بهروزی فر – بر اساس یک تعریف جامع علمی؛” معلول به فردی گفته می‌شود که از لحاظ جسمی یا ذهنی دچار ناتوانی است، این ناتوانی ارتباط و روزمرگی فرد را دچار اختلال کرده، به نحوی که او نمی‌ تواند مانند یک فرد عادی زندگی خود را اداره کند و حتی به همین علت در ارتباط با اجتماع نیز دچار مشکلاتی می‌شود که شاید مهم‌ترین آنها مشکلات روحی است، این عارضه روان‌ تنی منجر به تشدید عارضه‌های جسمی معلولان می‌شود”.معلولیت ها به دو دسته جسمی و ذهنی تقسیم می‌شوند و این دو دسته، انواع معلولیت‌ها شامل جسمی- حرکتی، ناشنوایی، نابینایی، صوت و گفتار، ضایعه نخاعی، روانی و… را دربرمی گیرند که به گواه تحقیقات انجام شده حاصل بیماری های مادر زادی، حوادث و سوانح، مشکلات حین زایمان، مسایل ژنتیکی، بیماری ها و… می باشند. آمارها نشان می دهند که؛ یک میلیون و ۶۰۱ هزار و ۶۹۲ معلول معلول در کشور داریم که از این تعداد، حدود ۲۰۰ هزار نفر معلول ناتوان جسمی هستند و از مجموع این معلولان ناتوان جسمی، بیش از ۱۰ هزار معلول با ضایعات نخاعی و بیماری های مشابه هستند که برای انجام امورات خود به کمک نیاز دارند.متأسفانه سهم خراسان جنوبی از این شمار کثیر معلولیت ها، بسیار قابل تأمل است و به گفته مدیرکل بهزستی، استان از نظر معلولیت های جسمی- حرکتی در رتبه هشتم، ذهنی و شنوایی رتبه اول ، بینایی رتبه ششم ، صوت و گفتار رتبه سوم  و از نظر معلولیت روانی رتبه دهم کشور را دارد.بنا به این آمار، ما در خراسان جنوبی ۲۴ هزار و ۱۴۴ شهروند دارای معلولیت داریم که از این تعداد ۱۱۴ نفر به ازای هر ۱۰ هزار نفر، معلول جسمی -حرکتی، ۱۰۱ نفر  معلول ذهنی، ۵۳ نفر معلول شنوایی، ۳۸ نفر معلول بینایی، ۳۱ نفر معلول صوت و گفتار و ۲۳ نفر معلول روانی هستند.نکته قابل تأمل در این آمار، این است که؛به ازای هر ۱۰ هزار نفر، ۳۶۱ فرد دارای معلولیت در استان داریم که بیانگر این واقعیت تلخ است که حدود ۳.۶ درصد جمعیت خراسان جنوبی(منهای خانواده و اطرافیان که از این موضوع رنج می کشند) با نوعی از معلولیت ها دست و پنجه نرم می کنند و وحشتناک تر این که  ما با وجود این که تنها یک درصد جمعیت کشور را شامل می شویم، ۱.۵ درصد نرخ معلولیت کشور را از آن خود کرده ایم و متأسفانه در این زمینه، بسیار پیشرو هستیم. همین آمار تلخ و قابل تأمل بود که واکاوی علل معلولیت ها را یکی از مهمترین دستورکارهای جلسه بررسی فعالیت های فرهنگی و اجتماعی استان قرار داد و استاندار وقت در همان جلسه که اردیبهشت ماه امسال برگزار شد، دستگاه های متولی را مأمور کرد تا با محوریت دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری، به تدوین سند جامع پیشگیری از معلولیت های استان بپردازند. سندی که ضمن ثبت اطلاعات دقیق درخصوص وضعیت موجود معلولیت در استان، پراکندگی و علل شیوع آن در برخی مناطق را بررسی نموده و با ارائه راهکارهای لازم به برنامه ریزی در راستای کاهش آمار معلولیت ها بپردازد. این سند که بنا به اظهارات متولیان امر، در حال تدوین و گردآوری داده هاست و طی چند ماه آینده رونمایی خواهد شد، قطع به یقین در دراز مدت می تواند بارهای سنگینی را از دوش خانواده ها و استان بردارد و با راه حل های عملیاتی و تکالیفی که برای دستگاه ها روشن می کند، در نزولی شدن آمار معلولیت های به ویژه مادرزادی مؤثر خواهد بود، اما تا آن زمان که این سند به نتیجه برسد و این راهکار بلند مدت به بار بنشیند، لازم است متولیان امر و مدیران ارشد استان، راهکاری را تدبیر کنند که در کوتاه مدت عملیاتی شده و مانع از بروز و ظهور معلولیت های جدید شود. این که به گواه بررسی های صورت گرفته، بخش عمده ای از معلولیت های استان، مادرزادی و ناشی از وراثت و ژنتیک است و به ازدواج های خانوادگی بستگی دارد، یا در مناطقی از خراسان جنوبی، افرادی را داریم که بدون ریشه یابی علل معلولیت مشابه فرزندان، به امید داشتن فرزندی سالم، باز هم اقدام به فرزندآوری می کنند، یا خانواده های دارای فرزند معلول، صرفاً به علت عدم بضاعت مالی و ناتوانی در پرداخت هزینه ها، از انجام آزمایشات ژنتیک سرباز می زنند، یا… مسایل مهمی است که در کوتاه مدت باید برای آن راهکار ارائه نمود. راه اندازی آزمایشگاه ژنتیک در استان(که گویا تنها ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد) ، ارائه تسهیلات بلاعوض و کمک های مالی ویژه به خانواده های کم بضاعت، اجبار و تکلیف زوجین به انجام آزمایشات ژنتیک قبل از اقدام به فرزند آوری، توسعه خدمات مشاوره ای و حتی رایگان نمودن این خدمات برای همه اقشار و… از مهمترین و اساسی ترین گام هایی است که در شرایط فعلی می توان برداشت و راه را بر تکرار خطا بست.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)