سال ها تلاش و پیگیری دست‌اندرکاران روابط عمومی و جامعه، روابط عمومی ایران به ثمر نشست و جامعه روابط عمومی ایران را صاحب روز ملی کرد. ۲۷ اردیبهشت ماه روزی که در سطح جهانی نیز به عنوان روز ارتباطات و جامعه اطلاعاتی نامگذاری شده است. این روز فرصتی است تا نقش و جایگاه روابط عمومی را به عنوان هنر هشتم مرور کنیم به این بهانه پای صحبت تعدادی از مسئولان روابط عمومی در ادارات استان نشستیم تا از هنر و چالش های شغل شان بگویند.
پویایی هر روز
سمانه سالاری، مسئول روابط عمومی نظام مهندسی ساختمان خراسان جنوبی با بیان اینکه روابط عمومی برای من دنیایی سرشار از اتفاقات ناب و پویایی هر روز است، می گوید: روابط عمومی شغلی است که ارتباط، احساس، به روز بودن و پویایی بیشتر از هر شغلی در آن دیده می شود. وی با بیان اینکه روابط عمومی سعی بر جلب اعتماد مخاطب دارد اما این اتفاق در تبلیغات کمتر انجام می شود، ادامه می دهد: از مهمترین اهداف روابط عمومی تبادل اطلاعات و ایجاد حس تعامل و تفاهم با مخاطب، تامین منافع سازمان و مخاطب و حفظ تداوم ارتباطات است. او خاطر نشان می کند: روابط عمومی تحلیل گر است و با پیگیری خلاق و ارتباط مستمر با رسانه ها مشاور خوبی برای مدیران می شود. سالاری با اشاره به اینکه ارتباط گرفتن با خبرنگاران بستگی به ارتباط و شناخت روابط عمومی از رسانه ها دارد، تاکید می کند: داشتن رابطه صمیمی و در نظر گرفتن شرایط بسته به رویکرد هر رسانه به پیشبرد اهداف روابط عمومی کمک بزرگی می کند. وی تخصیص ندادن بودجه و اعتبارات لازم برای حوزه روابط عمومی به ویژه برای طرح های پژوهشی و نبود استقلال روابط عمومی در سازمان ها را از چالش های روابط عمومی ها عنوان می کند.
مردمداری
کارشناسی علوم اجتماعی دارد و بیش از ۱۰ سال در محیط زیست استان در سمت روابط عمومی فعال است. محمدرضا فروزش می گوید: اگر چه برخی از نظر هدف و عملکرد تبلیغات و روابط عمومی را متفاوت نمی بینند و یا برخی این دو موضوع را آنقدر در هم تنیده می دانند که به سادگی نمی توان این دو را از هم تشخیص داد، اما به نظر من هر یک مقوله ای جدا با اهداف خاص خود هستند. وی ادامه می دهد: فلسفه روابط عمومی، مردمداری است که اگر به سمت تبلیغات پیش روی کنیم به جای ارتباطی مشارکت آمیز ، ارتباطی سلطه آمیز با مردم خواهیم داشت. فروزش با بیان اینکه با توجه به ماهیت کار روابط عمومی باید ارتباط تنگاتنگی با رسانه ها داشته باشند، ادامه می دهد: کارشناس روابط عمومی زمانی موفق خواهد بود که بصورت مستمر و منظم حتی المقدور کلیه رسانه های در دسترس و خصوصا آنهایی که بیشترین مخاطب را در حوزه کاری خود دارند رصد کرده و علاوه بر بروز رسانی اطلاعات خود از اخبار، رویدادها و اقداماتی که توسط سایر دستگاهای اجرایی در حوزه فعالیت انجام می شود باخبر باشد. وی معتقد است: روابط عمومی به عنوان چشم، گوش و زبان دستگاه های اجرایی باید در راستای موفقیت دستگاه عمل کند و قدرت نوشتاری و گفتاری سحرانگیز و احساس مسئولیت داشته باشد.
انزوای روابط عمومی ها
وی با اشاره به اینکه چالش ها، روابط عمومی ها را به انزوا کشانده و مانع از بروز خلاقیت شده است، ادامه می دهد: کمبود نیروی متخصص در حوزه روابط عمومی، تعدد وظایف و مسئولیت ها، موازی کاری، نبود امکانات و تجهیزات به روز، نبود اعتبار و بودجه اختصاصی به این حوزه، اعتقاد نداشتن برخی مدیران به جایگاه روابط عمومی از جمله چال شهای موجود در حوزه روابط می باشد.
قضاوت صحیح
علی رفیعی، روابط عمومی شرکت برق هم با بیان اینکه یک روابط عمومی موفق باید با مطالعه و رصد رسانه ها به روز باشد، می افزاید: داشتن مهارت و دانش در هر حوزه ای، مهارت در ارتباط نوشتاری و گفتاری و قضاوت صحیح از ویژگی های یک روابط عمومی خوب است. او یادآور می شود: از زمان دانشجویی فعالیت در نشریات و گروه های دانشجویی، همکاری در برگزاری همایش ها و جلسات دانشجویی و در کنار آن فعالیت کاری جانبی در صنف انتشارات در بیرجند و البته علاقه به مطالعه کتاب و مطالب مرتبط عوامل موثری برای ایجاد زمینه فعالیت من در روابط عمومی بود. وی تاکید می کند: اهداف بلند مدت و استراتژیک روابط عمومی نسبت به اهداف کوتاه مدت تبلیغات و از همه مهمتر اهمیت رعایت موازین اخلاقی در حوزه روابط عمومی فاصله روابط عمومی را از تبلیغات زیاد می کند. وی معتقد است: درک درست از هدف خبرنگار و ارائه اطلاعات صحیح در کنار دانش، شناخت و مطالعه و تحقیق می تواند ارتباط محکمی بین روابط عمومی سازمان و خبرنگار به وجود بیاورد.
حس خوب
غلامرضا فیاضی نسب، کارشناس مدیریت دولتی و مسئول روابط عمومی اداره کل بهزیستی استان هم می گوید: روابط عمومی برای من حس خوبِ خدمت صادقانه و شم خدمت منصفانه است. به گفته وی تفاوتی که روابط عمومی با تبلیغات دارد در ارتباط تنگاتنگ با خبرنگاران و اصحاب رسانه است. این ارتباط از جنس صداقت، شفافیت و خدمت به مردم است. فیاضی با اشاره به اینکه روابطِ از نوع عمومی محتاج یک وسیله ارتباطی به نام رسانه است که خبرنگاران تسهیلگر این ارتباط با جامعه توسط رسانه های مکتوب، دیجیتال، برخط و غیر برخط می باشند، ادامه می دهد: تبلیغات نشان دادن یک محصول و یا شخص با ویژگی خاص با بزرگنمایی های خاصی که برخی اوقات غیرواقعی نیز است می باشد. وی تاکید می کند: ارتباط صادقانه با شعار محقق نمی شود، بلکه در عمل مردم و کسانی که با یک مسئول یا کارشناس روابط عمومی در ارتباط هستند حس کرده و بهترین ارزیابان برای تشخیص نوعِ ارتباط یک مسئول روابط عمومی خواهند بود.
هدف روابط عمومی
محمدحسن رفیعی زاده کارشناس مسئول روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند نیز می گوید: هدف روابط عمومی کشف امور مورد علاقه جامعه و ایجاد هماهنگی و اعتماد بین موسسه و جامعه بر مبنای تامین منافع و علاقه های طرفین می باشد. وی ادامه می دهد: روابط عمومی عامل برقراری ارتباطات دوسویه یا دو طرفه برای تلفیق نیازها و علایق سازمان با علایق و نیازهای مخاطبین است. وی با اشاره به اینکه مهمترین اهداف روابط عمومی تبادل اطلاعات و ایجاد حس تفاهم و تعامل با مخاطب، تامین منافع سازمان و مخاطب و حفظ و تداوم ارتباط با مخاطب است، ادامه می دهد: اهداف تبلیغات کسب آرا و تمایلات دلخواه، تامین منافع سازمان و تاثیر و نفوذ بر مخاطب است. وی می گوید: قطعاً با توجه به مسئولیت و ذات کار و لزوم ارتباط موثر و دائمی با رسانه و به منظور کسب اخبار به طور دائم منابع رسانه ای را دنبال می کنم. وی وفاداری و مسئولیت، توجه به ارتباطات انسانی و کلامی و درک رسانه ای و قدرت تجزیه و تحلیل سریع و درست مسائل و قلم توانا و بیان شیوا را به عنوان برخی از ویژگی روابط عمومی نام می برد. رفیعی زاده تاکید می کند: ارتباط روابط عمومی و رسانه را نمی توان در یک قالب خاص تعریف کرد و با آشنایی و آگاهی از رسالت این دو حرفه روابط عمومی ها خواهند توانست از ظرفیت رسانه برای معرفی عملکرد سازمان استفاده کنند.
ایجاد حس تفاهم
محسن برنای تنها، کارشناس روابط عمومی و اطلاع رسانی کمیته امداد استان و دارای مدرک کارشناسی مدیریت فرهنگی می گوید: مهمترین اهداف روابط عمومی تبادل اطلاعات و ایجاد حس تفاهم تعامل با مخاطب، تامین منافع سازمان و مخاطب و ایجاد حفظ و تداوم ارتباط با مخاطب است. او ادامه می دهد: بدون هیچ گونه اغراقی باید بگویم حضور در روابط عمومی یک حس خوب و با نشاط برای من دارد، وقتی با توجه به مسئولیت ، ماموریتی را در مناطق مختلف استان انجام می دهیم، برخی کمبودها انسان را آزرده خاطر می کند، اما وقتی با تهیه یک عکس ، گزارش و انعکاس مشکلات به مدیران رده های بالای سازمان قدمی برای رفع مشکلات برداشته می شود و لبخند را در چهره افراد می بینیم، حس شادابی و نشاط می کنیم. وی تاکید می کند: باید در یک جمله بگویم حضور در روابط عمومی عشق است، عشق خدمت به محرومین و نیازمندان.
کمبود کارشناس متخصص
وی درباره چالش های روابط عمومی ها با اشاره به اینکه متاسفانه روابط عمومی‌ها با کمبود کارشناس متخصص در علوم ارتباطات مواجه هستند و همین امر موجب یکسری مشکلات در مسیر پیش رو می شود، ادامه می دهد: یکی از مشکلات اساسی روابط عمومی روزمرگی و درگیری با کارهای عادی و جاری است. این امر باعث می‌شود روابط عمومی از برنامه ریزی‌های کلان و استراتژیک غافل شود. برنای تنها با بیان اینکه یکی از کارهای روابط عمومی سنجش افکار است، عنوان می کند: یعنی این که ببیند مردم جامعه نسبت به سازمان و عملکرد آن چه نظری دارند، چه تصویری از سازمان شما در ذهن دارند و چقدر این تصویر با واقعیت منطبق است.
علاقه مند به روابط عمومی
حامد بهدانی، روابط عمومی منطقه ویژه اقتصادی نیز با بیان اینکه در خانواده ای فرهنگی و هنر دوست به دنیا آمدم، می گوید: پدر و مادرم از وقتی ۲ سال داشتم علاوه بر معلمی از جمله اولین عکاسان و فیلمبرداران شهر در آن زمان بودند به طوری که بیش از ربع قرن تجربه را هم اکنون دارند و من با این هنر خوگرفته و علاقه مند به این رشته از ارتباطات شدم چون هنر جزئی از زندگی خانواده من است. وی ادامه می دهد: متاسفانه برخی تصورشان نسبت به مدیر روابط عمومی یک سازمان و دستگاه تنها مسئولیت پخش تراکت یا بازاریابی آن مجموعه است ولی دراصل این طور نیست، باید این باور به وجود آید که تبلیغات از جیب شما می‌کاهد اما روابط عمومی به جنم سازمان شما می‌افزاید.
تفاوت روابط عمومی و تبلیغات
بهدانی با اشاره به اینکه در روابط عمومی با حضور عنصری به نام «رسانه» اعتبار رابطه تضمین می‌شود، ادامه می دهد: نکته قابل توجهی که در بیان تفاوت‌های تبلیغات و روابط عمومی موجود است، خلاقیت است. به گفته وی روابط عمومی از صافی‌های مختلفی مثل رسانه‌ها یا ناخودآگاه ذهن مخاطب و تحلیل او عبور می‌کند؛ پس شکل نهایی و تصویری که ایجاد می‌شود، کاملا در قالبی که پیش‌بینی می‌کنید جای نمی‌گیرد. وی با بیان اینکه روابط عمومی، فرآیند ارتباطات راهبردی است که میان جامعه و سازمان‌ها روابط سودمند دوسویه ایجاد می‌کند، ادامه می دهد: ما کارمندان بخش روابط عمومی مهارت خاصی در داستان‌سرایی داریم؛ چراکه بایستی توان روایت کردن اوضاع سازمان را برای سایرین داشته باشیم. او می گوید: روابط عمومی برای حفاظت و افزایش حُسن شهرت کسب‌و‌کار و سازمان تلاش می‌کند و این کار را از طریق رسانه‌های گوناگون و شبکه‌های اجتماعی پیش می‌برد. بهدانی با بیان اینکه روابط عمومی علیرغم هنر ۶۵ ساله آن در ایران، همچنان از لحاظ مفهومی، اهمیت جایگاه وکارکردهای حرفه ای و تخصصی خود با آسیب ها و چالش های جدی مواجه است، ادامه می دهد: متاسفانه اینکه روابط عمومی می تواند یک واحد مستقل و تاثیرگذار باشد هنوز در آن حرف است و در مقام عمل به چیزی دست نیافته است. وی می گوید: این مساله که روابط عمومی می تواند تاثیرگذار در توسعه و پیشرفت یک سازمان باشد و موجب افزایش مشروعیت، مقبولیت و کارایی سازمانی شود هنوز به اعتقاد و باور عمومی نرسیده، نگاه به روابط عمومی نگاهی سنتی با رویکرد مراسم گرایی وتبلیغات وتشریفات است
قلب تپنده
حامد عارفی نیا، از بهمن ۹۵ در سمت روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی فعال است. او می گوید: به منظور ایجاد ارتباط سازنده درون دستگاهی و همچنین تعامل و پیگیری مطالبات مردمی، روابط عمومی ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند و این امر تا بدانجا مهم است که می توان به درستی روابط عمومی را قلب تپنده هر ارگان یا سازمانی نامید. وی عنوان می کند: در همین راستا روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی توانسته است با بهره گیری از توان نیروی انسانی متخصص خود و با ایجاد و حفظ تعامل پیوسته با همه رسانه‌ها (مکتوب و غیر مکتوب) نقش ارزنده‌ای در پیگیری امور مرتبط با جامعه کشاورزی استان ایفا نماید. وی با اشاره به اینکه روابط عمومی ها باید بتوانند از طریق ایجاد بسترهای مناسب و نوین با اولویت قرار دادن هدف، مسئولیت، مخاطب و ماهیت امور مرتبط نسبت به توسعه ارتباطات، برای فهم هرچه بهتر از کارکرد “روابط عمومی” تلاش نمایند، می افزاید: همچنین مسئولان نیز می بایست از طریق کمک به توسعه سواد رسانه ای در بین مدیران و کارکنان خود و ایجاد بستر مناسب برای حفظ جایگاه روابط عمومی ها (خارج از بسترهای تبلیغاتی) به ایجاد تحول در این بخش کمک کنند. وی تاکید می کند: شاید مهم ترین دلیل و مثال برای تایید این موضوع تجربه اتفاقات و مسائل اخیر از جمله کرونا است که ما را به سمت پذیرش روابط عمومی به عنوان یک ضرورت ساماندهی شده، سوق می دهد – کاری
