کاری – دردناک ترین بخش بحران کرونا،تولید زباله های عفونی و پر خطر است، ماسک هایی که گاهی در خیابان رها می شود و یا زباله های پر خطری که در دندانپزشکی ها و مطب ها و … در محاق یک سازمان مشخص بازیافت،تولید می شود، امروز در زیر پوست این شهر خودنمایی می کند. زباله های عفونی تولیدشده در بیمارستان ها و منازل و محیط های کاری که این روزها به دلیل شیوع بیماری کرونا در کشور میزان شان بیشتر شده، می تواند آلوده و عامل انتقال باشد و بر همین اساس از پسماندهای بیمارستانی و خانگی مرتبط با این بیماری به دلیل امکان انتقال ویروس کرونا به عنوان عامل خطر یاد می شود. براساس گزارشات به علت شیوع کرونا، بیمارستان ولی عصر(عج) بیرجند در روز یک تن و ۷۰۰ کیلو و بیمارستان رازی یک تن و ۳۰۰ کیلو زباله تولید میکند، قطعا مدیریت این پسماندها برای بیمارستان و شهرداری سخت است.
افزایش حجم زباله ها
به گفته مدیر امور پسماند شهرداری بیرجند، شهرداری از روزی که بیماری کرونا در استان شیوع پیدا کرد، بر اساس احساس وظیفه و بر اساس ابلاغ ستاد مدیریت کرونا، با حساسیت بیشتری دفن زبالههای بیمارستانی انجام شد. لطایفی، با بیان اینکه در راستای این احساس وظیفه، ادوات سنگین و آهک برای گندزدایی خریداری شده است و تمام تلاشها بر این است که ویروسی انتشار پیدا نکند، افزود: حجم زبالههای عادی در چند ماه اخیر نیز به واسطه حضور در خانه افزایش پیدا کرده ،
چرا که مصرف خانوار افزایش پیدا کرده است. وی با بیان اینکه از مردم تقاضا داریم با توجه به شرایطی که وجود دارد از دور ریختن دستکشها و ماسک در محیط جدا خودداری کنند، ادامه داد: آنها را ضمن گذاشتن در پلاستیک، در سطل زباله اندازند در غیر این صورت خطرات بسیاری برای همشهریان در پی دارد.
نخاله های ساختمانی
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی نیز با بیان اینکه بیشترین میزان تولید پسماند تولیدی در شهرهای استان مربوط به پسماندهای عادی و نخاله های ساختمانی می باشد.یادآور شد: در روستاها هم بیشترین پسماند عادی و از نوع خشک می باشد و با توجه به ماهیت فعالیت میزان پسماندهای تر در مقایسه با پسماند خشک کمتر می باشد. حسن اکبری افزود: ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺿﺮورتﻫﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ، ﺳﻼﻣﺖ و اﯾﻤﻨﯽ ﺑﻮده ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﻄﺮ را ﺑﺮای ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. وی با اشاره به اینکه خوشبختانه این امر مهم به خوبی در خراسان جنوبی مورد توجه جدی قرار گرفته است، ادامه می دهد: اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با توجه به وظایف سازمانی و نقش نظارتی اقدامات موثری با همکاری و تعامل دستگاه های اجرایی مسئول داشته است.
کمبود منابع مالی و اعتباری
وی خاطر نشان می کند: نبود تصویب طرح های جامع مدیریت پسماند شهرستان ها در استان و کمبود منابع مالی و اعتباری شهرداری ها را می توان یکی از مشکلات اصلی در اجرای طرح های تفکیک از مبدا پسماند و بازیافت عنوان کرد. به گفته وی، همه افراد وظیفه دارند همواره با مطالعه و یادگیری، آگاهی و دانش خود را درباره مسایل محیط زیست از جمله پسماندها و زبالهها بالا برده و باعث تغییر نگرش و ارتقای فرهنگ خود و نسل آینده شوند تا بهبود محیط زیست شهری، بهداشت عمومی، سلامت محیط زیست و منابع طبیعی و حیات جانداران دیگر انجام شود. مدیرکل محیط زیست استان بیان می کند: با توجه به گسترش ویروس کووید ۱۹ (کرونا ویروس) در کشور ضرورت دارد مدیریت های اجرایی پسماندهای عادی و پزشکی در استان تدابیر و ملاحظات ویژه ای را برای کلیه مراحل و چرخه تولید تا دفع نهایی پسماندها با جدیت و دقت اعمال کند.
جداسازی و تفکیک پسماندها
وی با اشاره به اینکه در مراکز درمانی و بیمارستان هایی که بیماران مشکوک به کرونا ویروس را پذیرش می کنند مدیریت پسماندهای پزشکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، تاکید کرد: با توجه به شرایط خاص توصیه می گردد کلیه مراکز تولید کننده پسماند پزشکی اعم از بیمارستان ها،
مطب ها، درمانگاه ها ، مراکز بهداشت و دندانپزشکی با دقت و تدابیر بیشتر از گذشته مطابق با ضوابط نسبت به جداسازی و تفکیک پسماندهای پزشکی بی خطر مورد تایید دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اقدام کنند. وی ادامه داد: باید از هر گونه مخلوط کردن پسماندهای پزشکی و عادی و تخلیه آن در ظروف نگهداری موقت پسماندهای شهری به دلیل دسترسی زباله گردها و انتشار آلودگی در سطح جامعه جدا خودداری شود.
دفن زباله های بیمارستانی
وی تاکید کرد: پس از بی خطر شدن زباله های پزشکی، انتقال در مکان های مخصوص در مراکز دفن زباله شهری با رعایت کلیه ضوابط بهداشتی و ایمنی به صورت روزانه انجام شود. اکبری با اشاره به اینکه نحوه مدیریت اجرایی و دفع پسماندهای شهری برای کاهش سطح آلودگی به ویروس کرونا نیز با اهمیت است، ادامه می دهد: با توجه به دوره کمون این بیماری و مشخص نبودن ناقلین و غیر ناقلین از یک طرف و امکان پرستاری و قرنطینه تعدادی از مبتلایان در خانه، برای پسماندهای تولیدی از جمله ماسک و دستکش نیز توصیه میشود این پسماندها داخل نایلون دربسته و جدا از پسماندهای خانگی نگهداری شود. وی با بیان اینکه همچنین اقدامات لازم برای جلوگیری از هرگونه زباله گردی ضروری است، افزود: شهرداری ضمن تشدید نظارت ها، موضوع تفکیک از مخازن موقت نگهداری پسماندهای شهری را متوقف و با متخلفان برخورد کند که البته این مهم نیازمند همکاری نیروی انتظامی و دستگاه قضایی نیز می باشد. مدیر کل محیط زیست استان بیان کرد: در شرایط خاص کرونایی پیشنهاد این است که تمام پسماندهای جمع آوری شده از مخازن شهری، به صورت مستقیم به محل دفن منتقل و از ورود به خط پردازش برای کاهش سطح خطرات جلوگیری شود.
مشکل زباله های غیر قابل بازیافت !
یک دکترای محیط زیست نیز در این باره عنوان کرد: پسماند محصول جدایی ناپذیر زندگی یکجانشینی انسان است و تولید پسماند و مواد زائد جزو لاینفک زندگی اوست.
سید محمد آذرکار با بیان اینکه میزان تولید زباله به مراتب بیشتر شده، می افزاید: مشکل بعدی این است که کیفیت زباله های تولید شده تغییر یافته، در ۵۰ سال گذشته زباله ها قابل بازیافت در طبیعت بود. وی خاطر نشان می کند: اکنون کیفیت زباله های تولید شده نسبت به گذشته تغییر کرده و به دلیل برخورداری از تکنولوژی مواد ساخته شده شیمیایی است و قابل تجریه شدن نیست. وی با بیان اینکه این پسماندها در طبیعت مقاوم است و مدت زیادی ماندگاری دارد، می افزاید: علاوه بر آلودگی محیط زیست مشکلات فیزیکی و نازیبایی به چرخه حیات وارد می کند. وی با بیان اینکه چند مرحله برای پسماند و حذف زباله وجود دارد، می افزاید: اولین مرحله اجتناب از تولید زباله است و سپس استفاده مجدد از زباله های موجود به عنوان مثال می توان از ظروف شیشه ای و پلاستیکی و آهنی مجدد استفاده کرد.
پسماند از مبدا
آذرکار با تاکید بر اینکه پسماند از مبدا پاک ترین، بهترین و مطمئن ترین روش بازیافت است، ادامه می دهد: اگر بازیافت در مبدا انجام نشد، لازم است در مراکز بازیافت این کار پیگیری شود. وی افزود: مرحله بعدی تبدیل پسماند به انرژی از مبدا است که سمن و مجموعه های دانش بنیان در این بازه می توانند همراهی کنند.
وی امحا از طریق سوزاندن را راه حل آخر برای پسماند عنوان کرده و ادامه می دهد: از این طریق زباله ها کمتر شده و تبدیل به خاکستر شده و دفن آن راحت تر می شود. وی خاطر نشان کرد: طبق آمار پسماند سالانه زباله برای هر نفر ایرانی ۲۴۰ کیلوگرم است که حجم بالایی نسبت به کشورهای پیشرفته می باشد.
افزایش ۳ و نیم برابری زباله ها
دکترای محیط زیست با اشاره به بیماری کرونا می افزاید: از زمان شیوع کرونا مقدار حجم زباله ۳ و نیم برابر بیشتر شده است که مهمترین دلیل آن افزایش وسایل حفاظتی و بهداشتی در خانه و گرایش به مصرف مواد غذایی خاص است. آذرکار با بیان اینکه به دلیل آلوده شدن سفره های زیر زمینی در سال های اخیر گونه گیاهی و جانواری در استان را از دست داده ایم، عنوان می کند: فراموش نکنیم برای ایجاد یک سفره آب زیر زمینی ۲۰ سال زمان لازم است و پاکسازی و احیای مجدد آن حداقل ۴۰ سال زمان می برد. وی با بیان اینکه طبیعت مادر مهربانی است که به وقتش فرزند ناخلف خود را بد تنبیه می کند، بیان کرد: وجود همین بیماری کرونا، خشکسالی و ریزگردها به دلیل سودجویی انسان از محیط زیست است. این فعال محیط زیستی تاکید کرد: به طبیعت احترام بگذاریم و فراموش نکنیم خسارتی که در مدت کوتاهی به محیط زیست وارد شده، شاید سالیان سال جبران ناپدیر باشد.
