بهروزی فر- می گفت؛ “مرحوم پدربزرگم از متمولین محل بود، هر کس هر گیر و گرفتی داشت به او رجوع می کرد و مطمئن بود، دست خالی برنمی گردد. او به همان اندازه که در قرض دادن، از خود دست و دل بازی به خرج می داد، به همان میزان هم در گرفتن پولی که داده بود، جدیت داشت، نه این که به طرف فشار بیاورد، نه، بلکه بر پس دادنش به اندازه توان طرف مقابل، اصرار داشت. سال ها گذشت و روزی با پدر تصمیم گرفتیم ، دستی به سر و روی یکی از اتاق های دور حیاط بکشیم و درش را هم عوض کنیم، درهای چوبی قدیمی را از جا درآوردیم و برای گذاشتن در جدید، باید قدری پاشنه گرد در را گودتر می کردیم، اولین کلنگ را که به زمین زدیم، خاک نرم جابه جا شد و نوک کلنگ به یک حلب ۵ کیلویی روغن نباتی گیر کرد. کنجکاو از آن چه یافته بودیم، حلب را در آوردیم و در محکم شده اش را باز کردیم و در عین ناباوری با انبوهی اسکناس قدیمی و به قولی زمان شاهی مواجه شدیم. حجم زیادی از پول هایی که ذخیره شده بودند اما دیگر قابلیت تبدیل و بهره برداری نداشتند. با پدر محاسبه کردیم با آن پول ها و بقیه یافته هامان از گنجینه پدربزرگ، به راحتی می شد در همان سال های دور، خانه ای در شهر خرید یا کارگاهی راه انداخت یا… ولی افسوس”!! ماجرای این پدربزرگ را خیلی هامان دیده ایم و چه بسا در حال تجربه آن در زندگی خود هستیم،حداقل! آمار و ارقامی که این روزها از میزان سپرده های بانکی و سرمایه های سرگردان ارائه می شود، حکایت از این واقعیت دارد. آماری مثل این، که به حجم نقدینگی ۶۰۰ هزار میلیاردی سرگردان در جامعه ایران اشاره دارد یا این که میزان سپرده های مردم خراسان جنوبی در بانک ها، رقمی معادل هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. کارشناسان اقتصادی می‌گویند در شرایطی که اقتصاد ایران مدتی است درگیر رکود شده و بنگاه‌های تولیدی فراوانی با چالش کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش روبه‌رو هستند، سرگردان ماندن منابع مالی در جامعه و هزار هزار میلیاردی شدن آن ها، خطراتی را به صورت بالقوه به همراه دارد که اصلی ترین آنها، رسوب منابع مالی در بانک‌ها و فریز شدن پول مردم در شبکه بانکی است، به عبارتی عده ای ترجیح می‌دهند بدون اینکه ریسکی را بابت سرمایه‌گذاری اقتصادی متحمل شوند، منابع مالی خود را به بانک‌ها بسپارند و بدون کمترین دردسری سود مشخصی را هر ماه دریافت نمایند. این اتفاق در حالی رقم می خورد که بر اساس قوانین علم اقتصاد، سپرده گذاری یا سرمایه گذاری مردم در بخش‌های اقتصاد، یکی از موضوعاتی است که ارتباطی مستقیم با رکود و رونق اقتصادی دارد، به عبارتی چنانچه مردم در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت داشته باشند، قطعاً چرخ تولید شتاب می گیرد، پویایی اقتصاد را شاهد خواهیم بود و این زنجیره ما را به توسعه پایدار نزدیک و نزدیک تر می کند. گواه این موضوع علمی، گفتگویی است که همین چند روز پیش با حوزه صنعت، معدن و تجارت استان داشتم. دوستی، برای سرمایه گذاری در صنعتی مرتبط با ذخایر معدنی استان، پیشقدم شده بود و پاره ای اطلاعات می خواست. پاسخ این بود که می تواند با سرمایه ای حدود ۲۰۰ میلیارد تومان، واحد فرآوری مدنظرش را با بهترین کیفیت در استان راه اندازی کند. مجموعه ای که راه اندازی آن، دو سر سود بود و به عبارتی با یک تیر، چند نشان می زند. سرمایه راکد او در مسیر درستی هزینه می شود، صنعتی در راستای بهره وری ذخایر معدنی استان ایجاد می گردد، ارزش افزوده واحد معدنی را به همراه دارد، از نخاله های معدنی که کاربرد زیادی ندارند و در حقیقت دور ریز هستند، استفاده مفیدی می شود، اشتغالزایی جمعیت کثیری را به همراه دارد، بخشی از جوانان بیکار را صاحب شغل و درآمد پایدار می کند، معیشت تعداد زیادی از هم استانی ها را تأمین می نماید، در افزایش نرخ صادرات تولیدات استان و البته کشور مؤثر است و چنانچه مدیریت درستی در کار صورت دهد، در کنار همه این انتفاع های عمومی، برای خودش درآمدی پایداری ایجاد می کند که روز به روز در افزایش سرمایه اولیه او نیز تأثیر بسزایی خواهد داشت. با یک حساب سرانگشتی، با همان رقم هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه های مردمی استان، می توان چندین واحد تولیدی مشابه و تعداد زیادی بنگاه های اقتصادی کوچکتر ایجاد کرد.شاید بگویید در بحث تجمیع سرمایه های مردمی، ما تجربه تلخ کارخانه سیمان باقران را داریم که با فراز و نشیب های فراوانی مواجه شد و بعد از گذشت سال ها، هنوز که هنوز است ، هیچ کدام از آنهایی که خانه، زمین، ماشین و سرمایه های خود را برای مشارکت در این طرح هزینه کردند، ریالی سود از کارکرد این کارخانه دریافت نکرده اند. این درست! اما این را هم نمی توان نادیده گرفت که ما در بحث سرمایه گذاری در بانک ها هم، تجربه تلخ تری داریم، و آن هم ماجرای ورشکستگی مؤسسه میزان بود که سبب شد، مردم که قید سود پول شان را زده بودند، سال ها برای پس گرفتن اصل پول شان بدوند. لیکن واقعیت این است که می توان با آسیب شناسی درست از اتفاقاتی که رخ داد، “راه تکرار بر خطر بست” و راهکارهایی را تعریف نمود تا سرمایه های سرگردان و حتی پول های تو بالشتی مردم، جهت دار شوند. به این ترتیب هم انتفاع مردم را شاهد خواهیم بود، هم این که مسیر توسعه استان را هموارتر می بینیم. شاید یکی از مهمترین انتظارات به حق ما از ستاد توسعه خاوران همین باشد… این که جایگاهی برای سرمایه های بلاتکلیف مردم تعریف کنند، ما کم نداریم آنهایی را که نمی دانند سرمایه های اندک خود را در چه راهی هزینه کنند و بدون تردید ستاد توسعه خاوران باید پاسخی برای این ابهام ارائه نماید.
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷ اعلام یا ارسال بفرمایید)
