بهروزی فر- طلای کثیف یا همان زباله هایی که اغلب به جهت مصرف مواد و کالاهای مختلف در زندگی روزمره، تولید می شوند و ما برای راحت شدن از شرشان، آنها را داخل سطح زباله می اندازیم و به عبارتی دفع می کنیم. این زباله ها تا چند سال پیش به عنوان موادی غیرقابل استفاده  و دور ریختنی، از چرخه مصرف خارج می شد اما بتدریج با پیشرفت های علمی، بشر به این مهم دست یافت که این کالاهای به اصطلاح دور ریختنی و بی مصرف را می توان  با انجام تغییراتی به چرخه مصرف برگرداند. طی این مدت، تجربه هم نشان داده اگر زباله به درستی مدیریت شود، سود اقتصادی خوبی به همراه دارد، همین یافته مهم هم سبب شد، سازمان هایی همچون مدیریت پسماند شهرداری ها با هدف مدیریت پایدار مواد زاید جامد و بازیافت هر چه بیشتر مواد با ارزش از زباله از طریق مصرف کمتر انرژی و کاهش آثار مخرب زیست محیطی شکل بگیرند و برنامه ریزی، ساماندهی، مراقبت و عملیات اجرایی مربوط به کاهش تولید، جمع آوری و ذخیره سازی ، حمل و نقل، بازیافت، پردازش و دفع پسماندهای عادی را در دستور کار خود قرار دهند. طبق قانون مدیریت ، نظارت ، طراحی ، برنامه ریزی بر امور مربوط به تولید ، ذخیره سازی موقت ، جمع آوری ، حمل و نقل ، بازیافت ، پردازش و دفع پسماندها از قبیل پسماندهای خانگی ، اداری ، تجاری و ساختمانی با رویکرد تفکیک از مبداء همچنین تنظیف شهر (و همکاری با بخش‌های صنعتی، کشاورزی، بازرگانی،اداری، خدماتی و… ) و نیز احداث واحدها و کارخانجات بازیافت ، پردازش، دفع و تبدیل پسماندها مطابق طرح ها و برنامه های مصوب به طور مستقیم یا از طریق مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی (و استاندارد سازی امور مربوط به مدیریت پسماندهای عادی و ویژه موجود در پسماند عادی ) و رفت و روب و تنظیف معابر، کوچه ها ، نهرها به صورت سنتی و مکانیزه و برف روبی در هنگام بارش برف از جمله وظایف عدیده این سازمان پر کار است. مرور اخبار و اطلاعات متعدد شهرداری و شورای شهر بیرجند نیز در ادوار مختلف به این موضوع اشاره دارد که بحث مدیریت پسماند، همواره در دستور کار بوده و به عبارتی! اهمیت خاصی هم داشته است، به گونه ای که شورای پنجم نیز در بدو شکل گیری و در آغاز فعالیت چهارساله خود به این قضیه به طور جدی ورود کرد و در هفتمین جلسه خود به تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۹۶  فراخوان جذب سرمایه گذار واجدالشرایط به منظور تکمیل سوله دفن زباله و راه اندازی کارخانه کمپوست را صادر نمود. صدور فراخوان برای جذب سرمایه گذار، به معنای رسیدن کار به مرحله نهایی بوده و می توانست نویدبخش این موضوع باشد که طرح تفکیک زباله از مبدأ که ضمن درآمدزایی برای شهرداری، تکلیف طلای سیاه شهر را روشن می کند، دغدغه  سال های دور مردم و حضور زباله گردها به ویژه کودکان فعال در این عرصه را نیز برطرف نماید. این خبر برای شهر تمیز کشور که حضور زباله گردها، چهره اش را مخدوش کرده، بسیار خرسند کننده بود اما دریغ و درد که این خبر خوب، پیامد مطلوبی به همراه نداشت. اگر چه هفته گذشته و در نشست زنده با رئیس شورای اسلامی شهر بیرجند، سؤال ما درخصوص طرح تفکیک زباله با این پاسخ دکتر تقی زاده همراه شد که؛ شورای پنجم در این رابطه، جلسات زیادی برگزار کرده اما با مقابله مافیای پسماند شهری مواجه شده است و پیمانکار بخش خصوصی نیز در اجرای این طرح ناتوان بوده لیکن آخرین اتفاق ها این است که دستگاه های مورد نظر خریداری شده و امیدواریم در شهریور ماه با آغاز شورای ششم سایت پسماند راه اندازی شود. به عبارتی اگر بد و بلایی پیش نیاید، اولین گام اجرایی و بهره برداری از سایت پسماند رقم می خورد. ما در شرایطی در حال طی کردن نخستین پله های تحقق این برنامه مهم هستیم که آمارها نشان می دهند؛ زباله های خانگی بیشترین سهم ترکیب زباله را در ایران به خود اختصاص داده که بالغ بر ۷۰ درصد آن نیز پس مانده های غذایی و مواد فساد پذیر است که می توان از آنها کمپوست یا دیگر مواد آلی را تهیه کرد. از ۳۰ درصد بقیه زباله ها نیز در حدود ۲۰ درصد قابل بازیافت است،پس فقط در واقع ۱۰ درصد زباله های تولید شده ما دور ریختنی و غیر قابل استفاده می باشند. این که شهرداری، اجرای طرح تفکیک زباله را یکی دو مرتبه تا مرحله اجرا پیش برد اما عملیاتی نکرد نیز، مسئله بسیار مهمی است و جای سؤال هم دارد. اگر چه بنا به گفته های رئیس شورای شهر، هدف این است که کار به صورت یکپارچه و صفر تا صدی انجام شود اما واقعیت این است که ما این همه سالی را که می شد، طرح جداسازی زباله ها از درب منازل شهروندان را اجرایی کنیم تا حداقل شاهد صحنه های ناپسند داخل شدن بچه ها به سطل های زباله نباشیم، را از دست داده ایم. طی این سال ها، هر کدام از شهروندان می توانست سفیر سلامت باشد، زباله ها در خانه از هم جدا می شدند، در سطل های مخصوصی که جز با ماشین های حمل، امکان دست بردن و تخلیه نداشتند، خالی می شدند، مواد بازیافتی دور ریخته نمی شد، مواد اولیه برخی واحدهای تولیدی تأمین می شد و تولید رونق می گرفت، شیرابه های زباله ها، منابع زیرزمینی را آلوده نمی کرد،…. و از همه مهمتر سرمایه عظیمی که می توانست به درآمد زایی شهرداری کمک کند، از دست نمی رفت. می گویند؛ جلوی ضرر را هر موقع بگیری، منفعت است، البته صلاح مملکت خویش خسروان دانند، ولی وجدان مان نباید اجازه دهد، چشم بر خطاها و کوتاهی ها ببندیم!!
(لطفاً نظرات و پیشنهادات خود درباره این سرمقاله را از طریق ۰۹۹۲۲۱۳۴۲۸۷  اعلام یا ارسال بفرمایید)