با توجه به فرا رسیدن هفته جهانی تیروئید بر آن شدیم تا با نحوه شناسایی و مراقبت از بیماران مبتلا کم کاری تیروئید آشنا شویم. کم کاری تیروئید به وضعیتی گفته می شود که به هر علتی غلظت هورمون های تیروئید (تیروکسین) در جریان خون نوزاد کم باشد این در حالی است که تیروئید در افزایش سوخت و ساز بدن، تکامل سیستم مغزی عصبی و همچنین رشد و نمو نقش اساسی دارد و اگر به هر علتی هورمون تیروئید در بدن تولید نشود، یا تولید آن کم باشد، بیماری کم کاری تیروئید به وجود می آید و عوارض مختلفی در بدن به وجود می آورد و از شایع ترین علل قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی محسوب می شود و گویا این بیماری در استان ما رو به افزایش است.
مقایسه ابتلا دراستان و کشور
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در این باره به آوا گفت: بروز بیماری کم کاری تیروئید در نوزادان استان در سال ۹۸ معادل ۳.۹۵ در هزار تولد زنده می باشد که به عبارتی به ازای هر ۱۰۰۰ نفر نوزاد متولد شده در استان حدود ۴ نفر مبتلا به کم کاری گذرا و دائمی می باشند و این آمار بر اساس گزارشات حاصل از اجرای برنامه در کشور نشان می دهد که شیوع بیماری در ایران ۱ در هر ۶۷۰ نوزاد زنده است. مهدی زاده اعلام کرد: میزان بروز در استان ما روند افزایشی داشته و بررسی علت نیاز به یک طرح مطالعاتی دارد که به معاونت تحقیقات و پژوهشی دانشگاه نامه زده ایم تا علل بروز کم کاری تیروئید در استان بررسی شود. وی افزود: آمار مبتلایان در هر سال به طور متوسط ۶۰ تا ۷۰ نفر می باشند که این نوزدان می بایست دارو مصرف کنند تا دچار عوارض بیماری نشوند. به گفتۀ وی ۵۰ درصد از این نوزادان دچار کم کاری تیروئید در استان با مشکل کم کاری تیروئید دائمی روبه رو می شوند و تا آخر عمر باید دارو مصرف کنند.
زمان طلایی ۲۸ روزگی نوزاد
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند عنوان کرد: فقط نوزادان متولد شده در سن ۳ تا ۵ روزگی از نظر کم کاری تیروئید ارزیابی می شوند و غربالگری مختص نوزادان می باشد و این زمان بعد از تولد اهمیت بسیار زیادی دارد و فقط با غربالگری، می توان در زمان مناسب بیماری را تشخیص داد و ماداران باردار باید با مراجعه به موقع پس از زایمان به مراکز خدمات جامع سلامت شهری یا روستایی، پایگاه های بهداشتی و خانه های بهداشت نزدیک به محل سکونت خود نسبت به غربالگری نوزاد خود در زمان ۵-۳ روزگی پس از تولد اقدام کنند. مهدی زاده با بیان اینکه درمان بیماری کم کاری تیروئید فقط با استفاده از قرص لووتیروکسین انجام
می شود، گفت: شروع درمان این بیماران باید بدون هدر دادن وقت انجام شوند و زمان طلایی برای شروع درمان باید پیش از ۲۸ روزگی نوزاد باشد. وی تصریح کرد: نباید مقدار قرص، بدون مشاوره با پزشک معالج، کم و یا زیاد شود و حتما در زمینه چگونگی مصرف و زمان آن با پزشک مشورت شود. به گفتۀ وی برای پیشگیری از این بیماری مصرف غذاهای ید دار توصیه می شود و نیاز به ید در زنان باردار بیشتر از زنان غیر باردار است و رژیم غذایی زن باردار باید حاوی مواد خوراکی غنی از ید باشد.
عقب ماندگی ذهنی و کوتاه قدی
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند تأکید کرد: بیماری کم کاری تیروئید نوزادان بسیار جدی است و عدم تشخیص به هنگام بیماری و یا شروع دیر هنگام درمان، عوارضی بسیار مهم و غیر قابل برگشتی مانند عقب ماندگی ذهنی، افت تحصیلی، کم شنوایی و کوتاه قدی ایجاد می کند. مهدی زاده بیان کرد: در نوزادان نارس امکان بیشتری برای برای بروز کم کاری تیروئید وجود دارد و بروز بیماری در دختران حدود ۲ برابر بیشتراز پسران می باشد، همچنین امکان ابتلا به این بیماری در مبتلایان به سندرم داون ۳۵ برابر بیشتر است. وی عوامل اصلی این بیماری را کمبود ید، ازدواج های فامیلی، استفاده بی رویه از مواد دارویی حاوی ید مثل شربت های اکسپکتورانت، مصرف بتادین، مصرف برخی از داروها مانند دوپامین، کورتن، آدرنالین، لیتیوم و آمیودارون دانست و ادامه داد: ابتلا مادر به بیماری هایی مثل مشکلات تیروئید، دیابت، فشارخون بالا در دوران بارداری، بیماری های اتوایمیون تیروئید، کمبود سلنیوم، بالا بودن پرکلرات در آب آشامیدنی، موتاسیون های ژنی می توانند از عوامل موثر دیگر باشند. به گفتۀ وی کم کاری تیروئید دو نوع گذرا و دائمی دارد که در نوع گذاری آن بیمار تا مدت بین حدود ۲ هفته تا ۳سال طول می کشد و نیاز به درمان دار و بعد از آن با شروع به کار تیروئید و تولید مقدار کافی هورمون درمان قطع شده و دیگر نیاز به مصرف قرص لووتیروکسین نیست، اما در نوع دائمی این بیماری، فرد تا پایان عمر نیاز به مصرف قرص لووتیروکسین دارد و نباید دارو را قطع کند که البته دوز دارو ممکن است، بر اساس نیاز بیمار و آزمایش های هورمونی، کم و زیاد شود – قاسمی
