هرم پور- همه هفته تقریباً روزی نیست که پیامکی مبنی بر درگذشت یکی از شهروندان بیرجندی برای تلفنم نیاید یا از طریق خانواده، دوستان و آشنایان یاروزنامه، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی از فوت عزیز دیگری خبردار نشوم. شما هم قطعاً بیشتر از من مقید هستید به اینکه براساس شعائر اسلامی در مراسم تشییع، تدفین و جلسات بعد از آن شرکت کنید و مرهمی بر داغِ داغداران و تسلّی بر خاطر بازماندگان باشید..
آن قدیم ترها یعنی شاید حدود پانزده یا بیست سال قبل تر از این، رسم خوبی در میان ما مردم بیرجند وجود داشت که پیکر تازه درگذشته هایمان را پس از غسل و کفن، به مسجدی یا حسینیه ای در اطراف خانه ی مرحوم می سپردیم که یک شب تا صبح بالای سرش قرآنی بخوانند یا تابوت را یک ظهر تا عصر در مسجد یا حسینیه ای درنزدیکترین مکان به خانه متوفی قرار می دادیم که هم بازماندگان آرام آرام برای مراسم خاکسپاری و وداع آماده شوند و هم حرمت و شأنی برای عزیز سفر کرده مان قائل بشویم و از همانجا روی دست های مردم به سمت قبرستان بیرجند رهسپار منزل ابدیش کنیم. بعد همانطور که همگی یکصدا فریاد می زدیم «به عزّت و شرف ِ لااله الا الله . بگو لا اله الا اللّه. محمد است رسول و علی ولی اللّه»، خیابانهای بیرجند را به سمت قبرستان می رفتیم و عزیزمان را به دل خاک به امانت می سپردیم و بر می گشتیم. سالهاست اما ماجرای تشییع جنازه ها هم در بیرجند، رنگ و بوی اداری گرفته. گفته اند به قبرستان بیرجند، بهشت متقین بگویید!گفته اند جنازه ها را فقط در ساعت های خاصی بعد از مراسم غسل و کفن تحویل می دهند! گفته اند حق تشییع در عصرها نیست و عموماً باید مثلاً از حوالی ظهر حداکثر تا ساعت یک یا دو عصر تشییع انجام بشود! و گفته اند که سالن غسالخانه با روحانی در اختیار شماست تا دیگر مثل آن سالهای قدیم تر، کمتر خبری از تشییع جنازه ها از مساجد یا حسینیه باشد!! ما ممنون همه ی عزیزانی هستیم که احتمالاً در راستای یکسری اقدامات عام المنفعه و مرضی الطرفین بین مردم و مسئولین امرِ کفن و دفن شهر، چنین دستوراتی را صادر فرموده اند اما این عزیزان با توجه به شرایطوگستردگی شهر بیرجند و جامعه شناسی مردمش، لازم است به چند نکته ی مهم دیگر هم توجه ویژه داشته باشند: اول آنکه مردم بیرجند مردمی ارزش محور و پایبند به سنت ها هستند. گاهی با دوستانم شوخی می کنم و می گویم شما یک بیرجندی را در هاون بکوبید و از آردش خمیر و نان بگیرید و بپزید، باز در تنور داد می زند که من بیرجندی ام و سنت های شهرم را دوست دارم. سالهاست مردم شهر به ویژه بزرگانش گوشه و کنار از شرایطی که برای کفن و دفن عزیزانشان ایجاد شده، گلایه هایی دارندوبارهابا روزنامه تماس داشته وخواستارانعکاس خواسته هایشان باشیم و معتقدند به سنت ها و خواست مردم، بی احترامی شده، ومساجد و حسینیه ها ی محلات که می بایست درهرمحله برای سهولت دسترسی بیشترکانون اجتماع وبرگزاری مراسم مردم ان محل باشدبه حاشیه برده شده وبدون رعایت حال مردم ومشکلات ایاب وذهاب،ترافیک و… همه مراسم تشییع را منحصرا دریک مکان محدود کرده اندواز محله محوری خارج نموده اند و لازم است به این شئون توجه ویژه تری شود. دوم اینکه همیشه در مراسم تشییع دو دسته آدم حضور پیدا می کنند، دسته اول آنهایی که به هر جهت از ابتدا تا انتهای مراسم حضور دارند، و دسته دوم آنهایی که با توجه به سن وسال به لحاظ احترام چند قدمی به دنبال تابوت همشهری عزیزشان می آیند و البته تا آخر مراسم نمی توانند بمانند و ضمن ادای احترام و همدردی با خانواده متوفی مراسم را ترک می کنند. ما چرا برای مردم تعیین تکلیف کنیم که حتماً و بلااستثنا باید مراسم عزیزانشان را در سالن های از پیش تعیین شده برگزار کنند و شرایط را به گونه ای بچینیم که جز این چاره ای نداشته باشند؟ بسیاری از مساجد و حسینیه های مهم و جامع شهر در اطراف بافت قبرستان بیرجند هستند و فاصله ی چندانی با محل دفن ندارند. علیرغم این موضوع، اگر فاصله ها زیاد هم باشد، آمبولانسی هم هست که پیکر را تا قبرستان برساند. آن دسته از شهروندانی که علاقه مند به حضور تا پایان مراسم تدفین هستند قطعاً چه از محل دور و چه از محل نزدیک، با خودرو به فاصله ی حداکثر ده دقیقه خواهند آمد و تا آخرین ثانیه در مراسم حضور خواهند داشت و آن دسته ای هم که به هر دلیل تا پایان مراسم میل به حضور ندارند، به نیت ثواب چند قدمی به دنبال جنازه خواهند آمد و از همانجا مراسم را ترک خواهند کرد؛ بدون مشکل و دردسری. در این میان با توجه به کارمندی بودن شهر بیرجند، چرا طلایی ترین زمان برای برگزاری این مراسم یعنی عصرها را می گیریم و عملاً هم دست شهروندان و هم دست صاحبان عزا را از پشت می بندیم؟سوم اینکه ظرفیت مساجد و حسینه های شهر ، قطعا میتواند بازوی کمکی خوبی در این مسئله باشد و چه بسا مردم هم استقبال کرده و از این تمرکززدایی ، حمایت می کنند.خلاصه ی کلام اینکه مردمی که این خواسته ی مهم را سالهاست مطرح می کنند و در پیام ها و تماس های بسیار این نکات را به ما در آوا گوشزد کرده اند ، به دنبال حفظ ارزش ها، سنت ها و شأن عزیزان از دست رفته شان هستند که به نظر می رسد در سالهای قبل با احترام و توجه ویژه تر به مساجد و حسینیه ها، خیلی بیشتر از حالا رعایت می شد. قانون و ابلاغ نویسی برای همه ی امور شهری لازم و قطعاً ضروری است، نیت متولیان امر در شهرداری یا هر نهاد مسئول دیگری هم حتماً خیر است، اما یادمان باشد ایجاد الزام هایی برای مردم یک شهر که سالهاست اگر نه برای همه ، حداقل برای بسیاری از خانواده هایشان دغدغه و نارضایتی ایجاد کرده وبا توجه به مقتضیات زمان ،گرفتاری های مردم وافزایش وسعت شهر دور از انصاف و تدبیر است. قطعا تغییر در این تصمیم گیری ، هم به نفع مردم است و هم از کاهش ترافیک گرفته تا رونق مساجد مرکز استان و … ، تاثیر بسزایی خواهد داشت.
لطفاً بزرگان شهر، شورای شهر، ذی نفوذین، مسئولین و متولیان در نهادها و ارگانها و جایگاههای مربوطه، بزرگان هیأت ها و حسینیه ها و مساجد، مراجع اجتماعی و دلسوزان بنشینند و برای این امر تصمیمی خداپسند و مردم پسند اتخاذ کنند.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق شماره ۰۹۳۰۴۹۴۳۸۳۱ و صفحه @s.hossein.harampoor.m اعلام یا ارسال بفرمایید)