قاسمی- کشور ما با داشتن شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی، در حال حاضر تنها ۶٠ تا ٩٠ میلیون دلار از تجارت جهانی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است و این در حالی است که در دنیا از گیاهان دارویی چه در صنعت داروسازی و چه در صنایع غذایی و آرایشی – بهداشتی استفاده می شود و با توجه به زمینه اقلیمی استان و کیفیت بالایی گیاهان دارویی در خراسان جنوبی هم چندان اهمیتی به این بخش پر سود نداده اند و افزایش سطح زیرکشت این گیاهان هم با چالش هایی مواجه است..
ساخت مکمل های غذایی
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی با بیان اینکه گیاهان دارویی یک صنعت جدید در دنیا است که سود کسب شده از آن دو رقمی می باشد، گفت: در ایران باید بخش صادرات راه اندازی شود چرا که می تواند محل درآمد ارزشمندی برای کشور باشد. پویان افزود: ایران کشوری ۴ فصل است و برای رشد تمام گیاهان داوریی مناسب می باشد و در خراسان جنوبی نیز شاهد رشد گیاهان دارویی متنوع و با ارزشی هستیم.
وی افزود: از گیاهان دارویی با ارزشی که می تواند در درآمدزایی استان نقش به سزایی داشته باشد، می توان به عناب و زرشک، زیره سیاه و آنغوزه اشاره کرد که با فرآوری این محصولات می توان در درآمدزایی و اشتغال مردم منطقه نقش به سزایی ایفا کرد. به گفتۀ وی گیاهان دارویی مانند مینای بیرجندی داریم که خاص منطقه است ولی به دلیل اینکه به صورت فله ای و معمولی مورد استفاده قرار می گیرد، دیده نمی شود و این در حالی است که می توان بیشترین استفاده و بهره اقتصادی را از آن برد. پویان بیان کرد: در تمام دنیا از گیاهان دارویی مکمل های غذایی درست می کنند که به دلیل خواص آن هیچ مشکلی ایجاد نمی کند ولی در ایران ساخت این مکمل ها جرم است و جلوی آن گرفته می شود و برای این مشکل باید چاره اندیشی شود.
سودآوری چند برابر نفت
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی اعلام کرد: تحقیقات نشان داده است که گیاهان دارویی برای کشورهایی مانند هند و چین ارزآوری آن چندین برابر بیشتر از نفت می باشد. پویان عنوان کرد: در خراسان جنوبی روند سرمایه گذاری کمی سخت است و این روند باید تسهیل شود تا بخش خصوصی جرئت داشته باشد که وارد این حوزه شود. وی افزود: در استان هایی همچون خراسان رضوی، یزد و همدان سریع ترین راه را برای سرمایه گذار در نظر می گیرند و به همین دلیل علاقه آنها به آن استان ها بیشتر می باشد. به گفتۀ وی در بخش گیاهان دارویی با ایجاد کارخانه ها و کارگاه های فرآوری می توان در توسعه آن کمک کرد ولی برای بخش خصوصی باید تسهیلات و مشوق هایی در نظر گرفته شود تا به مرور به این سمت سوق پیدا کند و به خراسان جنوبی بیاید و در کشور نیز باید در بخش صادارت کمک کننده باشند. مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه کشورهای همسایه و کشورهایی مانند عمارت که هیچ ندارند بهترین فرصت برای صادارت در این بخش می باشد، گفت: اما در بخش صادارت نداریم که متولیان باید برای توسعه صادرت گیاهان دارویی تدابیری بیندیشند، چرا که می تواند ارزآوری بالایی برای کشور و خراسان جنوبی داشته باشد.
خراسان جنوبی جزو ۴ استان برتر
مدیرامور باغداری سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در این راستا بیان کرد: سطح زیرکشت گیاهان دارویی در استان بیش از ۵ هزار هکتار می باشد و نسبت به سال ۹۷ حدود بین ۸ تا ۱۰ درصد افزایش داشته است و ۳ هزار و ۲۴۲ تن تولید داشته ایم. رضایی افزود: ارزش تولیدات با توجه به نوع گیاه دارویی به جزء زعفران متنوع است ولی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد ریال بوده است و ۱۲ تا ۱۳ درصد ارزش تولیدی افزایش داشته است. وی با بیان اینکه ارقام نشان دهنده مزیت های اقتصادی گیاهان دارویی می باشد، گفت: در استان زیره، نعناع فلفلی، خاکشیر، زنیان، اسطخودوس، خارشتر و آنغوزه مهمترین انواع گیاهان دارویی هستند که خواص فروانی دارند. به گفتۀ وی در استان ۸۰۰ گونه گیاه دارویی شناسایی شده است که با وجود اینکه شاید از نظر کمیت پایین تر از دیگر استان ها باشیم ولی از نظر کیفیت و ماده مؤثره به دلیل اقلیم خاص استان جزو ۴ استان برتر می باشیم.
ترویج تولید گیاهان داوریی
مدیرامور باغداری سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به مزیت بالای کشت گیاهان دارویی، عنوان کرد: در هیمن راستا طرح ترویج تولید گیاهان دارویی در اولویت می باشد و در کشور نیز در حال اجرا است. رضایی افزود: در همین راستا طرح های شناسایی محصولات گیاهان دارویی مزیت دار، کشت گلخانه ای گیاهان دارویی، و شناسایی زمین و افزایش سطح زیر کشت و احداث هر چه بیشتر کارخانه ها و
کارگاه های فرآوری را داریم که از برنامه های اولویت دار هستند. به گفتۀ وی از آنجایی که اکنون کشاورزان به صورت خرده مالکی کار می کنند، برنامه های آموزشی و آزمایشی برای آنها نیز در نظر گرفته ایم که با توجه به مزیت اقتصادی بالای گیاهان دارویی به این سمت بیایند و نوعی تفاهم نامه مشارکتی با کارخانه های فرآوری استان و دیگر استان ها داشته باشند تا با آرامش و بدون نگرانی از بازار فروش کار خود را آغاز کنند و فقط کافی است که درخواست خود را به جهادکشاورزی بدهند.
انتفاع ۳ هزار خانوار
کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم در این باره با اشاره به اینکه منابع طبیعی سطح زیر کشت ندارد و از حوزه های خودرو گیاهان دارویی را شناسایی و نوع مصرف را برای بهره بردار مشخص می کند، عنوان کرد: ۴ نوع گیاه دارویی آنغوزه شیرین، آویشن، کندل و سماق از مهمترین و شاخص ترین محصولات می باشند. رمضانی تصریح کرد: مناطق عمده رویش این گیاهان دارویی در طبس، بشرویه، نهبندان و قاین است و ۲۲ رویش گاه طرح دار تأیید شده در استان وجود دارد. وی با بیان اینکه بهره برداری از مناطق توسط مردم انجام می شود، گفت: اکنون ۱۰۰ هزار هکتار شناسایی و طرح دار در استان وجود دارد که حدود ۳ هزار خانوار از آن منتفع می شوند و علاوه بر برداشت از این سطح مفید رویش گاه، بذرپاشی دوباره هم انجام می شود تا وسعت آن افزایش یابد.
مشکل نبود بودجه و خام فروشی
به گفتۀ وی مشکل عمده در بخش گیاهان دارویی این است که در استان حدود ۷۰۰ هزار هکتار مساحت گیاهان دارویی شناسایی شده ولی فقط برای ۱۰۰ هزار هکتار توانسته ایم طرح تایید شده داشته باشیم و مزیت بالایی را از دست داده ایم چرا که هزینه شناسایی، بررسی و نوع مصرف و دیگر اطلاعات آن بالا می باشد و در استان بودجه ای در این زمینه به ما داده نشده است. کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تأکید کرد: در صورت تعیین اعتبار استانی برای این بخش مزیت دار اقتصادی، می توان یک اطلس جامع گیاهان دارویی منابع طبیعی را فراهم آورد و از تمام ۷۰۰ هزار هکتار بهره برداری کرد و به اقتصاد و اشتغال مردم منطقه کمک فروانی کرد و برای این کار حدود ۲۰۰ مییلون تومان بودجه نیاز است. او خاطر نشان کرد: خام فروشی نیز از دیگر مشکلاتی است که با ایجاد کارخانه فرآوری و برندسازی این محصولات می توان در توسعه اقتصادی استان نقش به سزایی ایفا کرد.
