هرم پور
طغیان بی امان کرونا در ایران در روزهای اخیر آن هم در شرایطی که بسیاری از کشورهای جهان یا به مرحله مهار این بیماری رسیده اند و یا در آستانه ی انجام این کار بزرگ هستند، تأسف بار و البته غیرقابل بخشش است. در همه ی این چند ماهه و به ویژه در هفته های اخیر با تلاش بی وقفه کادرهای درمانی و ایثار مثال زدنی آنها، می رفتیم که واقعاً کمر کرونا را به خاک بزنیم و همانجا در خاک، مهارش کنیم. اما چه شد که ماجرا بر عکس شد، فن بدل را خوردیم و حالا زیر دست و پای این حریف چغر و قدر، برای ادامه حیاتمان دست و پا می زنیم، ماجراییست که باید گذشت زمان به آن پاسخ بدهد. من به شدت معتقدم کادر درمانی و سیستم بهداشتی کشور در این اواخر کاملاً روی بیماری کنترل و احاطه داشتند و می فهمیدند که دارند چکار می کند، اما بعضی فشارها و بعضی تصمیم های شاید از سر بی مسؤولیتی و شاید هم غیرآگاهانه یا عجولانه از سوی برخی ، کاملاً ماجرا را به مجرای دیگری کشاند و مشکلات جدیدی را درست کرد. نمی دانم. اما احساسم این است سالها بعد شاید تاریخ این افراد و تصمیم هایشان را عامل مرگ هزاران ایرانی بداند و به عنوان جنایت کاران تاریخ از آنان یاد کند. واقعیت دردناک این است که همه ما در ماجرای این روزهای کرونا دچار ده خطای راهبردی مهم شده ایم؛
۱- مثل همه چیز و همه وقت در کشور، تصمیم های تخصصی بهداشتی را هم با تصمیم های سیاسی مخلوط کرده ایم. سالهاست مردم تجربه خوبی درباره تصمیم های سیاسی در کشور ندارند. مردم خوشمزه ترین پیتزا را هم لای کاغذ کثیف نمی خورند. طیفی از مردم در برابر تصمیم های بهداشتی موضع گرفته اند چون آنها را مسؤولین سیاسی اتخاذ و اعلام می کنند!
۲- برخلاف همه ادعاهایمان، به هیچ عنوان بلد نیستیم از ابزارهای رسانه ای، هنری و روانی در کشور برای مهار کرونا و آگاهی بخشی عمومی استفاده کنیم. مردم ایران هر روز چای زندگیشان را با شکلات و قندهایی از هنر، ابزار فیلم و مطالب انگیزشی می نوشند و متأسفانه ما هنوز این را نفهمیده ایم.
۳- به دلایل بسیار مضحک، همگی به این باور رسیده ایم که مرگ از ما خیلی دور است. همگی به این باور رسیده ایم که بعضی مسؤولان کشور به ما حقیقت را نمی گویند، همگی اصرار داریم به همدیگر القاء کنیم که کرونا یک ویروس دست ساز سیاسی است، و همگی اصرار داریم که باید منتظر بمانیم تا واکسن بیاید. به جای این حرف ها، بیایید باور کنیم که مرگ، اسلحه اش را درست روی شقیقه هایمان گذاشته و منتظر است یک خطا انجام دهیم. شک نکنید که شلیک می کند.
۴- حرف های عامیانه را از صحبت های تخصصی بیشتر قبول داریم و مدام به دنبال منکوب کردن علمِ روز هستیم. باورکنید با چنین تفکری در دنیا به ما می خندند.
۵- مسؤولان، آمار و به ویژه آمار تحلیلی ارائه نمی کنند. مردم به هر اتفاقی که در این حوزه می افتد خیلی زود عادت می کنند. نه اعتراضی و نه گلایه ای. باید بیاموزیم مطالبه گری فقط برای زمین و مسکن و اجاره بها و حقوق و دستمزد و عوارض و فساد نیست. مطالبه گری منصفانه در زمینه ارائه آمار بهداشتی هم حق ماست و پاسخگویی وظیفه ی مسؤولان.
۶- از دروغ گفتن به همدیگر، از سر همدیگر را کلاه گذاشتن، از غیبت کردن پشت سر هم، از زیرآب زدن، و از گران فروشی احتکار کالا علیه همشهری هایمان خجالت نمی کشیم. اما از ماسک زدن، از دست ندادن و روبوسی نکردن، و از تذکر دادن به یکدیگر درباره عدم رعایت پروتکل های بهداشتی خجالت می کشیم. چقدر ما محجوبیم!
۷- مثل همیشه به جای اصل ماجرا به فرعش چسبیده ایم؛ کرونا را چه کسی آورده؟ کرونا از کجا شروع شده؟ کرونا چه شکلی است؟ کرونا چه رنگی است؟ کرونا اولین بار داخل بدن کدام حیوان بوده؟ کرونا تا یک ماه دیگر تمام می شود یا تا دوماه دیگر؟ سیگار و الکل با کرونا دشمنند؟ مدرسه ها و دانشگاهها کی باز می شوند؟ اگر بستنی بخورم کرونا می گیرم؟ کرونا با صابون مایع از بین می رود یا با صابون جامد؟ اگر دو ماه قبل یک آمپول دگزا زده باشم دیگر کرونا نمی گیرم؟ و..و..و…با چنین تفکری هیچوقت نمی توانیم کرونا را شکست بدهیم.
۸- علایق و احساسات مذهبی را روبروی پروتکل های بهداشتی قرار می دهیم و مدام به خودمان سوزن می زنیم که خب. حالا تصمیم بگیر و انتخاب کن. و معمولاً هم چون در ما غلبه احساس بر عقل، سابقه دیرینه دارد، هم خودمان و هم دیگران را بدبخت می کنیم. باور کنید در این روزها اگر روضه نروید، مسجد کمتر بروید، حرم ها را خلوت تر کنید، درتشییع شهدا به حد کم قناعت کنید، خدا گلایه نمی کند، جانتان هم به خطر نمی افتد. سلامتی شما در اولویت است.
۹- نیمی از ما به توصیه های هیچ کسی گوش نمی کنیم. چون معتقدیم تصمیم آخر را باید خودمان مبتنی بر داشته هایمان بگیریم و عقل کل هستیم. بیایید بپذیریم که داشته های ما در همه ی زمینه ها کامل نیست.ما عقل کل نیستیم. بپذیریم که قبل از اقدامات بهداشتی، باید بعضی مشکلات عمیق فرهنگیمان را درست کنیم.
۱۰- به شدت علاقه مندیم همه چیز را پیچیده کنیم. گاهی بهترین راه، ساده ترین راه است. ماسک، شستن دست ها با آب و صابون چندبار در روز، و دور شدن از اجتماعات خطرناک و رعایت در جمع ها را انجام نمی دهیم چون ساده هستند. اما به دنبال انواع قرص ها و داروها و درمان ها و مواد ضدکرونا ساعت ها در فضای مجازی می چرخیم و میلیون ها تومان پول خرج می کنیم. واقعاً خنده دار نیست؟ کلاً ملت جالبی هستیم.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را درباره این سرمقاله به شماره ۰۹۳۰۴۹۴۳۸۳۱ ارسال بفرمایید)
