محمودآبادی- بحران های کشاورزی استان طی چند سال خشکسالی به قدری در برخی بخش ها قوی و خارج از طاقت شده که جان استان را در بحث های تولیدات استراتژیک به خطر انداخته است، و تنها مهره ی شاه این صفحه ی تاریک جز بسیج همگانی برای مبارزه با آفات نیست.مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی روز یکشنبه در نشست خبری مجازی، کرم چوبخوار را از آفات محصولات کشاورزی استان عنوان کرد و گفت: آفت کرم چوبخوار و سرشاخه‌دار در برخی شهرستان‌ها از جمله بیرجند، سرایان، فردوس و قاینات، درختان هسته‌دار و گردو را درگیر کرده است. مهدی یوسفی با بیان اینکه این آفت زاییده خشکسالی است اظهار کرد: در مدت ۱۹ سال خشکسالی در استان شرایط رشد این آفت فراهم شد اما چون شرایط آب و هوایی برای رشد آن مساعد نبود، جمعیت آفت پایین بود که بعد از مناسب شدن شرایط آب و هوایی درجه آفت از ۲ و سه به یک تبدیل شده و باید حتما با آن مبارزه شود. مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به اینکه برخی از آفات در استان آفات خصوصی به شمار می آیند گفت:وظیفه ی دولت رصد و پایش شرایط رشد آفات و همچنین آموزش به کشاورزان برای مبارزه با آفات است.اما مبارزه مستقیم بر عهده ی کشاورزان است.
ورود مدیریت بحران به بحث آفات
وی اضافه کرد: هرچند این آفت خصوصی است اما با توجه به اینکه قسمت زیادی از استان آلوده شده و روش‌های مبارزه شاید از عهده کشاورز خارج باشد، با استفاده از اعتبارات مدیریت بحران برای مبارزه وارد عمل شده‌ایم. وی با بیان اینکه سرفصل اعتباری برای این آفات نداریم افزود: طرح مبارزه با این آفات نوشته شده و برای مدیریت بحران ارسال شده است و موضوع در دست بررسی قرار دارد.
یوسفی گفت: برای مبارزه با آفت زنگ زرشک در شهرستان‌های درمیان، سربیشه و زیرکوه نیز طرح مبارزه نوشته و ارسال شده است اما اعتبار خاصی که در اختیار کشاورزان قرار بگیرد در سرفصل اعتبارات دیده نشده است. وی اظهار کرد: استان یکسری محصولات استراتژیک از جمله زرشک و عناب دارد که سبب شده آفات نوظهور در استان مشاهده شود. مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان تصریح کرد: از آنجا که تولید این محصولات مختص خراسان جنوبی است در صورت مشاهده هرگونه آفات باید مراکز تحقیقاتی و مدیریت حفظ نباتات به دنبال روش‌های مبارزه باشند لذا مسئولیت ما چندین برابر می‌شود.
وی با بیان اینکه ۹۸ درصد زرشک بی‌دانه دنیا در خراسان جنوبی تولید می‌شود گفت: سطح زیرکشت این محصول در استان بیش از ۱۶ هزار هکتار است که از سال ۸۵ تاکنون یک هزار و ۴۰۰ هکتار از این اراضی با آفات زنگ جادویی زرشک درگیر شده است. یوسفی افزود: تا این لحظه شیوع آفت زنگ زرشک در همین محیط‌های آلوده مدیریت شده و اجازه نداده‌ایم آفت به سایر شهرستان‌ها به ویژه شهرستان قاینات به عنوان بیشترین سطح زیرکشت زرشک منتقل شود.
کمبود اعتبار
وی گفت: برای مبارزه با سطح آلوده زنگ زرشک سال گذشته اعتباری برآورد و در سازمان حفظ نباتات نیز تایید شده است اما با توجه به خسارت‌های متعدد از جمله سیل این اعتبار به استان اختصاص نیافت. وی به آفت سن غلات اشاره کرد و افزود: در حال حاضر برخی شهرستان‌های استان از جمله قاینات، زیرکوه، سربیشه، خوسف، نهبندان و طبس به آفت سن غلات به ویژه در محصول گندم آلوده شده‌اند. یوسفی با تاکید بر اینکه سن غلات کیفیت گندم را از بین می‌برد بیان کرد: یکی از شاخص‌های کیفیت محصول گندم موضوع عدم سن‌زدگی است چراکه سبب می‌شود محصول با قیمت پایین از کشاورز خریداری شود. وی اظهار کرد: میزان شیوع سن‌زدگی غلات در خراسان جنوبی پارسال ۱.۴ بود که امسال به پنج صدم درصد کاهش پیدا کرده است. مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان اضافه کرد: انواع آفات محصولات کشاورزی به ۲ دسته عمومی و خصوصی تقسیم می‌شوند به این معنا که مبارزه با آفات عمومی ۱۰۰ درصد توسط بخش دولتی انجام می‌شود اما برای آفات خصوصی اعتبار دولتی در نظر گرفته نمی‌شود و وظیفه دولت فقط رصد، پایش، اعلام زمان و روش‌های مبارزه به کشاورزان است.
یوسفی با بیان اینکه تامین سموم برای مبارزه با آفات خصوصی برعهده کشاورز است گفت: مبارزه با برخی آفات نیز که از عهده کشاورز خارج است با همکاری و تامین اعتبار از محل سازمان مدیریت بحران انجام می‌شود.
مبارزه ی همگانی
وی معتقد است کشاورزان باید بدانند که تنها راه موفقیت در این زمینه همکاری و هماهنگی همه ی کشاورزان خواهد بود. وی اضافه کرد: متاسفانه باغ های زیادی در روستاها رها شده و مالکان گاهی سری به آن می زنند که این امر باعث شده منطقه ی آلوده به خوبی پاک سازی نشود. یوسفی معتقد است سازمان به تنهایی با این شرایط اعتباری نمی تواند از مس این حجم از آفات بدون کمک کشاورزان برآید.
انسکتاریوم های فعال
وی افزود: در حوزه مبارزه با کرم گلوگاه انار در استان ۲ انسکتاریوم (تولید عوامل زنده کنترل بیولوژیک آفات گیاهی) در شهرهای فردوس و سربیشه راه‌اندازی شده است تا با استفاده از نوعی زنبور به صورت بیولوژیکی و طبیعی با این آفت مبارزه شود. مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: برای کنترل این آفت باید مجموعه‌ای از روش‌های مبارزه را به کار گرفت که در اصطلاح به این روش مدیریت تلفیقی کنترل آفت گفته می‌شود.
وی افزود: در باغاتی که مبارزه تلفیقی انجام شده است توانسته‌ایم میزان آلودگی و خسارت را به میزان قابل توجهی کاهش دهیم. یوسفی با تاکید بر اینکه مبارزه با آفات محصولات کشاورزی نیاز به همکاری همگانی دارد اظهار داشت: اگر یک کشاورز تمامی اصول مبارزه تلفیقی را برای نابودی آفت‌ها انجام دهد اما باغ کناری هیچ توجهی به آفت نداشته باشد مجدد شاهد ظهور و بروز آفت خواهیم بود.
مبارزه با ملخ ها
وی همچنین با اشاره به آفت ملخ صحرایی که اوایل امسال وارد استان شد گفت: امسال مبارزه با آفت ملخ صحرایی مهاجر در سطح ۳۰ هزار هکتار از اراضی استان انجام شد که در مقایسه با سال قبل ۲۰ برابر افزایش یافته است. مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان افزود: مبارزه با آفت ملخ صحرایی در شهرستان‌های نهبندان، سربیشه، زیرکوه، درمیان، فردوس و خوسف انجام شده است. وی بیشترین سطح مبارزه به ملخ صحرایی را با ۱۹ هزار و ۷۹۷ هکتار مربوط به شهرستان مرزی نهبندان دانست و بیان کرد: خراسان جنوبی به دلیل تجربه جدید این آفت، ظرفیت‌های لازم را برای مبارزه با ملخ مهاجر ندارد. یوسفی اظهار کرد: از آنجا که ملخ‌های مهاجر امسال از ۲ ناحیه کشورهای عربستان و پاکستان وارد استان شده بودند، سطح زیادی از اراضی را درگیر کردند که با همکاری دستگاه‌های اجرایی و استفاده از توان نیروهای بسیج سازندگی نسبت به مهار این آفت اقدام کردیم.
کارکرد مراکز گیاهپزشکی
یوسفی با اشاره به فعالیت ۱۶ کلینیک گیاهپزشکی در استان ادامه داد: این کلینیک‌ها در استان با اخذ مجوز از سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و با نظارت عالیه سازمان جهاد کشاورزی فعالیت دارند. مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: کشاورزان باید به سمت این کلینیک‌ها سوق داده شوند چون تمامی روش‌های مبارزه با آفات تحت نظر جهاد کشاورزی انجام می‌شود. وی ادامه داد: اگر کلینیک نسخه‌ای برای کشاورز بنویسد و محصول کشاورز در پی آن از بین برود، موضوع پیگرد قانونی دارد و در صورت تایید، خسارت کشاورز باید پرداخت شود.
وی گفت: با راه‌اندازی سامانه مونیتورینگ بین این واحدها و تعداد ۵۶ فروشندگی سموم در استان تمامی نسخ ثبت و امکان پیگیری بعدی برای بهره‌برداران فراهم شده است. یوسفی بیان کرد: یکی از سیاست‌های دولت، کوچک کردن و کاهش تصدی‌گری بخش دولتی است لذا به همین منظور کلینیک‌های گیاهپزشکی به عنوان شبکه‌های مراقبت و پیش‌آگاهی بخش خصوصی با هدف مدیریت آفات گیاهی و مبارزه با انواع آفات در استان فعال شده است. وی در ارتباط با استفاده مجاز از سموم در محصولات کشاورزی گفت: خراسان جنوبی جزو استان‌های با وضعیت سفید درخصوص استفاده از سموم در بخش کشاورزی است.
بی راهه ی سموم غیر تخصصی
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اضافه کرد: یکی از اهداف بلندمدت حفظ نباتات در بخش کشاورزی، پیشگیری از انجام سمپاشی‌های بی‌رویه با سموم غیرتخصصی، برای جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی و تولید محصول سالم و تامین سلامت جامعه است. وی گفت: کلینیک‌های گیاهپزشکی با توصیه به استفاده از تجهیزات کنترل غیرشیمیایی و همچنین سموم کم‌خطر با پایه گیاهی یا دوره کارنس کوتاه در تحقق این امر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. سطح زیرکشت محصولات زراعی استان ۸۶ هزار و ۱۳۱ هکتار و محصولات باغی ۷۴ هزار و ۳۸۸ هکتار است.
قوانین ضعیف نظارتی
یوسفی با اشاره به قوانینی که برای مبارزه و پیشگیری در برابر آسیب ها و بیماری ها در کشور وجود دارد. اعلام کرد: متاسفانه هیچ ضمانت اجرایی برای توصیه های مهندسان ما به کشاورزان در مسیر مبارزه با آفات وجود ندارد. مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی معتقد است: در این راستا سازمان جهادکشاورزی نیازمند بازوان پر توانی است تا بتواند آنچه برای جلوگیری از بحران آفات در استان مفید است را با کمک کشاورزان به خوبی اجرایی کند.
