هرم پور – دکتر «محمدرضا سرگلزایی» در کتاب زیبای «یادداشت های یک روانپزشک» این طور می نویسد:« ما آدم ها حتی بر سر بدیهی ترین کلمات هم توافق نداریم…بسیاری از گرفتاری ما آدم ها بر سر کلمات است. تعاریف ما از کلمات با هم متفاوت هستند. گاهی یک کلمه را به کار می بریم در حالیکه منظورهای متفاوتی داریم و گاهی کلمات متفاوتی را به کار می بریم در حالی که یک چیز را می خواهیم. شاید اگر روزی مجبور شویم سکوت کنیم صادقانه تر با هم ارتباط برقرار کنیم…کلمات، تعبیرات دست دوم و دست کاری شده ای هستند که جانشین واقعیت شده اند». توافق نداشتن درباره معنی و مفهوم کلمات، همیشه امری بدیهی و حتمی است، اما یکی از بدترین حالت های به وجود آمده در چنین موضوعی، عدم فهم درست از واژگانی است که استفاده می کنیم و یا بدتر از آن، تلاش برای سوء استفاده توسط خودمان یا باز کردن درهای سوء استفاده ی دیگران از این کلمات و واژگان است. سالهاست در استان خراسان جنوبی به ویژه پس از تأسیس استان با چنین موضوع بغرنجی روبرو هستیم. در قاموس ادبیات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی استان، افراد، عناصر، چهره ها، جریانها و به ویژه مسئولینی بوده اند و هستند که اقدام به استفاده از کلمات و واژگانی می کنند که بارها و بارها به عنوان دستاویزی، به انحای مختلف و با شیوه ها و شگردها و گوناگونی های عجیب و غریب، مورد استفاده یا سوء استفاده قرار می گیرند. احتمالاً شما هم در این سالها با برخی از این کلمات بارها و بارها در مصاحبه ها، در سخنرانی ها، در نوشته ها، در اعلامیه ها و بیانیه ها و در گفتمان بسیاری از افراد در استان با مردم برخورد داشته اید. کلماتی مثل: فضای باز سیاسی، آسیب های اجتماعی، حلقه های مدیریتی، انتصاب ها و عزل و نصبهای اتوبوسی، استقلال سیاسی استان، قیمومیت ها، توسعه، مطالبه گری، تعارض منافع، سکوت مصلحت آمیز، خدمتگزاری، پیشرفت، شایسته سالاری، نخبه گرایی، هم افزایی های مدیریتی، توان توسعه محور، ظرفیت ها و محدودیت ها، خط قرمز، و دهها کلمه و واژگان مشابه اینها. خصوصیات تقریباً اکثر قریب به اتفاق این کلمات چیست؟ اینکه اولاً در برهه های خاص زمانی، از سرمنشأ ناشناسی متولد می شوند و به دلایل نامعلوم مورد تبلیغ ویژه قرار می گیرند. ثانیاً برای مدت ها مدام از سوی برخی از چهره ها، نخبگان، مسئولین و مدیران مورد استفاده قرار می گیرند. ثالثاً به صورت عمده از آنها استفاده ابزاری می شود. رابعاً هیچگاه هیچ جایی شما تعریف متقن و مستند و چارچوب داری از آنها نمی توانید سراغ بگیرید و لذا بارها و بارها مورد تحریف و یا قلب واقعیت قرار می گیرند. خامساً به دلیل گستردگی وجوه معنی در آنها یعنی به دلیل اینکه صدها معنی از آنها برداشت می شود، به عنوان یک «خط کش» در راستای ایجاد مرزبندی های متنوع سیاسی و اجتماعی و عقیدتی از طرف جمعی فرصت طلب مورد سوء استفاده واقع می شوند و حتی جمع های علمی دغدغه مند و دلسوز را از بحث و مباحثه و تدقیق پیرامون آنها برحذر می دارند. همه ی این ها را گفتم و نوشتم تا شما مخاطب عزیز به این چند جمله ی انتهایی سرمقاله نگاه ویژه تری داشته باشید: خراسان جنوبی استانی نوپاست. هفده سال عمر برای یک استان تقریباً در بین استانهایی که سابقه های چند ده ساله ی استان شدن دارند، واقعاً خیلی وقت ها به حساب نمی آید. همه ی این استانها برای رسیدن به بلوغ سیاسی و اجتماعی، گام هایشان را جهشی برنداشته اند، بلکه به مرور و آرام و پله پله مراحلی را طی کرده اند و با تجربه و خطاهای بسیار و با درس آموزی های بسیارتر، رسیده اند به آنچه که باید می رسیدند. ما در این مسیر سخت، یکی از مهم ترین کارهایی که باید انجام بدهیم این است که به یک گفتمان مشترک و نزدیک به هم دست پیدا کنیم و فهم دقیق و مناسب و نزدیک به همی از کلمات و واژگان مهم گفتمانی در عرصه های مختلف استان داشته باشیم. جز این اگر باشد، هر فردی، هر جریانی، هر گروه سیاسی یا اجتماعی، هر مدیری، هر مسئولی و هر دستِ پشت صحنه ای، به خود جرأت می دهد پشت فرمان بنشیند و با استفاده ابزاری از کلمات و مجسمه سازی از برخی وجوه آن در مسیر توسعه، هرکجا که می خواهد ما را ببرد، علائم و نشانه ها را به غلط نشانمان دهد و با ما و آرمانهایمان بازی کند و آنها را مدیریت نماید و نهایتاً هم ما را به مقصد بن بستی برساند که با کمال تأسف بفهیم این مقصد، اصلاً مورد نظر ما نبوده و نه راه پس داریم و نه راه پیش ما نباید هیچگاه یک صدایی و تک صدایی را تبلیغ و از آن دفاع کنیم.ما حق نداریم حکم به برداشت های یکسان از مفاهیم کلمات بدهیم. اما این روزها در فضاهای مختلف استان شاهد این هستیم که بر سر تعریف برخی از بدیهیات، آنقدر تفاوت نگاه وجود دارد که واقعاً نگران کننده و مشکوک و دغدغه آفرین است. نمی دانم این تشتت در برداشت ها از معانی بدیهی برخی از واژگان به ویژه در بین نخبگان استان به نفع چه کسانی است، اما همینقدر می دانم که هستند افراد پشت صحنه ای که این تشتت را مدیریت می کنند و از آبی که گل آلود می شود، ماهی های تر و تازه ای برای خودشان بر می دارند. باید خیلی مواظب باشیم.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را درباره این سرمقاله به شماره ۰۹۳۰۴۹۴۳۸۳۱ ارسال بفرمایید)