( ما را به حال خودمان بگذارید همه چیز را درست می کنیم، هم بازار را تنظیم می کنیم، هم خوراک مورد نیاز مرغداری هایمان را تامین می کنیم ، نه جوجه ای به چاه ریخته خواهد شد، نه مرغی از گرسنگی به در و دیوار مرغداری نوک خواهد زد.» گفته می شود، صنعت طیور کشور در بحث کرونا هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان متضرر شده است، با این حال در بحث واحدهای تولیدی که از کرونا آسیب دیده اند، هیچ نام و نشانی از آن نیست، انگار بی سامانی در وزارت جهادکشاورزی به دلیل تغییرات مدیریتی باعث شده نه تنها این بخش از صنعت وابسته به جهاد کشاورزی در لیست تولیدات صدمه دیده از بحران کرونا قرار نگیرد، بلکه دیگر بخش های زیر مجموعه این وزارت نیز مانند یتیمی بی سرپرست بدون حامی بماند. یک سر کلاف سر در گم صنعت طیور به تصمیم گیری در وزارت صنعت، معدن و تجارت بر می گردد، اتفاقا همان سری که به قیمت و مبلغ تمام شده بر می گردد، انگار قرار بوده است ساماندهی در قیمت مرغ به بهترین نحو انجام شود، اما شواهد نشان می دهد، اکنون قیمت گذاری به نحوی انجام شده که مصرف کننده راضی باشد و تولید کننده متضرر و ناراضی چرا که امروز قیمت مرغ در بازار با ۲۰ تا ۳۰ درصد ضرر، از جیب تولیدکننده به دست مصرف کننده می رسد.
از لفظ گرانی استفاده نکنید
تعدادی از تاثیرگذاران صنعت مرغداری استان و البته تعدادی از تصمیم گیران در سازمان جهادکشاورزی و صنعت، معدن و تجارت دور هم جمع شدند تا درباره آنچه برای صنعت مرغداری در خراسان جنوبی اتفاق افتاده و یا در حال رخ دادن است بحث و تبادل نظر کنند. آنچه در ادامه می خوانید برآیند بیش از ۳ ساعت گفت و گو در دفتر روزنامه آوا درباره این موضوع است. در ابتدا برای اینکه حاضران بدانند روزنامه آوا فقط به خاطر پیگیری مشکلات پیش آمده برای این صنعت که به عنوان یکی از صنایع و تولیدات مهم خراسان جنوبی در معرض خطر قرار گرفته است این جلسه را برگزار کرده، نه با هدف دامن زدن به افزایش قیمت مرغ این موضوع را به مهمانان یادآور شدیم، تا البته خوانندگان محترم هم بدانند در صنعت مرغداری اتفاقاتی افتاده که همشهریان زیادی از ما را در خطر بیکاری قرار داده است، خطری که اگر سطح اشتغال این صنعت در استان را در نظر بگیریم هشدار قرمزی برای آینده جوانان این منطقه خواهد بود و نگاه مان این است که باید برای هر کدام از این اتفاقات که مانند پله هایی رو به دالان نابودی است چاره اندیشی شود. مدیرعامل شرکت ستاره کیان و مالک بزرگترین شرکت مرغ مادر در استان با گلایه از اینکه چرا عده ای به دنبال تلقین این باورند که مرغداران می خواهند مرغ گران شود در حالی که ما به دنبال قیمت واقعی مرغ هستیم، گفت: همه می دانیم که کرونا چه بر سر مرغداران آورده، همه با امید به بازار پر مصرف نوروز و ماه مبارک رمضان جوجه ریزی کردند و البته جوجه ای که قیمتش تا ۵ هزار تومان هم رسید، اما با بحران خوراک برای جوجه ها مواجه شدند، به هر نحوی مرغ را به شب عید رساندند اما بعد چه شد؟ کرونا آمد و هر چه رشته بودند پنبه شد. سید حسین خیریه البته تمام بحران را مربوط به کرونا نمی داند. زخم بر تن صنعت طیور از سالیان گذشته آغاز شده است و امسال با این بحران به مرحله عفونی رسیده است. او معتقد است: چاره و راهکار برون رفت از این بحران به خوبی مشهود و مشخص است، راهکارها فراسازمانی و یا آن چنان دور از دسترس نیست که بخواهیم اتاق فکر های آن چنانی تشکیل دهیم، درد مشخص است و درمان نمایان فقط کافی است بخواهیم به این صنعت کمک کنیم. وی ادامه می دهد: تنها راهکار برنامه ریزی جهت حذف گله های مرغ مادری با سن بالا است و البته مهم تر از آن این است که دولت برای ما تصمیم نگیرد که چه تعداد جوجه وارد بازار باید شود، الان سوال مهم این است،در حالی که می دانیم مازاد بر نیاز تولید شده است، چرا باز هم باید تولید داشته باشیم؟ چرا نمی گذارید خودمان تصمیم بگیریم؟ «خیریه» با نگرانی از آنچه پیش روی مرغداران قرار گرفته، ادامه داد: ما را به حال خودمان بگذارید همه چیز را درست می کنیم، هم بازار را تنظیم می کنیم، هم خوراک مورد نیاز مرغداری هایمان را تامین می کنیم. یقین داشته باشید، نه جوجه ای به چاه ریخته خواهد شد، نه مرغی از گرسنگی به در و دیوار مرغداری نوک خواهد زد، ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی را هم نمی خواهیم. «خیریه» از سختی تامین نهاده ها گفت و شرایط سختی که برای تهیه ذرت و سویا وجود دارد، اینکه مرغداران با چنان قیمتی مجبور به تهیه خوراک مرغ ها شده اند و حالا مرغ با چنین قیمتی فروخته می شود. بر اساس حساب و کتاب های او و همکارانش مرغ با ۲۰ تا ۳۰ درصد زیان برای تولید کننده به دست مصرف کننده می رسد. این در حالی است که مرغدار خراسان جنوبی برای تامین خوراک در این استان هزینه ای بسیار بیشتر به دلیل بعد مسافت برای حمل خوراک به مرغداری اش پرداخت می کند. وی تاکید کرد: خواهش می کنم نگویید ما به دنبال گرانی مرغ هستیم، بلکه به دنبال قیمت واقعی و فروش به قیمت تمام شده مرغ در این استان هستیم. البته وی تاکید دارد که در استان همه مسئولان همکاری لازم با تولیدکننده را دارند و اشکال کار تصمیماتی است که در تهران گرفته می شود و باید در اینجا عملیاتی شود. از همه دردناک تر اینکه وقتی به عنوان مثال نیاز به ۷۰۰ تن سویا است،پشتیبانی امور دام فقط ۱۰۰ تن از این نهاده را تحویل می دهد! این ۱۰۰ تن را چگونه باید توزیع کرد؟ او گره اصلی را در سازمان صنعت، معدن تجارت می بیند البته دیگر مهمان ها نیز بر این موضوع اتفاق نظر دارند، چرا که بر این باورند تا زمانی که دبیری ستاد تنظیم بازار در دست وزارت جهادکشاورزی بود تصمیم گیری ها بسیار منطقی تر انجام می شد.
نقشه جداگانه خراسان جنوبی
مدیرعامل اتحادیه مرغداران استان با تایید این گفته ها اضافه کرد: نگاه این سازمان به خاطر نامی که بر آن گذاشته اند یک نگاه کاملا تجاری است و تولید نقش بسیار کمرنگی در تصمیم گیری هایشان دارد. وی معتقد است: تا زمانی که دبیر ستاد تنظیم بازار وزارت جهادکشاورزی بود،یک حرمتی برای تولیدکننده قائل بودند، چرا که در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری ها نظر تولید کنندگان را نیز جویا می شدند و حتی بخشی از مشکلات تولیدکنندگان در این ستاد مطرح می شد. اما اکنون بسیاری از مشکلات حتی به ستاد تنظیم بازار ورود پیدا نمی کند که بخواهند چاره اندیشی داشته باشند. «عسکری» به عنوان نمونه گفت: اردیبهشت سال گذشته پس از رایزنی های چند ماهه و جلسات مکرر تولیدکنندگان با متولیان صنعت در وزارت جهاد کشاورزی نامه ای از معاون توسعه و بازرگانی وزارت جهاد به دستمان رسید که قیمت پیشنهادی مرغ را ۸ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام کرده اند، (مرغ زنده – درب مرغداری) این قیمت به ستاد تنظیم بازار می رود، اما چند ماه بعد و علیرغم سیر صعودی قیمت مولفه های تولید (توسط خود ستاد تنظیم بازار رقم ۸ هزار و ۵۵۰ تومان) قیمت مصوب مرغ زنده صنعت طیور را مبهوت خود می کند، این غیر از آن است که در این سیستم دلسوزی و کارشناسی اصولی وجود ندارد؟
اعلام لاک پشتی قیمت دان
«خیریه» حرف او را پی می گیرد: جلسه ای در سال ۹۷ برای تعیین قیمت ها در تهران تشکیل شد، اما از سال ۹۷ تاکنون هنوز هیچ قیمتی اعلام نشده است. آن وقت انتظاراتی که از من تولیدکننده دارند بسیار شنیدنی است. او ادامه داد: دولت قیمت ذرت و سویا را در مبادی ورودی کشور تعیین و اعلام می کنند، اما مگر می شود وقتی واردکننده عمده این محصولات در بندر امام خمینی دارای کارخانه های خوراک دام و طیور است و مجبور نیستند هیچ کرایه حملی پرداخت کنند قیمت نهایی خوراکش با خراسان جنوبی یکی باشد؟ این تولیدکننده اضافه می کند: قیمت مصوب کرایه حمل نهاده برای استان خراسان جنوبی حدودا ۲۳۰ تومان است (به ازای هر کیلو) است اما در حال حاضر با پرداخت ۲۹۰ تومان هم بار را نمی آوردند (شنیده ها حاکی از این است که عده ای از مرغداران کرایه حمل تا ۳۵۰ تومان هم “به ازای هر کیلو”پرداخت کرده اند) و می پرسد اگر ملاک قیمت خوراک کرایه های مصوب باشد پس چه کسی این تفاوت قیمت حمل را باید پرداخت کند؟ «تولید در خراسان جنوبی نسبت به دیگر استان های کشور بسیار متفاوت است چرا که مرغدار در استان های دیگر مجبور نیست کرایه حمل برای دانی که ما اینجا پرداخت می کنیم را پرداخت کند.» علی عسکری با اعلام این دغدغه گفت: هزینه تمام شده مرغ در خراسان جنوبی بسیار متفاوت است، به همین دلیل نباید تصمیماتی که در مرکز برای صنعت طیور به ویژه در بخش پرورش و قیمت مرغ گوشتی گرفته می شود، در این استان هم عین آن اجرا شود. اینکه تولید در این استان چه شرایط سختی دارد به کنار، اما وقتی تصمیم گیری ها کشوری می شود بسیار زجر آور است. او یقین دارد می توان با دخالت مستقیم مسئولان استانی این تصمیمات کشوری را به صلاح تولید کنندگان استان تغییر داد. در ادامه «شفیعی» یکی از مرغداران استان از حذف بازار زاهدان برای مرغداران خراسان جنوبی گفت، بازاری که تا امروز می توانست اندکی از زحمات مضاعف را برای مرغداران جبران کند، اما حالا با این سد ایجاد شده دیگر امیدی به صادرات مرغ به خارج استان هم نیست. او نیز از دردهای پنهان و آشکاری خبر می دهد که صنعت طیور را به ورطه نابودی کشانده است، صنعتی که در خراسان جنوبی یک چرخه کامل دارد امروز در معرض تهدید قرار گرفته است و متاسفانه هیچ آینده روشنی نیز برای آن دیده نمی شود. وی کرونا را مزید بر علت دانست و ادامه داد: علاوه بر تمام دردهایی که داشتیم حالا به هر کجا مراجعه می کنیم می گویند حالا که کروناست باید صبر کنید. از همه این ها گذشته ممکن است مسئولانی که امروز در این جلسه حاضر شده اند بگویند ما تصمیم گیر نیستیم، اما باید قبول کنیم پیگیری مشکلات و اعلام آن به تهران بالاخره می تواند در تصمیم گیری های کشوری تاثیر گذار باشد.شفیعی به هیچ عنوان جمله ای که گفته می شود همه چیز کشوری است و کاری از دست ما ساخته نیست را قبول ندارد. چرا که مسئولان ما در استان می توانند با سماجت اعمال نفوذ کنند، طرح بدهند و برای حفظ تولید و صنعتی که در این استان بیشترین سهم را دارد تلاش کنند. به طور حتم پیگیری بدون پاسخ نمی ماند. وی با اشاره به شرایطی که برای قیمت جوجه پیش آمده، گفت: مرغداری که تا قبل عید مجبور به خرید جوجه ۵ هزار تومانی شده بود بعد عید جوجه ۵۰۰ تومانی گرفت، حتی در برخی از واحدهای تولید جوجه به مرغدارهای ما گفته بودند چون نمی خواهند جوجه ها را به چاه بریزند رایگان جوجه ها را ببر و این موضوع باعث شد دوباره تعدادی از واحدهای مرغداری جوجه ریزی داشته باشند. وی معتقد است: نه آن ۵ هزار تومان درست است و نه این ۵۰۰ تومان این سیستم باید به نحوی برنامه ریزی کند که نیاز کشور تامین و برنامه های صادراتی نیز تعیین شود. شفیعی با گلایه از تصمیم گیری های دولتی اعلام کرد: متاسفانه دولتی ها می دانند نیاز کشور چقدر است اما باز هم نمی توانند جلوی تولید مازاد را بگیرند، چراکه برای مرغ مادر تولید جوجه را تعیین می کنند و او را وادار به تولید می کنند. بعد هم با صراحت اعلام می کنند حذف و کشتن جوجه یک روزه امری تازه نیست!!! او با اشاره به جوجه ۵۰۰ تومانی اضافه می کند: این بحران باعث می شود مرغدارانی اقدام به جوجه ریزی مجدد کنند، حتی بیشتر از سال گذشته، غافل از اینکه در تامین خوراک این جوجه های ۵۰۰ تومانی خواهند ماند.
چرا مازاد تولید داریم؟
مدیرعامل شرکت مرغ مادر به این سوال این طور پاسخ می دهد: وزارت صمت و تنظیم بازار یک استراتژی دارد، بر این اساس که باید مقدار تولید آن قدر زیاد باشد که دیگر نیاز به تنظیم بازار نباشد. چون قاعدتا وقتی تولید بیش از تقاضاست قیمت کاهش می یابد، اما از این طرف قیمت نهاده بالا می رود که تولید کننده نتواند تولید کند. «خیریه » ادامه داد: وقتی به عنوان مثال نیاز مملکت ۱۰۰ هزار تن است، اما ما را مجبور می کنند به عناوین مختلف که باید ۱۳۰ هزار تن تولید کنیم، ۳۰ هزار تن تولید مازاد وقتی در بازار عرضه می شود که قیمت ها شکسته شود و همه مجبور می شوند به قیمت بسیار پایین تر بفروشند. وی با اشاره به اینکه کالایی که ما تولید می کنیم کالای انباری نیست، گفت: چون این کالا انباری نیست مجبوریم آن را بفروشیم، همه می دانند، مرغدار گوشتی اگر مرغش از ۴۲ تا ۴۳ روز به بالاتر در سالن بماند ضریب تبدیلش زیادشده و ضرر می کند. او اضافه می کند: وقتی مرغ مادر جوجه را تبدیل می کند، آن را حداکثر ۲۴ ساعت می تواند نگه دارد، بعد از آن باید حذف شود، یعنی تحویل مرغدار شود، بنابراین وقتی مرغدار جوجه را نمی خرد و یا وقتی قیمت تمام شده جوجه با قیمت دان دولتی حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار تومان می شود، اما خبری از دان دولتی نیست و قیمت به ۴ هزار تا ۵ هزار تومان می رسد، علاوه بر این ها مازاد هم داریم. می شود این وضعی که می بینید، جوجه ها در چاه و مرغداران متضرر، همه هم همه چیز را می دانند. چه درد عظیمی است این درد که با نقشه تمام این اتفاقات می افتد، دولت به تولید کنندگان در دی و بهمن در سطح کشور اعلام می کند باید بین ۱۳۵ تا ۱۴۰ میلیون جوجه ریزی داشته باشند، بعد با خود می گویند خوب این ها که نخواهند توانست این رقم را تولید کنند، بنابراین سن گله را بالا می برند، از ۶۴ به۶۶ ، از ۶۶ به ۶۸ و همین طور ۷۰ تا ۷۲، گله وقتی می ماند، جوجه تولید می کند، جوجه تولید شده می آید در بازار، آنگاه وقتی قرار است ۱۰۰ میلیون تولید شود ۱۳۰ میلیون جوجه تولید می شود، این یعنی ۳۰ میلیون جوجه تولید شده که خریدار ندارد. حالا همین جوجه را مرغداری ها می خرند و تبدیل می شود به گوشت و وارد بازار می شود و قصه می شود همان ماجرای عرضه و تقاضا که دیگر نیازی به تنظیم بازار نیست. این درد هر ساله تکرار می شود اما امسال به قول مرغداران وجود کرونا نقشه شوم متولیان معادله تنظیم بازار را بر هم زد، صفحات مجازی پر شد از قتل جوجه های ناز کوچک و سردخانه ها پر شد از مرغ های منجمدی که خریدار ندارد.
با شنیدن گفته های این تولید کننده این طور به نظر می رسد که انگار عده ای در کشور نمی خواهند مشکلات صنعت طیور در بخش مرغ گوشتی حل شود و البته این طور به نظر می رسد که حتی تلاش در نابودی صنعت طیور دارند. اما باید مسئولان در خراسان جنوبی به هوش باشند، چرا که نابودی این صنعت در خراسان جنوبی برابر خواهد بود با بحران در زندگی بیش از ۲ هزار نفر که خود رقمی بسیار تاثیرگذار در اشتغال و زندگی در این استان است. انگار این صنعت فرزند ناتنی اقتصاد استان است این گفت و گو ادامه دارد… محمودآبادی
