هرم پور – یکی از جنبه های مهم زندگی در عصر ارتباطات، نوعی غرق شدگی مداوم در اخبار و گزارش های مختلف است؛ اخبار و گزارش هایی که مستند و البته گاهی مهم و در زندگی ما البته سرنوشت ساز هستند. این روزها هجوم مکرر آمار و خبرها، نوع بشر را با گونه ای جدید از خبرزدگی و آمارزدگی مواجه کرده است؛ موضوعی که نه تنها مختص جامعه ایرانی و استانی ما، بلکه احوالی از احوالات این روزهای مردم همه جای جهان است. به نظرم می آید این یک خطر بالقوه برای جامعه بشریست. اما نکته و سؤال اساسی اینجاست که برای رهایی از این ماجرا چه پیشنهادی وجود دارد؟ عموم آنها نسخه نجات را «تحلیل» و «تفسیر» داده های آماری و خبرها می دانند. گوهر گمشده تحلیل در مثلثی که «توسعه»، «برنامه ریزی» و «آمار» را در بر می گیرد، هم می تواند نجات آفرین باشد و هم راهگشا و اثربخش. به عبارت دیگر، آمار و ارقام، گاهی جز سردرگمی برای جامعه دستاوردی ندارند، اما وقتی با تحلیل وتفسیر همراه شوند، قطعاً اثربخش تر و مفیدتر خواهند بود. نمونه ای از این موضوع را می توان در ماجرای کرونا و آمار و ارقام استانی آن به عنوان مصداق ذکر کرد. هر روز مسؤولان پرتلاش حوزه درمان چه در کشور و چه در استان، اقدام به ارائه آمار خام و اطلاعاتی رقمی و عددی از تعداد مبتلایان، تعداد بهبود یافتگان، تعداد فوت شدگان، و تعداد افراد بستری شده می کنند و نهایتاً شهرها و مناطق کم خطر یا پرخطر در نقشه را هم مشخص می نمایند. مردم هم عادت کرده اند و هر روز پای رادیو و تلویزیون و مطبوعات و فضای مجازی می نشینند و این آمار را با اشتیاق و البته دلهره و نگرانی دنبال می کنند. اما گوشه ذهن همه ی آنها یا اغلبشان هر بار دهها سؤال بدون پاسخ نقش می بندد، سؤالهایی که پاسخ به آنها می تواند بخش مهمی از مشکلات را مترفع و فضای مناسب تری از آینده را ترسیم کند. مثلا اینکه دلایل دقیق نوسان آمار مبتلایان در این مدت چیست؟ بیشترین و پرخطرترین مناطق آلوده شده توسط مبتلایان کدام مناطق است؟ چه تعداد از مبتلایان نشانه های رسمی بروز بیماری را دارند و چه تعداد نه؟ بیشترین آمار مبتلا مربوط به شهرهاست یا روستاها؟ در شهرهای استان کدام مناطق جمعیتی بیشتر در معرض ابتلا بوده اند و چرا؟ هر بیمار در شهر بیرجند و سایر شهرها و روستاها چند نفر را در معرض خطر قرار داده است؟ چه آماری تخمینی از افرادی که احتمالاً مبتلا شده اند یا مبتلا هستند ولی به مراکز درمانی مراجعه نمی کنند وجود دارد؟ بیشترین مبتلایان و در معرض خطرترین مشاغل و صنوف مربوط به چه اقشار و صنوفی در استان هستند؟ چه آماری از بیماری در مردان و زنان و کودکان و کهنسالان وجود دارد؟ درمان روی چند درصد از بیماران استان جواب مثبت داده و دلایل مثبت یا منفی شدن و کارآمد شدن یا ناکارآمد شدن درمان ها چیست؟ آیا از افراد مبتلا به کرونا در استان افرادی هم بوده اند که دوباره مبتلا شوند و دلایل آن چه بوده؟ مبتلایان به کرونا در استان چه درمان هایی را مؤثرتر و مطلوب تر می دانند؟ روزانه چند درصد از مراجعین به مراکز درمانی و بیمارستانها تست کرونای مثبت می شوند؟ تحلیل و بررسی نمودارهای آماری تعداد مبتلایان، تعداد بهبود یافتگان و تعداد فوت شدگان در استان و هر کدام از شهرستانها، بر اساس سن، جنس، شغل، محل سکونت و …چه گفته هایی دارد؟ آیا می توان روابط و نسبت های معناداری بین برخی ویژگی ها با ابتلا به کرونا در استان پیدا کرد، مثلاً آیا بین میزان تحصیلات و میزان ابتلا به کرونا در استان رابطه وجود دارد؟ آیا بین ابتلا به کرونا و شاخص های محرومیت در مناطق مختلف شهری در استان، رابطه وجود دارد؟ آیا بین جنسیت و درصد ابتلا رابطه وجود دارد؟ آیا انواع جدیدی از کرونا در حال شکل گیری است؟ آیا این ویروس هوشمند در حال تغییر رویه و تغییر محیط زندگی و رشد خود است؟ بررسی نمودارهای این چند ماهه، چه پیش بینی از آینده کرونا دراستان می دهند؟ اینها و دهها مورد مشابه دیگر که بیان آن از مجال این نوشته خارج است، تحلیل وتفسیر داده های آماری هستند. این تحلیل ها و تفسیرها هستند که برای ما صحبت می کنند و ما هم باید بر اساس آنها به دیگران صحبت کنیم و بر اساس آنها تصمیم بگیریم. احتمالا بیان این گونه آمار هم برای مردم مفیدتر و جذاب تر و هم برای مدیران عرصه برنامه ریزی و مسؤلان اجرایی کارآمدتر خواهد بود.آمار خوب است، اما وقتی با تحلیل و تفسیر همراه نباشد، جز تکراری بودن، جز ایجاد خستگی و ایجاد روزمرگی های عادتی، و جز حساسیت زدایی تدریجی در مخاطب، ثمری نخواهد داشت.(لطفا نظر و پیشنهاد خود در رابطه با یادداشت های روزنامه را به شماره ۰۹۳۰۴۹۴۳۸۳۱ ارسال فرمایید) .