. به گفته مدیر کل مدیریت بحران استانداری؛ حجم بارندگی های یک هفته اخیر ۱۱۵ میلیمتر به ثبت رسیده، آمارهای مقایسه ای اداره کل هواشناسی از این بارندگی ها هم نشان می دهد حجم بارش ها در اغلب شهرهای استان به نسبت مدت مشابه سال گذشته، افزایشی بوده، به گونه ای که در برخی شهرها از جمله بیرجند، قاین، نهبندان، سربیشه، زیرکوه و درمیان، میزان بارش ها از ابتدای سال زراعی جاری تا ۱۵ دی ماه به ترتیب ۴۵.۶، ۳۴.۴، ۹۱.۱، ۶۴.۷، ۳۳ و ۲۶.۹ میلیمتر ثبت شده در حالی که این ارقام در مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۲۱.۳، ۲۶.۶، ۵۸.۸، ۳۴.۳، ۱۹.۵ و ۲۱.۴ و بسیار کمتر بوده است. به این آمار خرسند کننده، این گفته های مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری را اضافه کنید که؛” شهرستان نهبندان با ۱۲ میلیون مترمکعب بیشترین حجم مدیریت روان آب را داشته، حجم آبگیری در شهرستان های طبس و سربیشه ۵۰۰ هزار مترمکعب، فردوس ۱۰۰ هزار مترمکعب، درمیان ۲۵۰ هزار متر مکعب، قاینات یک میلیون و ۲۰۰ هزار متر مکعب، خوسف ۸۰۰ هزار متر مکعب و بیرجند یک میلیون متر مکعب بوده است”. به گواه آمار، در حال حاضر ۲ هزار و ۱۵۳ سازه آبخیزداری در سطح استان وجود دارد که باستناد گفته های آقای مدیرکل! در همین بارندگی های اخیر، نقش خود را به خوبی ثابت کردند و نشان داده اند که اگر برای اجرای شان هزینه شده، عبث نبوده است. پیگیری اخبار وعده ها و پیگیری های مدیران ارشد استان،  به خوبی گواهی می دهد که موضوع آبخیزداری و آبخوان داری طی سه سال اخیر، به یک اولویت ترجیحی در خراسان جنوبی تبدیل شده و برای تحقق آن، منابع بی نظیری جذب و حتی از ظرفیت و توان نهادهای زیادی استفاده شده است. بی شک چنانچه این تجربه بسیار ارزنده به همین روال ادامه پیدا کند، توفیقات را دو چندان خواهد کرد و خواهد توانست بخشی از بار جبران کاستی منابع آبی و سفره های زیرزمینی را بکاهد. در این میان آن چه از نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی، مدیران ارشد، برنامه ریزان، حوزه های متولی و… انتظار می رود، این است که به گونه ای تخصیص و جذب منابع ملی برای احداث بندها را دنبال نمایند که علاوه بر تسریع در روند اجرای ۲۰۰ سازه در دستِ ساخت، موضوع احداث تعداد دیگری با لحاظ گستره وسیع، حجم خشکسالی و فرونشست منابع آبی استان در فهرست اولویت های پروژه های عمرانی و حتی پدافندی و مدیریت بحران قرار گیرد و به همان شدت دو سال اخیر و حتی بیش از آن با شتاب پیش رود. تلاش ها باید بر این متمرکز شود که آن ردیف های اعتباری باز شده در سال های قبل، نه تنها ادامه یابند که به خاطر تورم موجود و گزاف تر شدن هزینه های اجرای پروژه ها، غنی تر و حجیم تر گردند. شرایط جوی و اقلیمی نشان می دهد ما برای ادامه حیات استان، چاره ای جز حفظ منابع آبی موجود نداریم و برای نیل به این مقصود، از اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان داری البته بر مبنای کار کارشناسی دقیق! چه راهکاری سهل الوصول تر و پربازده تر می توان یافت؟!
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


برنا – مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری خراسان جنوبی گفت: ۱۶ دستگاه تنفسی

بیشتر

جم – امروز برای بررسی احوالات استان در سالی که گذشت سری به روزنامه های

بیشتر

چند روز پیش یکی از همکاران پزشک مطلبی برایم ارسال کرد که گویا قرار است

بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


فرم

فرم گزارش اشکال در سایت