صباغی – بیابان لوت به عنوان اولین میراث طبیعی ایران در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو در ۲۷ تیر ماه سال ۱۳۹۵ در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. این منطقه میزان بارش بسیار کمی دارد و به عنوان خشک ترین مناطق ایران و جهان محسوب می شود اما از جاذبه های منحصر به فردی برخوردار است که هر سال گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب می کند. از جاذبه های شگفت انگیز بیابان لوت می توان به کلوت ها، تپه های یا هرم های ماسه ای، نبکاها یا گلدان های صحرا و رودخانه شور اشاره کرد. در آستانه پنجمین سالگرد ثبت جهانی بیابان لوت گفتگویی با سه تن از فعالان این اثر منحصر به فرد انجام دادیم:
دشت لوت گرمترین نقطه بر سطح کره زمین
سرپرست پایگاه جهانی بیابان لوت در خراسان جنوبی با بیان اینکه تحقیقات ناسا تأیید کرده که «دشت لوت» گرمترین نقطه کره زمین است، افزود: طبق این اطلاعات، دمای سطحی حیرت‌آور حدود ۸۱ درجه سانتی‌گراد (به طور دقیق ۸۰/۸ درجه) در دشت لوت ثبت شده است.زهرا رضایی ملکوتی، با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین کلوت‌های ایران در دشت لوت قرار دارند، یادآور شد: کلوت‌ها از زیباترین مناظر طبیعی دنیا هستند که همه ساله گردشگران خارجی فراوانی را به سوی خود می‌کشانند. وی ادامه داد: در بخش هایی از این بیابان گونه های با ارزش جانوری، نظیر گربه و روباه شنی، انواع خزندگان و گونه های خاص پرندگان مانند زاغ بور -که پرنده آندمیک ایران است – مشاهده می شود، ملکوتی افزود:پوشش گیاهی ارزشمند بیابان لوت شامل تاغ، گز، قیچ، اسکنبیل، شورگز، سیاه شور هستند.
نخلستان دهسلم نگینی در دل بیابان
سرپرست پایگاه جهانی بیابان لوت در خراسان جنوبی با بیان اینکه نخلستان دهسلم با وسعت تقریبی ۴۰۰ هکتار، چون نگینی در دل بیابان می درخشد، عنوان کرد: در این نخلستان به طور متوسط حدود ۶۰ هزار نخل وجود دارد و این نخلستان زیبا با قدمت تقریبی ۲۰۰ ساله در فهرست میراث طبیعی- ملی به ثبت رسید. وی کوه های مریخی یا مینیاتوری نهبندان را از دیگر جاذبه های منحصر به فرد این منطقه عنوان کرد و افزود: این کوه ها دارای یک کیلومتر عرض و ۲۵ کیلومتر طول بوده و از زیباترین پدیده های زمین‌شناسی در شرق ایران به شمار می‌رود. .ملکوتی ادامه داد: معماری خاص مناطق کویری و نخلستان زیبای آن به عنوان جلوه هایی از زیبایی های شگفت انگیز خودنمایی می کنند. وی بیان کرد: پایگاه میراث جهانی بیابان لوت به عنوان مرکز اطلاع رسانی به گردشگران و خانه های بومی این روستا برای پذیرایی و اسکان آنها در دهسلم راه اندازی شده اند که از امکانات بسیار خوبی برخوردار هستند.
جنگل بی بی مریم در شمال شرقی نهبندان
ملکوتی با بیان اینکه وجود یک جنگل در دل کویر عجیب می باشد، یادآور شد: جنگل «بنه بی بی مریم» با قدمت تقریبی ۲۵۰ تا ۳۵۰ سال در ۶۵ کیلومتری شمال شرق نهبندان یکی از ذخیره گاه های مهم جنگلی استان به شمار می آید. وی با اشاره به جنگل بنه استند نهبدان، خاطر نشان کرد: از ویژگی های منحصر به فرد این جنگل می توان به توده خالص گونه جنگلی بنه با پوشش مناسب اشاره کرد که وجود این توده با تراکم موجود جذابیت های زیادی برای گردشگران دارد. وی با بیان اینکه ۲۷ تیر همزمان با پنجمین سالروز ثبت جهانی بیابان لوت برنامه های در خصوص بزرگداشت این اتفاق جهانی در استان اجرا خواهد شد، یادآور شد: افتتاح دفتر پایگاه میراث جهانی بیابان لوت در مرکز استان و برگزاری نمایشگاه عکس از جاذبه های بیابان لوت از جمله این برنامه ها است.ملکوتی با اشاره به برگزاری مسابقات نقاشی و شعر با محوریت بیابان لوت، ادامه داد: معرفی بیابان لوت در فضای مجازی برای آشنایی بهتر علاقمندان نیز از جمله برنامه های پنجمین سالروز ثبت جهانی بیابان لوت است.
نقش شاخص زنان در صنعت گردشگری دهسلم
وی با بیان اینکه در روستای دهسلم زنان نقش به سزایی دارند، ادامه داد: فعالیت های مختلف اقتصادی زنان باعث شده این روستا از رونق بیشتری نسبت به روستاهای همجوار برخوردار باشد. ملکوتی با بیان اینکه مدیریت زنان در این روستا باعث شده مردم سنت های رفتاری و فرهنگی خویش را در نوع پوشش لباس و حتی نوع زندگی، به خوبی حفظ نمایند، ادامه داد: اقتصاد روستای دهسلم بیشتر وابسته به صنایع دستی روستاست که توسط بانوان روستا تهیه می شود که با توجه به وجود نخلستان زیبا و منحصر به فرد روستای دهسلم باعث شده اکثر تولیدات دستی روستاییان، به نوعی وابسته به نخل باشد. وی با بیان اینکه مدیریت خانه های بومگردی روستای دهسلم نیز با بانوان است، ادامه داد: آنها با مدیریت صحیح، از گردشگران و مهمانانی که به این روستا می آیند پذیرایی می کنند و با شیوه هایی خاص با گردشگران خارجی ارتباط برقرار می کنند که در نوع خود کم نظیر است.
توجه به دوره های آموزشی برای فعالان گردشگری
کارشناس گردشگری نیز با اشاره به برگزاری دوره های آموزشی مختلف برای فعالان گردشگری استان، گفت: این آموزش ها جوامع محلی را توانمند می کند تا منطقه خودشان را بهتر معرفی کنند. احسان درستکار، تاسیس پایگاه‌های جهانی بیابان لوت در سه استان کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی را راهکاری مناسب برای معرفی کویر لوت دانست و افزود: جلوگیری از ورود گروه‌های کاروانی غیر مجاز به عرصه لوت از مواردی است که باید در راستای حفاظت بیابان انجام گیرد. این طبیعت گرد ادامه داد: از طرفی با توجه به جهانی شدن لوت نگاه‌های بین المللی به این اثر روز به روز بیشتر شده و گردشگران خارجی تمایل بیشتری پیدا می‌کنند تا از این جاذبه طبیعی بازدید کنند. وی با اشاره به شکننده بودن پوشش گیاهی و جانوری لوت تاکید کرد: به طور قطع ایجاد حساسیت در حفظ و نگهداری از جانب گردشگران باید انجام شود که خوشبختانه تاکنون بخصوص در حوزه خراسان جنوبی شاهد ایجاد آسیب به منظر عرصه و حریم لوت نبوده‌ایم. درستکار ادامه داد: اما در بخش‌هایی از استان با توجه به تردد پرشماری از خودروهای دو دیفرانسیل آسیب زیادی به بافت خاک و منظر منطقه وارد شده که با برنامه ریزی لازم می‌توان از وخیم‌تر شدن اوضاع جلوگیری کرد. وی با اشاره به وسعت عرصه و حریم بیابان لوت اظهار کرد: برنامه‌ریزی برای مدیریت این عرصه و حریم نیازمند همکاری و تعامل تمام دستگاه‌های اجرایی و نهادهای مرتبط است.درستکار تاکید کرد: با این اقدامات می توان در بلند مدت به آینده گردشگری این منطقه بسیار امیدوار بود
وجود ۳ اثر خراسان جنوبی در فهرست یونسکو
مسئول آژانس خدمات مسافرت هوایی و گردشگری آسیا پرواز هم در این نشست یادآور شد: در خراسان جنوبی ۹۰۰ اثر ثبت ملی، سه اثر در فهرست یونسکو و یک روستای در شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسیده است. احمد کاشانی با بیان اینکه در حوزه گردشگری توانمندی های زیادی داریم ادامه داد: وقتی یک اثر ثبت جهانی یا ملی می‌شود، تبدیل به برند و ارزش و اهمیت آن چندین برابر خواهد بود. وی با بیان اینکه وقتی اثری به ثبت جهانی می‌رسد، یونسکو برای آن تبلیغ می‌کند، افزود: وب سایت جهانی یونسکو که روزانه میلیونها بازدید کننده دارد به چند زبان، آثار ثبت شده را معرفی و از همه گردشگران جهانی دعوت می کند که از این اثر بازدید کنند.
کویر لوت اولین اثر طبیعی ایران با ثبت جهانی
کاشانی اضافه کرد: اولین اثر طبیعی ایران که ثبت جهانی شد بیابان لوت است و تلاش‌های زیادی برای ثبت آن انجام شده و باید توجه داشت سخت گیری در ثبت آثار جهانی نشان دهنده اهمیت نگهداری آنها بوده و باید برای حفظ این آثار تلاش بیشتری کرد.مسئول آژانس خدمات مسافرت هوایی و گردشگری آسیا پرواز با اشاره به اینکه دهسلم به عنوان زمرد سبز کویر مرکزی ایران نزدیکترین روستای قابل اقامت به ریگ یلان و بیابان لوت است، ادامه داد: کوتاهترین، مهمترین و ایمن‌ترین کویر را در خراسان جنوبی داریم اما از آن غافل مانده ایم. وی افزود: فرصت‌های خوبی در سطح بین المللی بعد از ثبت جهانی بیابان لوت به وجود آمده تا بتوان گردشگران حرفه‌ای را به استان جذب کرد اما این کار نیازمند اطلاع رسانی است. وی با اشاره به خرمای سفید در دهسلم خاطر نشان کرد: در این منطقه ۱۷ نوع خرما درجه یک و منحصر به فرد وجود دارد، اما یک دستگاه و کارگاه بسته بندی خرما نداریم تا بتوانند آن را برند سازی و به جهانیان عرضه کنیم.
برند سازی بیابان لوت
وی بیان کرد: خراسان جنوبی در مقایسه با استان کرمان برای این موضوع ضعیف عمل کرده و نیاز به توجه بیشتر دارد. وی به موفقیت‌های استان کرمان در برندسازی بیابان لوت اشاره کرد و ادامه داد: با توجه به اینکه پهنه عظیم و شگفت انگیز ریگ یلان در خراسان جنوبی است اما هیچ معرفی شایسته‌ای برای آن انجام نشده است. این مدیر فعال در عرصه گردشگری با انتقاد از تورهای بدون مجوز تاکید کرد: باید تعریف تور و تور گردانی را بدانند و جابجایی یک یا چند نفر راه اندازی تور محسوب نمی شود چرا که در یک تور مجاز باید مجوزها و الزامات قانونی رعایت شود.کاشانی با اشاره به اینکه مصوبه شورای امنیت در نهبندان به تصویب رسیده است، ادامه داد: تنها دفاتر خدمات مسافرتی گردشگری که مجوز ارائه تور دریافت کرده اند باید به حوزه تورگردانی وارد شوند تا امنیت، رفاه و آرامش برای گردشگران فراهم شود.
