بهروزی فر – بعید است که اهل فضای مجازی باشید و این پیام شهروند بیرجندی فارغ التحصیل رشته گردشگری و جهانگردی را نخوانده یا نشنیده باشید که بعد از فراغت از تحصیل به این نتیجه می رسد که کتاب های درسی اش را برای استفاده دانشجویان جدید الورود به یک مرکز عرضه کتاب های دست دوم درسی بفروشد و در عین تعجب با این واژگان صاحب مغازه روبرو می شود که” این رشته منسوخ شده و کتاب هایش دیگر کاربردی ندارد”، انتهای همه گفتگوهای این دو نفر به اینجا می رسد که صاحب مغازه، مابه ازای ۴ کیلوگرم وزن همه کتاب ها که حالا کاغذ بازیافتی اطلاق می شدند، مبلغ ۱۲ هزار تومان به این شهروند می دهد و تمام!! صحبت از ارزش کتاب و اهمیت تحصیل نیست، آن چه قابل تأمل است اتفاقات ریز و درشتی است که می تواند در ادامه راه به اقتصاد، اشتغال، تولید و توسعه استان ضربه بزند. تردید ندارم که این عبارت ها را بارها و بارها از زبان استانداران مختلف، معاونین امور اقتصادی استانداری، مدیران حوزه های اقتصادی استان و حتی متخصصین و کارشناسان اقتصادی شنیده اید و در خبرها خوانده اید که؛ “ معدن، مرز، کشاورزی، گردشگری و فناوری اطلاعات، پیشران های اقتصادی استان خراسان جنوبی می باشند”. در یک تعریف جامع؛ پیشران‌ها، آینده اقتصادی هر منطقه را تعیین می کنند و بخش‌ هایی هستند که می توانند با ایجاد تقاضا برای سایر فعالیت‌ های اقتصادی، موجب رشد دیگر حوزه ها شوند. پیشران ها، مسیر رشد اقتصادی را در آینده کوتاه مدت و حتی بلند مدت تا حدود زیادی تعیین می کنند، به همین جهت شناسایی پیشران‌های اقتصادی، اهمیت بسیار زیادی دارد، به عبارتی توجه به پیشران ها، می تواند رشد و توسعه و تعالی را به همراه داشته باشد، یعنی اینکه اگر ما می گوییم کشاورزی، در خراسان جنوبی یک پیشران اقتصادی است، باید شرایط را به گونه ای کنار هم بچینیم که ضمن کاهش هزینه‌های تولید یک محصول، صنایع فرآوری مرتبط با آن به درجه ای از پیشرفت برسد که به راحتی بتوانیم از آن محصول، ارزش افزوده ایجاد کنیم و روال کار را هم به گونه ای رقم بزنیم که سود اصلی و عمده تر به جیب کشاورز برگردد، نه دلال ها و واسطه ها!
پرواضح است که تعالی هر کدام از پیشران هایی که در ابتدای مطلب نام برده شد، در گرو زیرساخت هایی است که تأمین آنها از برنامه ریزی درست نشأت می گیرد. متولیان امر و تصمیم گیران و برنامه ریزان می بایست به گونه ای کارها را پیش ببرند که شرایط برای رشد یک پیشران، درست مثل بذری که در زمین می کاریم و به آن رسیدگی می کنیم تا جوانه بزند و بزرگ شود و به ثمر بنشیند، مهیا باشد. پر واضح است که با حلوا حلوا دهان شیرین نمی شود و بی شک به بار نشستن یک بذر، خون دل خوردن ها دارد. در میان این چند گزینه- کشاورزی، مرز، فناوری، گردشگری و معدن – که هر کدام شان با نواقص و ایرادات و اما و اگرهایی همراهند؛ شرط رونق گرفتن مرز استان در چهار شهرستان نهبندان، سربیشه، درمیان و زیرکوه، همراهی کشور همسایه است، دولت افغانستان تا همراهی نکند و پای کار نیاید و آن رضایت ۵۰ درصدی از ناحیه او فراهم نشود، امکان ارتباط گیری و تعاملات تجاری مرزی مقدور نیست. کشاورزی به واسطه خشکسالی های پی درپی و فرونشست فراوان منابع آبی و بادهای ۱۲۰ روزه و تفاوت بسیار زیاد دمای شب و روز ناشی از کویری تر شدن منطقه و مقرون به صرفه نبودن تولید و ناهمخوانی هزینه های تولید محصول با درآمدی که حاصل می شود و … به چالش کشیده شده است. معدن با وجود همه اقدامات مطلوبی که در راستای اکتشاف ذخایر جدید طی سه چهار سال گذشته صورت گرفته، هنوز اندر خم یک کوچه است، چرا که به سرمایه گذاری های کلان گره خورده و جز به حضور هلدینگ ها و شرکت های خصولتی و آن دسته از بخش خصوصی با بنیه مالی قدر، هیچ راهی برای استحصال و بهره برداری ندارد. فناوری هم که اما و اگرهای خاص خودش را دارد و مهمترین زیرساخت و نیازش اینترنت پرسرعت است که… می ماند گردشگری که به عنوان یک صنعت پول ساز در همه دنیا حرف برای گفتن دارد و بی شک در استانی مثل خراسان جنوبی با ۵ جاذبه گردشگری جهانی و هزاران اثر تاریخی و طبیعی به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی، می تواند درآمدزا باشد و علاوه بر کمک به ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی، به معرفی این منطقه در سطح بین المللی کمک کند. استفاده از همه این ظرفیت ها، با همه سختی ها! شدنی است، فقط قدری تدبیر می خواهد، صنعتی مثل گردشگری در شرایطی می تواند برای منطقه گره گشایی کند که در زمینه وجود لیدرها و راهنمایان گردشگری توانمند و مسلط که بتوانند به خوبی تورگردانی کنند و در هر فرصتی به معرفی جاذبه های استان بپردازند و در دیگران برای حضور در خراسان جنوبی و هزینه کردن برای خرید از صنایع دستی و استفاده از بومگردی ها و… ، نقص و کمبودی نداشته باشیم، بی شک بهترین راهکار برای تربیت این راهنمایان، وجود رشته های تحصیلی مرتبط در هنرستان ها و دانشگاه هاست که با آن چه در ابتدای بحث اشاره شده، گویا چراغش در استان خاموش شده و رو به افول گذاشته است. تجربه موفق احیای صنایع دستی منسوخ شده از جمله توبافی، جاجیم بافی، مله بافی و… به ما نشان داده که احیای یک هنر یا رشته اگر چه سخت است و شاید زمانبر و پرحاشیه اما می تواند نتایج مطلوبی به همراه داشته باشد، لذا آن چه از متولیان امر انتظار می رود این است که اگر حرف های این همشهری به نادرست است که راه بر تکرار خطر ببندند و روشنگری نمایند تا اطلاعات غلط منتشر نشود و خدمات حوزه ها زیر سؤال نرود و اگر درست است و از میان این همه فضای دانشگاهی در دانشگاه بیرجند، پیام نور، آزاد اسلامی، علمی و کاربردی و آزاد، هیچ جایی برای تربیت و پرورش نیروهای خلاق و توانمند در عرصه گردشگری وجود ندارد، لطفاً دوباره چراغ رشته های مرتبط با حوزه گردشگری و جهانگردی را روشن کنند، باشد که به این بهانه هم جوانان مشتاق خراسان جنوبی در این رشته خوب تربیت شوند و هم پذیرای دانشجویانی از دیگر استان ها باشیم که بدون تردید سفیرانی برای معرفی خراسان جنوبی خواهند بود. پیشران اقتصادی، خودش شعور و توان حرکت ندارد، هُل دادن می خواهد و بدون تردید مجامع علمی مهمترین مُحَرِّک پیشران های اقتصادی هستند.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)